Meer over de Maya’s: de ingenieuze beschaving van Midden-Amerika
Meer over de Maya’s: de ingenieuze beschaving van Midden-Amerika
Op vakantie naar Belize, Guatemala, Honduras of Mexico? Grote kans dat je temidden van de jungle de prachtigste ruïnesteden tegenkomt. Het zijn de bouwwerken van een van de bekendste, klassieke beschavingen van Midden-Amerika: de Maya’s. Ruim 2500 jaar v. Chr. hielden ze zich al op in de regio. Maar hun rijk bereikte pas het hoogtepunt van macht rond de zesde eeuw na Christus.
De Maya’s ontwikkelden de astronomie, kalendersystemen en hiëroglyfenschrift. Ook stonden ze bekend om hun uitgebreide en zeer versierde ceremoniële architectuur. Denk aan hoge tempel-pyramiden, paleizen en observatoria, die allemaal zonder metalen werktuigen werden gebouwd. Het waren ook bekwame landbouwers die grote ondergrondse reservoirs aanlegden voor de opslag van regenwater. Verder waren de Maya’s bekwame wevers en pottenbakkers, en reislustige handelsreizigers.
Ze bouwden grote stadstaten die ze uiteindelijk in de 9e eeuw om mysterieuze redenen verlieten. Maar de overblijfselen van veel van die steden zijn nog steeds in alle pracht zichtbaar. In deze blog gaan we iets dieper in op de geschiedenis van het Maya-rijk. En op de kunst, religie en cultuur van de Maya’s. Je krijgt dan extra respect voor wat deze dominante beschaving eeuwen geleden heeft opgebouwd. Het maakt je bezoek aan de oude Maya-steden des te interessanter en indrukwekkender!
Een beetje geschiedenis over de Maya’s
De vroegste Maya’s waren landbouwers en verbouwden gewassen zoals maïs, bonen en cassave. In de periode tot ongeveer 300 v. Chr. breidden de Maya-boeren hun aanwezigheid zowel in het hoogland als in de laagvlakten uit. Naast landbouw gingen zij zich steeds meer bezighouden met meer geavanceerde activiteiten. Zoals piramidebouw, stadsbouw en het aanbrengen van inscripties in stenen monumenten.
De gouden eeuw van het Maya-rijk vond plaats zo rond 250 na Chr. De klassieke Maya-beschaving groeide uit tot zo’n 40 steden, waaronder Tikal, Copán, Calakmul en Palenque. Elke stad telde ongeveer 5.000 tot 50.000 inwoners. Op zijn hoogtepunt bereikte de Maya-bevolking ruim 5 miljoen mensen.
Het verval van het Maya-rijk
Van het einde van de achtste tot het einde van de negende eeuw gebeurde er iets vreemds. De Maya’s verlieten om onbekende redenen de een na de andere, klassieke steden in de zuidelijke laaglanden. Sommige wetenschappers denken dat de Maya’s hun omgeving teveel hadden uitgeput. Anderen beweren dat de voortdurende oorlogen tussen rivaliserende stadstaten leidden tot het uiteenvallen van de vaak ingewikkelde allianties tussen de steden. Daarnaast houdt men rekening met een catastrofale verandering in het milieu. Bijvoorbeeld een extreem lange periode van droogte.
In de hooglanden van Yucatan bleven enkele Maya-steden, zoals Chichén Itzá en Uxmal, nog wel bloeien. Met de komst van Spaanse kolonisten leefden de meeste Maya’s daar echter in boerendorpen. Hun grote steden waren toen al overwoekerd door de jungle.
Maya’s in de 21e eeuw
Afstammelingen van de Maya’s leven nog steeds in het huidige Belize, Guatemala, Honduras, El Salvador en delen van Mexico. De meerderheid van hen woont in Guatemala, waar je ook het Nationaal Park Tikal vindt. Ruwweg 40% van de Guatemalteken is van Maya-afkomst.
Kunst, cultuur en religie van de Maya-beschaving
Bij opgravingen in Maya-sites zijn pleinen, paleizen, tempels en piramiden blootgelegd. Daarnaast zijn er sportterreinen gevonden voor het beroemde Maya-balspel Poktatok, dat van ritueel en politiek belang was voor de Maya-cultuur. Dit spel wordt overigens nog steeds beoefend. Onder meer in Mérida, in het noordwesten van het Mexicaanse Yucatan.
De Maya’s waren diep religieus en vereerden verschillende goden die met de natuur te maken hadden. Zoals de goden van de zon, de maan, de regen en het graan. Aan de top van de Maya-maatschappij stonden de koningen (de “heilige heren”). Zij claimden aan de goden verwant te zijn en fungeerden als bemiddelaars tussen de goden en de mensen. Ze voerden de uitgebreide religieuze ceremonies en rituelen uit die zo belangrijk waren voor de Maya-cultuur.
De klassieke Maya’s bouwden veel van hun tempels en paleizen in de vorm van een getrapte piramide. Ze versierden deze met uitgebreide reliëfs en inscripties. Aan deze bouwwerken hebben de Maya’s hun reputatie te danken als de grote kunstenaars van Midden-Amerika. Geleid door hun religieuze rituelen boekten de Maya’s ook belangrijke vooruitgang op het gebied van wiskunde en astronomie. Zo voerden zij het getal nul in en ontwikkelden complexe kalendersystemen.
