Sainte-Marie-du-Mont op het Normandische schiereiland Cotentin is onder liefhebbers van de wielersport bekend als etappeplaats van de Tour de France. In 2016 kwam de Brit Mark Cavendish hier als eerste over de finish. Op 6 juni 1944, echter, waren het de Amerikanen die als eerste over de spreekwoordelijke finish kwamen. Sainte-Marie-du-Mont met buurtschap La Madeleine werden toen als eerste gemeente in dit deel van Normandië bevrijd. Wat daaraan voorafging en waarom juist dit strand zo belangrijk was voor de geallieerden, lees je in deze blog. Ook nemen we je in deze blog mee langs de belangrijkste bezienswaardigheden van D-Day rond Utah Beach: de codenaam van het landingsstrand van Sainte-Marie-du-Mont.
Utah Beach en D-Day
Vier maanden voorafgaand aan D-Day besloten de generaals Eisenhower en Montgomery dat de invasie over een lengte van 80 kilometer zou plaatsvinden. Dit in plaats van het oorspronkelijke plan van “slechts” 40 kilometer. De uitbreiding betrof met name het schiereiland Cotentin. Het belangrijkste doel van de invasie van het schiereiland was om de haven van Cherbourg in rap tempo te kunnen innemen.
De strategische waarde van Cherbourg voor het succes van Operatie Overlord was van groot belang. De diepe haven moest zo snel mogelijk schepen uit de Verenigde Staten kunnen ontvangen. Dit vergemakkelijkte de logistieke operatie om het oprukkende leger van de geallieerden te voorzien van manschappen, munitie en goederen.
Het doel van de landing op Utah Beach tijdens D-Day was om die reden om een bruggenhoofd te vestigen aan de westelijke kant van Normandië. De Amerikaanse 4th Infantry Division werd met deze taak belast.
De verrassend snelle verovering van Utah Beach
Vijf uur voor de eerste landingen vanaf de zee werden Amerikaanse luchtlandingstroepen achter de kustverdediging gedropt. Waaronder bij Sainte-Mère-Église, een dorpje uit de 11e eeuw dat beroemd werd door een passage in de film The Longest Day uit 1962. Strijdend richting het strand, ruimde de luchtmobiele brigade de vijandelijke posities op die de geallieerde uitgang van de stranden bedreigden. Hierdoor wisten ze grote tegenaanvallen te voorkomen.
Het Duitse bolwerk bij Utah Beach bestond uit diverse schuilplaatsen, bunkers, een granaatwerper en vier kanonnen die een anti-tankzone moesten dekken. Deze bescheiden verdediging bleek niet opgewassen tegen de verwoestende lucht- en zeebombardementen van D-Day. Ze boden weinig weerstand aan de Amerikaanse aanvalstroepen, ondanks dat veel eenheden bijna 2000 meter ten zuidoosten van het oorspronkelijke plan landden. De aanval was aan het eind van de dag een totaal succes. Daarbij vielen relatief weinig Amerikaanse slachtoffers.
Het vervolg: de verovering van Cherbourg
De Amerikaanse 9e Infanteriedivisie bereikte de westkust van het schiereiland in de nacht van 17 op 18 juni. Hierdoor werd de Cotentin van Quinéville tot Barneville verdeeld, waarbij ongeveer 30.000 Duitse soldaten in de val zaten. Na intense luchtbombardementen en gevechten met duizenden doden aan zowel Amerikaanse als Duitse zijde, werd Cherbourg op 26 juni uiteindelijk ingenomen. Cherbourg was de eerste (grote) Franse stad die door de Amerikanen werd bevrijd. Maar pal vooraf vernietigden de Duitsers een groot deel van de haven en veranderden zij de stad in een grote ruïne. Pas op 16 juli konden de eerste grote schepen er aanleggen ter bevoorrading van de geallieerde strijdkrachten.
D-Day bezienswaardigheden bij Utah Beach
Bij een bezoek aan het schitterende schiereiland Cotentin mogen deze D-Day bezienswaardigheden bij Utah Beach niet ontbreken:
Utah Beach Landing Museum en het strand zelf
Het Utah Beach Landing Museum bevindt zich op de plek van een voormalig Duits bolwerk pal aan het strand waar de Amerikanen voet aan wal zetten. Het museum biedt een meeslepende ervaring in de geschiedenis van de D-Day landingen. De collectie van het museum is rijk aan objecten, voertuigen, uitrusting en getuigenissen. Je krijgt hierdoor een diepgaand begrip van de historische gebeurtenis. Daarbij worden de strategische keuzes belicht voor de invasie van Utah Beach, en de redenen waarom de invasie juist hier zo succesvol is verlopen.
