Myanmar in een notendop
Myanmar heette tot 1989 Birma (ook wel Burma genoemd). Het eerste Birmaanse Koninkrijk had rond de 11e tot 13e eeuw een bloeiperiode. Bagan was destijds de hoofdstad en iedere koning liet in die streek vele tempels bouwen. Hiervan zijn er nog heel veel te bezichtigen en dit is hét hoogtepunt van een bezoek aan Myanmar. De recente geschiedenis van het land is turbulent en gewelddadig geweest, met een militaire overheersing gedurende een groot aantal jaren. Aung San Suu Kyi (winnares Nobelprijs voor de vrede in 1991) is een bepalende persoon geweest in de transformatie naar een meer normaal regime. Zij is nu formeel het hoofd van de regering.
Maar Myanmar heeft nog een lange weg af te leggen naar een echte democratie. De etnische zuiveringen, gericht tegen de moslimgemeenschap in het land, de Rohingya, zijn zeer gewelddadig en geven het land een slechte naam. Ook het toerisme heeft er onder te lijden. Ieder moet voor zichzelf uitmaken of dit land om die reden wel bezocht mag worden. Wij hebben besloten om wel te gaan en hebben niets gemerkt van schending van de mensenrechten. De regio waar de Rohingya leven is ook niet toegankelijk voor toeristen. Wij hebben eigenlijk alleen maar ervaren dat de bevolking ontzettend vriendelijk, geïnteresseerd en gastvrij is. Een groter contrast met de wreedheden tegen de moslimbevolking kun je niet zien. Myanmar was voor ons hét hoogtepunt van onze reis in Zuidoost-Azië!
Het eerste dat je opvalt als je Myanmar binnenkomt, is dat bijna alle vrouwen en kinderen hun gezicht hebben ingesmeerd met een bruin-geel goedje, soms in hele mooie vormen. Dit is Thanaka en komt alleen in Myanmar voor. Men gebruikt het als natuurlijk anti verbranding middel en als schoonheidsmiddel (Aziaten willen graag een blanke huid). Men wrijft de boomschors van de Thanaka Boom over een natgemaakte stenen plaat. De pasta die dan ontstaat, brengt men aan op het gezicht.
Toen wij in april rond reisden, was de 3-maandelijkse schoolvakantie net begonnen. Dat betekent dat veel inwoners ook de toeristische plaatsen van Myanmar bezoeken. Zij komen soms uit gebieden waar ze nog nooit een Westerse toerist hebben gezien. Zij waren zeer geïnteresseerd in ons en willen graag een praatje maken. We zijn nog nooit zo veel op de foto gezet als in die tijd! Ook omdat we bij tempelbezoek de traditionele “longyi” droegen. Dit is het kledingstuk dat bijna alle mannen en vrouwen dragen. Op de markt koop je voor een klein bedrag een brede “wikkelrok” die je om je middel knoopt. je toont hiermee veel respect voor hun gebruiken op deze manier en legt ook ontzettend makkelijk contact.
Het valt op dat de meeste mensen redelijk goed Engels spreken, waarschijnlijk nog een gevolg van de Britse kolonisatie. Heel veel mensen willen het Engels ook met je oefenen. Wij hebben regelmatig met een hele groep schoolkinderen en hun juf staan te praten over koetjes en kalfjes. Ook monniken willen op deze wijze vaak contact met je. Heel leuk om te doen. Wat ons daar ook opviel is dat heel veel mensen ook een Engelse voornaam gebruiken, naast hun officiële Birmaanse naam. Ze stellen zich dan met hun Engelse voornaam aan je voor.
