Albanië

Albanië in een notendop

Het kleine Balkanland Albanië ontwikkelt zich tot een populaire nieuwe Europese vakantiebestemming. Begrijpelijk, want Albanië heeft een lange kustlijn aan de Adriatische en Ionische Zee van ruim 350 kilometer. Hieraan liggen brede zandstranden, afgewisseld door enkele bijzonder mooie natuurgebieden. Verder bestaat het binnenland uit vlakke landbouwgebieden, heuvels en brede rivierbeddingen. Daarnaast grenzen er middelhoge bergketens tot zo’n 2700 meter aan de buurlanden Montenegro, Noord-Macedonië, Kosovo en Griekenland. Daarmee is Albanië voor de natuur- en wandelliefhebber een ideale reisbestemming.

Albanië heeft ook op het gebied van geschiedenis en cultuur veel fraais te bieden. Er zijn Griekse, Romeinse en Byzantijnse opgravingen en steden met authentieke Ottomaanse centra die een UNESCO werelderfgoed-status hebben. En het communistische verleden heeft in de vorm van bunkers en oude fabrieken bijzondere sporen achtergelaten in het landschap.

Albanië trok net na de val van het communisme in 1991 vooral individuele rugzaktoeristen en ondernemende bergwandelaars. Na de komst van nieuwe hotels aan de Albanese Rivièra bezochten toeristen ’s zomers de stranden van Durrës en Saranda. Later ontdekten die bezoekers tevens de rijke cultuur van het land en de grandioze natuurgebieden. Ze kwamen vervolgens ook in de lente en herfst.

Klik op een van onderstaande onderwerpen om er snel naar toe te bladeren:

• Highlights
• Accommodatie
• Beste reistijd
• Elektriciteit
• Eten en drinken
• Geldzaken
• Gezondheid
• Reisadvies
• Visum
• Vervoer

Geschiedenis

Vanaf de 15de eeuw veroverden de Ottomanen de Balkan. De oorspronkelijke bevolking van het gebied dat nu Albanië vormt, was oorspronkelijk christelijk. In de loop der eeuwen hebben veel inwoners geleidelijk de islam, de godsdienst van hun overheersers, aangenomen. Nationale bewegingen op de Balkan begonnen in de 19e eeuw opstanden tegen het verzwakte Ottomaanse Rijk. Na veel strijd ontstonden vervolgens onafhankelijke orthodox-christelijke staten zoals Servië, Bulgarije, Montenegro en Griekenland. Toen deze vier landen de Ottomanen uit de Balkan verdreven tijdens de Balkanoorlog van 1912, riepen Albanese landeigenaren ook de onafhankelijkheid uit. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd Albanië alsnog onder de voet gelopen door deze buurlanden. Na de Eerste Wereldoorlog erkenden de overwinnaars de Albanese onafhankelijkheid en moesten de bezetters zich terugtrekken. Een landeigenaar, Ahmed Zogolli, werd premier (later koning) en regeerde tot 1939, toen Italië hem afzette en Albanië annexeerde.

In de Tweede Wereldoorlog trokken Duitse troepen Albanië binnen. Partizanen versloegen de Duitsers en hun leider Enver Hoxha greep de macht. Albanië sloot zich aan bij andere communistische landen. Hoxha brak echter in 1948 met Joegoslavië, in 1960 met de Sovjet-Unie en in 1978 met China. Albanië bleef geïsoleerd en arm achter.

Na de val van het communistische regime in 1991 ontstond grote chaos. Het duurde wel tot 2010 voordat de Albanese politiek, economie en infrastructuur weer enigszins functioneerde. Een aanzienlijk deel van de bevolking verbleef toen al in het buitenland. Slechts voor vakantie en familiebezoek keerden ze terug naar het land. Albanië telde in 1991 3,3 miljoen inwoners; in 2024 was dat gedaald tot 2,6 miljoen. Prognoses voorspellen een verdere daling in de komende jaren.

Cultuur

Gastvrijheid is een van de kernwaarden van de Albanese cultuur. Een traditie die wortelt in de ‘Kanun’, een bundeling van mondelinge wetteksten uit de middeleeuwen. Sommige afgelegen dorpen hangen nog sterk aan deze Kanun en de patriarchale organisatie die hierin beschreven is. Gastvrijheid is belangrijk, de vrouw heeft (vooral in het noorden van het land) weinig te zeggen en de eer van de familie is zo heilig, dat deze desnoods met het leven moet worden verdedigd. Albanië houdt veel oude tradities en gewoonten in ere die zich uiten in het uitbundig vieren van nationale feestdagen. Denk aan vlagvertoon, kleurige lokale klederdrachten, folkloristische muziek en dansen.