We brachten enkele uren door in dit bijzonder interessante museum. Enkele exposities die ons met name bij zullen blijven:
- Een authentieke B26-bommenwerper: een uitzonderlijk vliegtuig dat een van de weinige overgebleven exemplaren ter wereld is.
- De documentaire “Victory Beach”: dit is het epische verhaal van de Amerikaanse soldaten die gestreden hebben voor onze vrijheid. De documentaire heeft prestigieuze prijzen gewonnen.
- Een reconstructie van de historische gebeurtenissen rondom een Amerikaans landingsvaartuig. Hierbij wordt aandacht besteed aan de inspanningen van het U.S. Corps of Engineers bij het opruimen van de stranden.
In de nabijheid van het museum vind je enkele monumenten ter nagedachtenis aan de mannen die hebben deelgenomen aan de D-Day landingen. De monumenten vormen een eerbetoon aan de opofferingen en de historische betekenis van deze gebeurtenis. Een daarvan bevindt zich op een duintop. Terwijl we vanaf hier naar de zee staren, beelden we ons in hoe het voor de Amerikanen maar ook Duitsers destijds moet zijn geweest. Er vielen die dag ongeveer 200 doden op Utah Beach. Nu zien we op datzelfde strand alleen jonge gezinnen met lachende, spelende kinderen. Een groter contrast kunnen we ons nu niet voorstellen.
Airborne Museum in Sainte-Mère-Église
Het Airborne Museum, gelegen in het historische Sainte-Mère-Église, is een indrukwekkend eerbetoon aan de moed en vastberadenheid van de paratroepen die deelnamen aan de Slag om Normandië. Dit museum biedt een uitstekende kijk op de luchtlandingsoperaties die voorafgingen aan de invasie op D-Day.
Het Airborne Museum bevindt zich in de buurt van de beroemde kerk van Sainte-Mère-Église. De Amerikaanse parachutist John Steele kwam aan deze kerktoren vast te zitten tijdens de nachtelijke luchtlandingsoperaties. De gebeurtenis kreeg wereldwijd bekendheid dankzij de film “The Longest Day” Het symboliseert de heldhaftigheid en opoffering van de parachutisten die deelnamen aan de invasie. Het museum vertelt op een boeiende en gedenkwaardige manier over de luchtlandingsoperaties. Zo kom je veel te weten over de planning en uitvoering van de luchtlandingen, maar ook de nasleep daarvan.
In het museum vind je een uitgebreide verzameling van memorabilia, uniformen, uitrusting, en voertuigen die werden gebruikt door de geallieerde luchtlandingstroepen. Naast statische tentoonstellingen biedt het Airborne Museum ook interactieve presentaties waarbij je de luchtlandingsoperaties en gevechtssituaties van dichtbij ervaart. Een van die ervaringen die een behoorlijke indruk op ons maakte, is een nagebouwde romp van een vliegtuig. In de donkere ruimte hoor je het oorverdovende geluid van de motoren, terwijl het buiten overduidelijk flink aan het onweren is. Wat moeten de para’s doodsangsten hebben uitgestaan: niet alleen door de vlucht zelf maar ook door de onzekerheid wat de missie hen zou brengen.
Het Crisbecq-batterij Museum
De Crisbecq-batterij maakte onderdeel uit van de Atlantikwall, een uitgestrekte verdedigingslinie van nazi-Duitsland langs de kusten van West-Europa. De batterij was een van de grotere kustbatterijen in Normandië om een eventuele invasie van geallieerde troepen te weerstaan. De batterij bestond uit zware bunkers, artilleriegeschut en ondergrondse gangenstelsels.
Tijdens de historische invasie van Normandië op 6 juni 1944, werd de Crisbecq-batterij een belangrijk doelwit voor geallieerde bombardementen en grondoffensieven. De hevige gevechten rondom deze locatie getuigen van de vastberadenheid en opofferingen van zowel de geallieerde troepen als de Duitse verdedigers.
Tegenwoordig kun je als bezoeker de Crisbecq-batterij verkennen en een dieper inzicht krijgen in de gebeurtenissen die zich daar hebben afgespeeld. Rondleidingen en tentoonstellingen bieden een educatieve ervaring waarbij je een beter begrip krijgt van de impact van de gevechten tijdens D-Day. Je komt er meer te weten over de militaire strategieën, en vooral ook de technologische ontwikkelingen in die periode. De batterij ziet er nogal uitgebreid uit en is daarmee bijzonder indrukwekkend. Terwijl we daar stonden konden we het nauwelijks voorstellen dat het de geallieerden is gelukt om de batterij te overmeesteren.