Klik op een van onderstaande onderwerpen om er snel naar toe te bladeren:
Accommodatie
In de belangrijkste plaatsen zijn steeds meer hotels gekomen, die ook bijna allemaal online via een boekingssite zijn te reserveren. De kwaliteit van de hotels is de afgelopen jaren fors verbeterd en men is meer ingesteld op Westerse toeristen. De prijzen zijn ook hier erg laag, je kunt voor weinig geld een prima kamer boeken inclusief airconditioning en privé badkamer. Wat ons betreft zijn aanraders:
Immana Grand Inle Hotel in Nyaung Shwe, Inle Lake
Dit hotel heeft hele nette en ruime kamers met een perfecte badkamer. Ook het ontbijtbuffet is heerlijk. Je kunt gratis fietsen pakken om de omgeving te verkennen. Men verstrekt desgewenst een eenvoudig routekaartje. Er is ook een klein zwembad. Het personeel is ontzettend behulpzaam. Wij hebben via het hotel een privé boottocht geboekt, dat verliep allemaal soep
Royal Bagan Hotel in Nyaung U, Bagan
Een heerlijk hotel met ruime kamers en een lekker ruime badkamer. Een zeer uitgebreid ontbijtbuffet voor zowel westerse als oosterse smaak. Een zwembad om af te koelen met alleen iets te weinig ligbedden. Het personeel is heel servicegericht en onthoudt alle details. Men heeft ons geweldig geholpen toen er een probleem ontstond tijdens onze reis. Maak alleen geen gebruik van de scooterverhuur en laundry service van het hotel, die is erg duur in vergelijking met andere aanbieders, die net naast het hotel liggen.
The hotel Nova in Mandalay
Wij vonden dit ons beste hotel tijdens de reis door Zuidoost-Azië. Dat begon al met de persoonlijke ontvangst. Top service, super kamer, heerlijke badkamer en goede ligging. Personeel is zo aardig! We werden zelfs met de auto thuisgebracht van een restaurant door een medewerkster van het hotel die ons daar had gezien. Ook het beste internet tijdens onze reis. Er is een rooftop terras met prachtig uitzicht over de stad. We hebben via het hotel een privé chauffeur geboekt die ons door de omgeving heeft rondgereden. Dat was niet duur en heel goed.
The Vibe Inn in Yangon
Dit hotel ligt midden in de ontzettend drukke en hectische, maar gezellige wijk Chinatown. De kamers zijn ok (schoon, goede bedden, maar geen echt raam). Het badkamertje is prima. Het grootste nadeel is dat je door een niet zo schoon extern trappenhuis moet naar een hoger gelegen etage (wij zaten op de 5e). Voor personen die slecht ter been zijn is dit hotel geen aanrader.
Reisadvies voor Myanmar
Het actuele reisadvies voor Myanmar vind je hier. In Myanmar zijn bepaalde “no go areas”. Sommige gebieden zijn nog niet opengesteld voor toeristen. Andere hebben te maken met de spanningen tussen het regime en de etnische minderheden, vooral de Rohingya. De staat Rakhine moet je eigenlijk mijden. Een uitzondering hierop is Ngapali Beach. Dit is veilig. Het ministerie geeft wel aan om via de luchthaven Thandwe naar Ngapali te reizen.
Ook het noordelijk grensgebied van Myanmar heeft te maken met geweld. Er zijn steden die wel veilig zijn, maar over het algemeen moet je de staten Kachin en Shan niet bezoeken. De Bermuda Driehoek of Gouden Driehoek kun je ook beter vermijden, gezien de activiteit van drugsbendes. Ook wordt afgeraden via land het grensgebied met Thailand te doorkruisen. Er is daar weliswaar een staakt-het-vuren tussen het leger van Myanmar en gewapende groeperingen, maar er vinden nog wel incidenten plaats. Ook liggen in dit gebied veel landmijnen en onontplofte explosieven. Als je een reis plant naar Myanmar is het echt van belang om je op de hoogte te stellen van de actuele veiligheidssituatie!
Nu klinkt dit allemaal niet heel opwekkend om eens lekker naar dit prachtige land te gaan. Maar in de praktijk hebben wij helemaal niets gemerkt van spanningen of geweld. Wij vonden Myanmar een van de veiligste landen om te reizen. De bevolking doet zijn uiterste best om het jou goed naar je zin te maken en heeft geen kwade bedoelingen. Natuurlijk is het verstandig om goed op je spullen te letten. Als je dit doet, heb je een geweldige tijd in Myanmar. Nog één advies: Tijdens het Waterfestival drinkt men (te) veel alcohol. Op straat moet je dan goed oppassen om niet te worden aangereden door een dronken bestuurder. Want iedereen klimt wel in zijn auto of op de scooter. Kijk tot slot ook nog even naar onze algemene tips rondom veiligheid op reis
Gezondheid
Je moet kunnen aantonen, via het gele medische paspoort, dat je gevaccineerd bent voor gele koorts als je afkomstig bent uit een gebied waar gele koorts voorkomt. Daarnaast is het advies om ook vaccinaties tegen DTP, buiktyfus en Hepatitis A. Het is raadzaam om vooraf overleg te hebben met een gespecialiseerde instantie over je reisschema om te bepalen welke vaccinaties echt nodig zijn. Dit kan bijvoorbeeld bij GGD Reisvaccinaties. Ook komt in bepaalde gebieden malaria voor. Check dus vooraf of je maatregelen moet nemen. Neem zeker voldoende anti-insectenmiddelen met DEET mee. Kijk ook eens op de speciale pagina over aanbevolen vaccinaties Myanmar bij GGD Reisvaccinaties.