De bevolking van Albanië is voor 95% etnisch Albanees, 5% bestaat uit etnische minderheden (Grieken, Vlachen en Roma). Albanees is een Indo-Europese taal die weinig verwantschap heeft met andere Europese talen. Na honderden jaren Ottomaanse overheersing heeft Albanië veel leenwoorden uit het Turks. Er zijn twee dialecten: Gegisch is de taal van Noord-Albanië, Kosovo en delen van Montenegro en Macedonië. Toskisch wordt gesproken in Zuid-Albanië. In principe is dat dezelfde taal, alleen uitspraak en woordenschat verschillen.

In 1967 verbood het communistische regime het uitoefenen van godsdienst en sloot kerken en moskeeën. Pas na 1991 konden Albanezen weer vrij hun godsdienst belijden. Volgens de laatste volkstelling (2013) was 38% islamitisch, 35% christelijk en 27% niet-religieus (atheïstisch) of hing een andere godsdienst aan. Albanezen zijn tolerant ten opzichte van andere religies en niet fanatiek in de uitoefening van hun geloof. Veel Albanezen die zeggen dat ze moslim zijn bezoeken geen moskee en leven niet volgens islamitische regels. Er zijn weinig gesluierde vrouwen te zien.

Accommodatie

Alles is mogelijk in Albanië: overnachten in hotels, privé-huizen en guesthouses. In de steden is de keuze het grootst. In Tirana kun je in vijfsterren hotels met zwembad en dakterras tot hostels met slaapzalen overnachten. De van oudsher Spartaanse staatshotels zijn inmiddels geprivatiseerd en gerenoveerd.

Zelfs in kleine bergdorpjes kun je nu via boekingssites accommodaties boeken. Albanezen verdienen graag door hun huizen en appartementen tegen redelijke prijzen te verhuren. Het is dan leuk om kennis te maken met het dagelijks leven in een gewone woonwijk of dorp. Helaas rukken ook hier overal beleggingsobjecten op: onpersoonlijk ingerichte flats en vakantiehuizen, vooral in Tirana en aan de stranden.

Het fenomeen ‘overnachten in berghutten’ kent Albanië niet. Mensen die meerdaagse wandeltochten door de bergen maken kunnen alleen overnachten en eten in de eenvoudige familie-guesthouses in dorpjes langs de route.
Campings waren lang een onbekend verschijnsel. Voor Nederlanders die graag kamperen was dat lastig. Tegenwoordig kunnen kampeerders steeds vaker terecht bij nieuwe campings. Vooral in meer toeristische gebieden groeit het aantal campings.

Reisadvies voor Albanië

Er gelden geen speciale veiligheidsrisico’s voor Albanië. Raadpleeg voor vertrek de website het actuele reisadvies voor Albanië.

De Albanese bevolking is over het algemeen zeer gastvrij, in het bijzonder tegenover buitenlandse bezoekers. Gewelddadigheid komt weinig voor. Toeristen worden niet getroffen door ernstige criminaliteit. Kleine criminaliteit zoals zakkenrollen en diefstal komt voor in de steden en toeristische trekpleisters. Dit geldt eveneens voor het openbaar vervoer (bussen en stations). De kleine criminaliteit blijft lager dan in de meeste grote westerse steden en het aantal aanrandingen in de hoofdstad is relatief laag.

Het advies is om waardevolle zaken verborgen te dragen of – indien mogelijk – in de kluis van het hotel te bewaren. Kopieën maken van identiteitspapieren is ook handig. Deze zijn nuttig in geval van verlies of diefstal.

Gezondheid

Drink geen kraanwater, dat is risicovol door veel chloor. Koop daarom goedkoop mineraalwater in flessen. Vaccinaties zijn niet verplicht voor Albanië, al adviseert GGD Reisvaccinaties inenting tegen DTP (Difterie, Tetanus en Polio) en Hepatitis A (besmettelijke geelzucht).

Albanië kent het fenomeen huisarts niet; bij ziektes en ongelukken gaat iedereen meteen naar de Eerste Hulp van de plaatselijke staatsziekenhuizen. De grote steden hebben ook particuliere ziekenhuizen (American/Turkish Hospitals). In beide gevallen moeten toeristen er rekening mee houden dat ze diensten als röntgenfoto’s en medicijnen contant moeten betalen. Wanneer er sprake is van een ziekenhuisopname en specialistische zorg is het raadzaam contact op te nemen met de reisverzekering. Bij acute noodsituaties is het goed de Nederlandse Ambassade in Tirana te waarschuwen.