World War II Museum in Quinéville
Tijdens onze fietstocht langs diverse D-Day herdenkingsplekken op het schiereiland van Cotentin, passeerden we eigenlijk bij toeval het World War II Museum. Dit museum bevindt zich in het kleine kustplaatsje Quinéville. Het museum vertelt het verhaal van de gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog vanuit een Normandisch perspectief. Met levendige scènes en levensgrote reconstructies waan je je volledig in die tijd. Zo heb je er een compleet gereconstrueerde straat uit de jaren 1940, met winkels en huizen. Diverse voertuigen en uitrusting zijn te bezichtigen. Daarnaast kun je er zelfs een authentieke bunker betreden met uitzicht op de nog steeds bestaande antitankmuur op het strand van Quinéville.
We vonden ons bezoek aan dit museum verrassend en bijzonder de moeite waard. We kregen er een goed beeld van hoe de jaren van bezetting moeten zijn geweest voor de plaatselijke bevolking. Het museum besteedt daarbij niet alleen aandacht aan het dagelijks leven. Net als het Falaise Museum in de omgeving van Juno Beach gaat het museum ook in op onderwerpen als voedseltekorten, verzet en collaboratie.
Normandy Victory Museum in Carentan-les-Marais
Het Normandy Victory Museum in Carentan-les-Marais is een erg interessant museum voor liefhebbers van geschiedenis. Het vormt een eerbetoon aan de gebeurtenissen na de D-Day landingen. Een bezoek aan dit museum voert je terug naar de turbulente periode na de invasie van Normandië.
Het museum richt zich op een minder bekende, maar cruciale periode na de D-Day landingen: de Battle of the Hedges. Dit evenement is minder bekend dan de invasie zelf. Maar het was van onschatbare waarde voor de uiteindelijke overwinning in Normandië. Het museum belicht de moeilijke gevechten voor de soldaten en de ontberingen van de Normandische burgers, die pas weken later de vreugde van de bevrijding zouden ervaren.
Met ruim dertig ultra-realistische scènes, voorzien van geluidseffecten en meer dan 15.000 authentieke objecten, biedt het museum een diepgaande educatieve ervaring. Daarnaast belicht het museum het belang van de Battle of the Hedges en brengt het een eerbetoon aan zowel de burgerlijke als militaire slachtoffers.
Andere interessante locaties bij Utah Beach
In de omgeving van Utah Beach zijn er nog andere bezienswaardigheden die een bezoek waard zijn:
D-Day Experience in Carentan-les-Marais
De D-Day Experience belicht de gebeurtenissen van D-Day en de nasleep ervan op een unieke en indrukwekkende manier. Je hebt er diverse attracties waarbij je ondergedompeld wordt in de geschiedenis. Enkele van deze meeslepende attracties zijn onder andere het 3D Movie Theatre, de D-Day Experience, het Dead Man’s Corner Museum, en de 4D Dynamic Flight Simulator. Aan de hand van deze attracties krijg je beter inzicht in de rol van de luchtlandingstroepen en de impact van de strijd op de regio.
Batterie d’Azeville
De batterij van Azeville, een Duitse artilleriebatterij in de buurt van het dorp Azeville in Normandië, speelde een belangrijke rol in de gebeurtenissen rond de landing op Utah Beach. Ondanks veelvuldige en zware luchtbombardementen bleef de batterij operationeel op D-Day en beschoot geallieerde schepen in de buurt van Utah Beach. Pas negen dagen later viel de batterij in Amerikaanse handen. De locatie is tegenwoordig eigendom van de plaatselijke gemeente. In een van de geschutskazematten van de batterij is nu een museum gevestigd.
Het fort Vauban op het eiland Tatihou (Saint-Vaast-la-Hougue)
Net buiten de kust van het historische stadje Saint-Vaast-la-Hougue bevindt zich het eilandje Tatihou. Tijdens onze fietstocht door het departement La Manche ontbrak het ons helaas aan de tijd om dit eiland te bezoeken. Helaas, omdat dit vrijwel onbewoonde eiland een waar vogelparadijs is. Sinds 1990 is een deel van het eiland officieel erkend als vogelreservaat. Op Tatihou bevindt zich tevens Fort Vauban, vernoemd naar de beroemde architect Vauban. Dit fort, dat met zijn toren op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat, speelde een rol in tal van historische gebeurtenissen door de eeuwen heen.
De Duitsers bouwden in de jaren 1940 niet minder dan 30 bouwwerken binnen de verdedigingsmuren van Fort Vauban. Er kwamen toen onder meer kazematten, veldkanonnen en tobruks. Het bijzondere van het fort is dat er militaire vestingwerken uit vier eeuwen naast elkaar staan.
Praktische zaken voor een bezoek aan D-Day herdenkingsplekken bij Utah Beach
Utah Beach is gelegen aan de westkust van het schiereiland Cotentin in Normandië. Het strand is het meest westelijk gelegen strand van de vijf geallieerde invasiestranden van D-Day. Utah Beach bevindt zich nabij de mondingen van de Douve en de Vire.