Drink heel veel water, zeker als je in de warme periode het land bezoekt. Check altijd of de fles gebotteld water nog geseald is voor het drinken, ze worden soms nog wel eens bijgevuld met kraanwater. Water uit de kraan moet je echt vermijden, net als het gebruik van ijsblokjes.
Je kunt in Myanmar weinig medicijnen bij een drogist kopen. Vaak is de kwaliteit niet goed (over de datum) en er worden nog wel eens nep-medicijnen verkocht. Neem dus voldoende mee als je op reis gaat.
De medische voorzieningen in Myanmar zijn nog niet goed. Als er een serieus probleem is, kun je het beste contact opnemen met de ambassade voor advies. Wellicht dat repatriëren naar Bangkok of naar Nederland een betere optie is. Dit kost veel geld, kijk dus of zorg- of reisverzekering deze kosten dekken.
Beste reistijd voor Myanmar
De periode van november tot en met februari is het meest geschikt voor een bezoek. In die tijd is het droog en niet al te heet. Maart en april zijn heel warm. Wij waren er in april en hebben ons reisschema aangepast in verband met de hitte. Zeker in de stad Yangon, maar ook in Mandalay en Bagan gaat de temperatuur oplopen tot rond of boven de 40 graden. Vanaf mei begint het regenseizoen en sluiten veel hotels hun deuren voor een groot aantal maanden, zeker aan de kust. Toen wij eind april onze reis afsloten op Ngapali Beach, waren we ongeveer de laatste gasten. In het regenseizoen zijn, zeker in augustus, veel wegen onbegaanbaar of zelfs beschadigd door de overvloedige regen. Ook is er in het regenseizoen kans op tropische stormen en cyclonen.
Visum voor Myanmar
Voor Myanmar is een visum vereist. Dit kun je eenvoudig via internet aanvragen bij de regering van Myanmar via deze link: Evisa Myanmar. Na het invullen van de documenten en het uploaden van een pasfoto, krijg je snel een zogenaamde “approval letter”’ (bij ons was dit binnen een werkdag geregeld). Deze brief neem je mee en overhandig deze wanneer je bij de douane komt. Hierna krijg je je officiële visum. Houd er rekening mee dat de “approval letter” 90 dagen geldig is. In die tijd moet je dus het land binnen komen. Doe je dit later, dan is de brief niet meer geldig en moet je opnieuw een aanvraag doen. De kosten voor het toeristenvisum zijn in Myanmar hoog, namelijk $ 50, via internet te betalen. Wij vonden de procedure heel snel gaan. Ook toen we geland waren op de luchthaven van Yangon, waren we in mum van tijd door de douane en was ons visum geregeld.
We kunnen ons echter voorstellen dat je het lastig vindt om dit zelf allemaal te regelen. In dat geval kunnen de experts van een visumbureau je snel en professioneel ondersteunen bij het verkrijgen van het benodigde visum voor Myanmar. Zoals bijvoorbeeld de experts van VisumBuitenland.nl. Met een uitgebreide supportafdeling, die 7 dagen in de week bereikbaar is, kunnen zij je snel en professioneel helpen. Zo controleren ze bijvoorbeeld uitgebreid alle formulieren die namens jou naar de immigratiedienst gaan. Daarbij kunnen veel gemaakte fouten bij het invullen van de formulieren tijdig worden voorkomen.