Beste reistijd voor Albanië 

Het klimaat in Albanië is mediterraan, met hete droge zomers en milde natte winters. De berggebieden kennen strenge winters en milde zomers. Zomertemperaturen liggen rond de 25-30 graden en wintertemperaturen tussen de 0-10 graden. Mei tot en met september zijn de beste maanden om naar Albanië te reizen. Dan is de kans op mooi weer met weinig neerslag het grootst.

De beste reistijd hangt verder af van bestemming en aard van de vakantie-activiteiten. De beste periode om wandeltochten te maken in berggebieden zijn de maanden juni tot en met eind september. In de periode van oktober tot en met mei is er kans op lage temperaturen en sneeuwval.

Op de stranden aan de kust is het klimaat aangenamer. Daar begint het seizoen begin april en eindigt begin oktober.

Een stedentripje naar Tirana? Dat kan het hele jaar, al zijn lente en herfst het meest geschikt. In de zomermaanden juli en augustus kan het ontzettend heet worden (boven de 30 graden) en in de winter koud (onder het vriespunt).

Visum

Nederlanders kunnen als inwoners van een EU-land Albanië binnenkomen met een paspoort of ID-kaart. Er is geen visum nodig. Bezoekers mogen maximaal negentig dagen in Albanië blijven. Paspoorten moeten nog minstens 3 maanden na datum van binnenkomst geldig zijn. Het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken geeft bezoekers aan Albanië altijd actuele informatie over reisdocumenten, visa, veiligheidsrisico’s en douanemaatregelen.

Eten en drinken in Albanië

Een karakteristiek Albanees ontbijt in een restaurant bestaat uit petulla, gefrituurde deegballetjes met een kop salep (warme drank van gemalen orchideeënwortels). De lunch is de belangrijkste maaltijd van de dag, met gerechten als patellxhana me djahtë (aubergine met kaas), japrak (rijst en gehakt in wijnbladeren), speca me gjizë (pepers met ricotta) of kashkavall (gebakken kaas). Op hete zomerdagen is tarator lekker, koude soep van komkommer, yoghurt, dille en citroen.

Een Albanese specialiteit is fergesë: gebakken paprika’s, tomaten en uien, gemengd met eieren en ricottakaas. Fergesë me mëlçi is de variant met lever. Stoofpot tavë kosh of tavë Elbasani is een ovenschotel van lamsvlees met yoghurt en geklopt ei.

Vegetariërs komen in Albanië ruimschoots aan hun trekken. Zomers zijn er veel verse groenten beschikbaar. In restaurants staat vaak perime zgare (gegrilde groenten) op het menu. Gegrilde verse aubergines, courgettes, paprika’s en uien zijn verrukkelijk. Een Albanees nagerecht is hasude, gemaakt van maiszetmeel, suiker en boter. Lekker is de variant met walnoten (arre). Sheqerpare zijn zoete, in boter gebakken deegballetjes.

Streetfood

Straatvoedsel is overal en de hele dag te koop. Zoals byrek (kruimelig filodeeg, gevuld met naar keuze rundvlees, kaas, spinazie, tomaat/ui of pompoen). Het is te koop in kleine kiosken (byrektore). Albanese qofte zijn gehaktballen van lams- of rundvlees (met tomatensaus heet het qofte korçe), meestal geserveerd met salade en vers brood (simite). Qofte is populair volksvoedsel; je eet het in een van de vele goedkope grill- en snackbars (zgare). Daar serveert men ook shish qebap, spiezen van blokjes lams- of rundvlees afgewisseld met uien en sufllaqe.

Albanezen zijn verder verzot op Turks gebak, zoals kadaif, halva, baklava en tullumba. In elke winkelstraat zit wel een banketbakker (ëmbëltore) met deze zoetigheden.

Er wordt in de valleien volop wijn verbouwd. Tientallen cantina’s organiseren goede wijnproeverijen. Het Albanese agrotoerisme, waarbij restaurants op het platteland biologische gerechten en wijnen serveren, afkomstig van bedrijven uit de directe omgeving, is beroemd.

Vervoer in Albanië

Hieronder vind je informatie over het reizen naar en in Albanië.

Reizen naar Albanië

Vanuit Nederland is luchthaven Nënë Teresa Airport van hoofdstad Tirana goed bereikbaar per vliegtuig. Diverse maatschappijen vliegen rechtstreeks naar Tirana.