Utah Beach speelde een cruciale rol tijdens D-Day. Amerikaanse troepen kregen de taak om een bruggenhoofd aan de westelijke kant van Normandië te vestigen. De verrassend snelle verovering van Utah Beach door de geallieerden legde de basis voor de daaropvolgende verovering van Cherbourg. De inname van Cherbourg was van groot strategisch belang voor het succes van Operatie Overlord. De diepe haven was namelijk essentieel voor de logistieke operatie om het oprukkende geallieerde leger te voorzien van manschappen, munitie en goederen.
De belangrijkste D-Day herdenkingsplekken bij Utah Beach zijn:
- Utah Beach Landing Museum en het strand. Het museum bevindt zich op de locatie van een voormalig Duits bolwerk aan het strand waar Amerikaanse troepen landden tijdens D-Day. Het biedt een meeslepende ervaring in de geschiedenis van de D-Day landingen en belicht strategische keuzes en de redenen achter het succes van de invasie. In de nabijheid van het museum zijn monumenten ter nagedachtenis aan de deelnemers van de landing te vinden.
- Airborne Museum in Sainte-Mère-Église. Gelegen in het historische Sainte-Mère-Église, biedt dit museum een eerbetoon aan de moed van de paratroepen die deelnamen aan de Slag om Normandië. Het museum vertelt op een gedenkwaardige manier over de luchtlandingsoperaties en de nasleep ervan.
Crisbecq-batterij Museum. Dit museum belicht de Crisbecq-batterij, een belangrijk Duits verdedigingspunt in de Atlantikwall, dat een doelwit was voor geallieerde bombardementen en grondoffensieven tijdens de invasie van Normandië. - World War II Museum in Quinéville. Het museum vertelt het verhaal van de gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog vanuit een Normandisch perspectief en biedt een diepgaande educatieve ervaring, inclusief levendige scènes en reconstructies.
- Normandy Victory Museum in Carentan-les-Marais. Dit museum biedt een eerbetoon aan de gebeurtenissen na de D-Day landingen en belicht de Battle of the Hedges, en brengt een eerbetoon aan zowel de burgerlijke als militaire slachtoffers.
Andere interessante locaties bij Utah Beach:
- D-Day Experience in Carentan-les-Marais. Dit museum belicht de gebeurtenissen van D-Day en de nasleep ervan op een unieke en indrukwekkende manier, met diverse attracties die bezoekers onderdompelen in de geschiedenis.
- Batterie d’Azeville: Een voormalige Duitse artilleriebatterij die een belangrijke rol speelde rond de landing op Utah Beach, met een museum gevestigd in een van de geschutskazematten van de batterij.
- Fort Vauban op het eiland Tatihou: Een historisch fort op het eiland Tatihou dat een rol speelde in tal van historische gebeurtenissen door de eeuwen heen, inclusief militaire vestingwerken uit vier eeuwen.
De D-Day herdenkingsplekken en andere interessante locaties rond Utah Beach liggen verspreid. De (huur)auto is daarom de meest voor de hand liggende vervoersoptie. Je bereikt de locaties vanuit Sainte-Mère-Église, de meest centraal gelegen plaats in de omgeving. Ben je fietsliefhebber? De beroemde fietsroute Vélomaritime voert langs meerdere D-Day herdenkingsplekken rond Utah Beach. In de omgeving bevinden zich enkele fietsverhuurbedrijven. Zoals Véloc'Ouest en Loc Vélo.
Daarnaast zijn er diverse toertjes te boeken via onze partner GetYourGuide. Houd er bij dergelijke toertjes wel rekening mee dat je de diverse herdenkingsplekken relatief kort bezoekt. Om die reden vinden we de tours minder geschikt voor hen met grote interesse in de geschiedenis, zoals wij zelf.
Een van de herdenkingsplekken is het eiland Tatihou. Dit eiland kun je bereiken per amfibievoertuig of te voet over de lokale oesterbedden bij laag tij.
Er zijn bijzonder veel accommodaties in de omgeving van Utah Beach. De meeste vind je in de plaatsen Sainte-Mère-Église, Sainte-Marie-du-Mont en Carentan. Maar ook dichter bij Utah Beach heb je enkele accommodaties liggen. Een van de pareltjes is het meer dan fantastische Domaine Utah Beach, waar we zelf ook overnacht hebben.
Dit interesseert je wellicht ook
- De hoogtepunten van Normandië
- D-Day herdenkingsplekken: reis naar de kiem van vrede
- D-Day bezienswaardigheden bij Omaha Beach
- D-Day bezienswaardigheden bij Gold Beach
- D-Day bezienswaardigheden bij Juno & Sword Beach
- Stedentrip naar de historische havenstad Cherbourg in Normandië
- Op fietsvakantie over de Vélomaritime in het Normandische La Manche