Regel je visum voor Myanmar direct en zorgeloos bij VisumBuitenland. |
Eten en drinken in Myanmar
Hoewel we vaak hoorden dat de keuken van Myanmar niet veel voorstelt, delen we die mening niet. Je kunt er prima eten en in de gerechten proef je de smaak van de Thaise, Chinese en Indiase keuken overduidelijk. Het eten in een lokaal restaurant is een belevenis. We hebben het op diverse plekken gedaan. In Yangon zaten we in een eettentje dat weinig Westerse toeristen zag. Zowel het personeel als de bezoekers vonden het heel bijzonder en adviseerden ons de meest exotische dingen. We hebben geen idee wat we hebben gegeten, sommige gerechtjes waren erg lekker en soms zat er ook iets bij wat ons niet beviel.
Bekende gerechten in Myanmar zijn:
- Kyar Zan Chet, dit is een bouillon met kip, champignons en koriander;
- Ohno Kaukswe, een kippensoep met kokosmelk en noedels;
- Mohinga, een vissoep die men vooral als ontbijt eet, maar ook als tussendoortje.
Rijst vormt meestal de basis van de maaltijd. In lokale restaurants wordt er een dampende schaal rijst neergezet en een bord soep. Hierbij kun je dan allerlei gerechten bestellen, die je moet afrekenen. Dit zijn vooral currys met groente, vlees of vis.
Thee is de drank in Myanmar. Je komt veel theestalletjes tegen. In eettentjes krijg je de thee vaak gratis geserveerd bij je gerechten. Natuurlijk kun je ook iets anders erbij bestellen. Wijn is niet ruim verkrijgbaar. We zijn bij een wijngaard geweest bij het Inle Lake, maar vonden de lokaal geproduceerde wijn niet heel erg bijzonder. Als je alcohol wilt, dan kun je vooral bier drinken. Het lokale bier is goed en niet duur.
Hoewel de bevolking normaal gesproken niet heel veel alcohol drinkt, is er een grote uitzondering: tijdens het Waterfestival gaat iedereen behoorlijk “los”. Je komt dan regelmatig mensen tegen die ‘s ochtends al erg beschonken zijn.
Vervoer in Myanmar
Ondanks de slechte reputatie die het vliegen heeft in Myanmar (vluchten worden geannuleerd, vertrekken veel te laat, chaotische en onveilige toestanden aan boord), zijn wij er heel tevreden over. We hebben diverse binnenlandse vluchten gemaakt in het land met verschillende aanbieders en alles is soepel verlopen. Het personeel van je hotel kan je snel helpen met het boeken van de vluchten. Een keer hebben we het via een reisbureau in Yangon gedaan, maar dat kostte ons ongeveer een hele middag, zo amateuristisch ging dat er aan toe. Uiteindelijk is mijn vrouw zelf achter de computer gekropen. We vlogen met heel moderne toestellen en hebben ons geen moment onveilig gevoeld. Ook was de service aan boord perfect. Wij vonden het ook wel grappig om bijvoorbeeld op de hele kleine luchthaven van Thandwe te zien hoe onze bagage op de kar werd gelegd en vervolgens keurig voor ons werd neergezet in de aankomsthal.
Het vervoer over de weg kost wat tijd, ondanks de snelle rijstijl van de chauffeurs. De wegen zijn niet altijd even goed, maar worden langzaam beter. We zagen heel veel wegwerkzaamheden onderweg. Opmerkelijk is dat het nagenoeg alleen vrouwen zijn die het zware werk en de asfalteringswerkzaamheden uitvoeren in de moordende hitte. We hebben de nachtbussen vermeden en overdag gereden. Het beste bevalt een minibus, die is redelijk comfortabel en stopt niet overal om passagiers op te pikken. Het is wel verstandig om dit vooraf goed te checken, ook het maximaal aantal passagiers aan boord.
In de plaatsen die we hebben bezocht, kun je vaak e-scooters voor weinig geld huren voor de dagtochtjes in de omgeving. Ook hebben we regelmatig gefietst op fietsen van ons hotel. Vooral bij het Inle Lake, Mandalay en Bagan is het prima te doen. In Yangon is het niet aan te bevelen. Daarnaast zijn taxi’s heel voordelig en betrouwbaar.
Opvallend in Myanmar is dat men rechts rijdt. Maar ook 90% van de auto’s heeft het stuur ook rechts! Dat maakt het inhalen erg lastig, maar de Birmaanse chauffeur laat zich hierdoor niet afschrikken.