Naar Albanië gaan per auto betekent ongeveer 2200 km rijden via Duitsland, Oostenrijk, Slovenië, Kroatië, Bosnië-Herzegovina en Montenegro. Een alternatieve autoroute leidt via Duitsland naar Italië, waar in Bari de veerboot naar de Albanese havenstad Durrës vertrekt.

Reizen in Albanië

Per eigen auto of huurauto (vliegveld Tirana) door Albanië reizen is goed mogelijk. De belangrijkste doorgaande wegen zijn geasfalteerd.

Autorijden is wennen omdat Albanezen vaak hard rijden, zich slecht houden aan verkeersregels en altijd voorrang nemen. De ANWB verstrekt nuttige informatie over tolwegen, reisroutes, verkeersregels en verzekeringen.

Voor het openbaar vervoer ben je in Albanië aangewezen op de bus. Want de Albanese spoorwegen zijn op een enkel zieltogend lijntje na opgeheven. Het openbaar vervoer bestaat uit private busmaatschappijen die vanuit Tirana tussen de grote steden en toeristische bestemmingen door heel Albanië rijden.

Tijdens het communisme was de fiets een belangrijk vervoermiddel, privéauto’s waren er amper. Na 1991 kochten Albanezen massaal auto’s en de fiets verdween tijdelijk uit het straatbeeld. Nu zijn in Tirana en omgeving weer fietspaden aangelegd. Kuststeden en toeristische attracties volgden met speciale fietsroutes. Dé fietsstad van Albanië is het vrij vlakke Shkodra.

Elektriciteit

De netspanning in Albanië is 220 volt, net zoals in Nederland en België. Een reisstekker is niet nodig.

Geldzaken

De Albanese munteenheid heet lek (ALL). De koers van de lek is de laatste jaren fors gestegen. 105 ALL is nu ongeveer €1, terwijl in 2020 je 140 ALL voor 1€ kreeg. Albanië is een land waar contant betalen de norm is en dat kan ook wel met euro’s. Geld opnemen kan via geldautomaten in steden. Bij ProCredit en Raiffeisenbank kun je leks pinnen; bij een beperkt aantal ook euro’s. Daaraan zijn altijd kosten verbonden.

Betalen met bankpas of creditcard is in internationale sterrenhotels, supermarkten en winkelcentra in de grote steden mogelijk.

Albanië is niet meer het goedkope land van enkele jaren geleden, want veel prijzen zijn flink gestegen. Hotels en restaurants zijn over het algemeen goedkoper dan in Nederland. De prijzen van levensmiddelen in grote supermarkten in de steden zijn tegenwoordig vergelijkbaar met die in Nederland. Openbaar vervoer, groente en fruit op de markt en streetfood in kleine winkeltjes zijn flink goedkoper dan in Nederland. Fooien geven was taboe tijdens het communisme. Het heeft lang geduurd voordat horecapersoneel fooien accepteerde. Nu is het wel gebruikelijk om bij tevredenheid over service een fooi te geven. Daarbij is 5% voldoende en gebruikelijk.

Do’s & Don’ts

Hieronder geven we je een paar tips voor je verblijf in Albanië:

Do’s

• Leer de betekenis van de Albanese woorden po (ja) en jo (nee) want in het begin is het nee knikken en ja schudden (in sommige gebieden) verwarrend. Een paar woorden Albanees leren wordt zeer gewaardeerd.
  Maak bergwandelingen in afgelegen gebieden altijd onder leiding van een gids die het gebied goed kent.
• Het is handig om nieuws via de (sociale) media te zoeken over de plaats of het gebied in Albanië waar je bent of naartoe reist. Er zijn diverse (online) kranten in het Engels. Daarmee geef je ook aan de lokale bevolking aan dat je je hebt verdiept in hun regio. Dat waardeert men erg.

Don’ts

• Grote fooien geven is ongebruikelijk. Vroeger (tijdens het communisme en ook nog lang daarna) weigerde men fooien; men vond ze beledigend. Door de ontwikkeling van het toerisme is dat veranderd. Een fooi van 5% is genoeg.
• Samenscholingen en politieke demonstraties in de steden bezoeken (het kan er bij die bijeenkomsten fel aan toe gaan).

Highlights van Albanië

Albanië is een prachtig land om te bezoeken, met veel natuurlijke, culturele en historische bezienswaardigheden. In de komende tijd komen er met regelmaat blogs over de belangrijkste highlights van Albanië. Blijf dus deze pagina bezoeken als je geïnteresseerd bent in een vakantie naar Albanië. Wil je inspiratie voor een onvergetelijke en op maat gemaakte vakantie naar dit prachtige land? Kijk dan vooral op de website van Travelling Albania.