Accommodaties en vervoer tijdens Thingyan (waterfestival)
Wij waren tijdens dit vierdaagse feest ter afsluiting van het oudjaar in Myanmar. Omdat dit een nationale happening is en iedereen vrij is, ligt het openbare leven eigenlijk stil. Ook bezoekt de bevolking in die periode familie of gaat zelf naar toeristische bestemmingen. Dat betekent dat hotels al heel snel volgeboekt zijn voor die periode. Als je van plan bent om in die tijd in Myanmar te zijn, moet je ruim van te voren je accommodaties en het vervoer boeken. De prijzen van hotels schieten in die periode ook wel omhoog.
Het vervoer over land is praktisch onmogelijk, bussen, treinen en taxi’s rijden niet of nauwelijks. Binnenlandse vluchten gaan wel door. Ook die vluchten moet je echt ruim van te voren boeken, om zeker te zijn van een plaats. Vanaf de luchthaven kun je wel een taxi nemen naar je hotel, maar het tarief is meer dan het dubbele dan normaal.
Thingyan is altijd medio april. De periode kan altijd wat verschillen. In 2019 valt Thingyan van 13 tot en met 16 april. Daarna is het nieuwjaarsdag. Mocht je in deze tijd in Myanmar zijn, zorg er dan voor om alles ruim van te voren gepland en georganiseerd te hebben. We kwamen andere reizigers tegen die vier dagen in een niet zo interessante plaats moesten blijven, omdat ze geen vervoer konden boeken. Dat is echt zonde van je tijd.
Het is overigens wel een belevenis om dit feest in een grote stad mee te maken. Zie ook deze blog over het waterfestival.
Elektriciteit
De netspanning is 230 V met een frequentie van 50 Hz. In Myanmar kun je heel veel verschillende stopcontacten tegenkomen, namelijk de stopcontacten van type A, C, D en G. Je hebt hiervoor, behalve voor type C, een adapter nodig. Bezoek je tijdens je reis nog meer landen waar andere type stopcontacten zijn, dan adviseren we je een universele wereldstekker aan te schaffen.
Geldzaken
De lokale munteenheid is Kyat (spreek uit “tsjat”). Geld opnemen met je pinpas is steeds meer mogelijk in de belangrijke toeristenplaatsen. Ga je de afgelegen streken in, neem dan voor de zekerheid wat meer cash geld mee. De kans dat je dan nog kunt pinnen is klein. We hoorden verhalen dat de ING betaalpas niet zou werken bij de meeste pinautomaten. We hebben dit niet kunnen controleren. Mocht je met een ING betaalpas willen afreizen naar Myanmar, neem dan vooraf even contact op met de bank. Met Dollars kun je ook betalen. In Myanmar wil men wel een volledig intact dollarbiljet ontvangen, dus niet een die gekreukt of gescheurd is, of een hoekje mist. Bij voorkeur ook nog hele nieuwe biljetten. Wij hadden de dollars daarom ongevouwen in een stevig plastic mapje opgeborgen. Zo heeft het bij ons nooit tot problemen geleid.
Do’s and Don’ts tijdens je bezoek aan Myanmar
Bedenk voor je bezoek dat je in een land komt dat nog niet lang is opengesteld voor toerisme. Veel inwoners hebben nog nooit westerlingen gezien. Het is daarom belangrijk om je vooraf in te stellen op de gebruiken in het land, om ongemakkelijke situaties te voorkomen. Daarnaast geef je hiermee ook blijk van respect voor de geschiedenis, cultuur en gebruiken van Myanmar.
Do’s | Don’ts |
Toon respect voor de lokale bevolking. Lach vriendelijk als je gedag zegt. Vraag of je een foto mag maken en praat zonder stemverheffing met locals | Raak als vrouw geen monnik aan. Raak ook nooit het hoofd van anderen aan, ook niet bij kinderen. Toon ook niet je voetzolen naar anderen of Boeddhabeelden |
Koop op de markt een zogenaamde “longyi”, Handig voor de vele temps die je bezoekt (de longyi zat bij ons standaard in onze dagrugzak). Ook maak je indruk op de bewoners en leg je al heel snel contact. | Geef geen geld, snoep of andere dingen aan kinderen. Dit moedigt bedelen aan. Pas ook op met bezoeken aan zogenaamde weeshuizen. Vaak hebben die kinderen nog een ouder en werk je alleen uitbuiting van kinderen in de hand. |
Kleed je beschaafd bij bezoek aan tempels en andere heilige plaatsen. Dus bedek je schouders en knieën goed bedekt. Draag dan geen hoed of pet bij het binnengaan van een tempel. Doe dan je schoenen uit, ook als je bij iemand thuis komt. | Gooi geen afval op straat en in de natuur, ook niet als je op trektocht bent. Verzamel het gedurende de dag en gooi het ergens weg, waar het verantwoord is. Geef het goede voorbeeld aan de bevolking. |
Smeer je gezicht in met thanaka, bij iedere tempel is wel een plek te vinden waar je dat gratis kunt doen. De bevolking waardeert het enorm. Ook weer een reden tot contact. | Kussen in het openbaar wordt niet op prijs gesteld. Idem dito voor het omhelzen van elkaar. |
Als je in kleine dorpjes komt waar nog lokale stammen leven, is het handig je door een gids te laten voorlichten over de gebruiken in die stam. | Stoor mensen niet die in gebed zijn of aan het mediteren. |
Lees het boekje do’s & don’ts for tourists (zie hieronder) | Maak nooit foto’s van mensen als ze hiermee in verlegenheid kunnen worden gebracht. Maak nooit foto’s van politie, militairen of politieke demonstraties. |
Het Ministerie van Toerisme en Hotels in Myanmar heeft een rijk geïllustreerd boekje gemaakt dat reizigers informeert over de juiste gebruiken in het land. Dit is bij de meeste Tourist Informations in de belangrijke plaatsen gratis te verkrijgen. Een ander vergelijkbaar boekje kun je ook op internet vinden: do’s & don’ts.
Highlights van Myanmar
Actief
Over de U-Bein Bridge lopen bij zonsondergang
Mandalay als stad is redelijk modern. In de stad liggen diverse prachtige teakhouten kloosters die zeker het bezoeken waard zijn. Ook Mandalay Hill mag niet op je lijstje ontbreken als je in de stad bent. Wij hebben een dag via een prive taxi van...
Ballonvlucht boven Bagan
Ballonvlucht boven Bagan: bucketlist-item! De oude stad Bagan met zijn vele prachtige tempels is voor ons het hoogtepunt van Myanmar. En als je bij het ochtendgloren de tempels ziet opdoemen uit de mistige velden, is dit een geweldig mooie ervaring....
Cultuur
Fietsen door Boeddhistisch Mandalay
Mandalay, de voormalige hoofdstad van Myanmar, is op Yangon na de grootste stad van het land. De in onze ogen plezierige stad staat bekend om zijn culturele diversiteit. De helft van de Birmese monniken woont hier en in de omliggende gebieden. De...
Afkoelen tijdens “Thingyan”, het waterfestival
Thingyan, een bijzondere oudejaarsviering Ieder jaar rond midden april viert Myanmar de komst van het nieuwe jaar met een aantal dagen feest, genaamd Thingyan. Dit kan 3 tot soms 7 dagen duren, afhankelijk of er ook een weekend in de periode valt....
De Mahagandayon Monastery bij Mandalay
Mahagandayon Monastery: monniken in processie Als je de zonsopkomst bij de U-Bein bridge in Amarapura hebt meegemaakt, is het absoluut de moeite waard om ook een bezoek te brengen aan de Mahagandayon Monastery in dezelfde plaats. Je kunt dan...
De vele prachtige tempels van Bagan
Bagan, heilige plaats in Myanmar In de tijd van het koninkrijk van Birma, tussen de 11e en 13e eeuw, was Bagan de hoofdstad. De opeenvolgende koningen bouwden ontzettend veel tempels, van klein naar groot. Iedere volgende koning wilde het aantal en...
De dorpen en markten rondom Inle Lake
Het Inle Lake is een groot meer in het binnenland van Myanmar. De makkelijkste manier om er te komen is per vliegtuig. Vanuit Yangon kun je snel via diverse maatschappijen vliegen naar de luchthaven van Heho. Hiervandaan is het nog een uurtje rijden...
De Shwedagon Paya in Yangon
Ook al heb je misschien al te veel tempels gezien tijdens je reis, de Shwedagon Paya (meestal de Schwedagon Pagoda genoemd) mag je eenvoudigweg niet missen. Velen vinden dit de meest belangrijke tempel in Zuidoost-Azië. Met de bouw is al voor onze...