Vanuit het Zeeuwse Breskens maken we een fietstocht langs de prachtige kust van Zeeuws-Vlaanderen richting het Zwin Natuur Park. Dit Vlaams-Nederlandse gebied verwelkomt ons met slikken, schorren en zandduinen waar zeldzame kustvogels huizen. De terugweg leidt door een heel ander landschap. Via het historische Retranchement met zijn vestingwallen fietsen we door rustieke polders naar Nieuwvliet. Deze 53 kilometer lange route biedt een perfect inkijkje in het westelijk deel van Zeeuws-Vlaanderen, waar natuur en geschiedenis hand in hand gaan.
Hoogtepunten aan de fietstocht van Breskens naar het Zwin
We worden wakker in het karakteristieke Hotel De Milliano in Breskens. Ons hotel is een prachtig voorbeeld van jaren ’60 architectuur met grote panoramaramen die uitzicht bieden op de Westerschelde. Het ochtendlicht valt speels naar binnen terwijl we ons installeren voor het ontbijt. De vriendelijke hoteleigenaar en medewerker serveren ons versgebakken broodjes, heerlijke kazen en hammen en een perfect bereide omelet. We genieten van de warme koffie en laten ons het ontbijt goed smaken.
Na het ontbijt wandelen we naar Rent & Joy om onze huurfietsen op te halen. Hier krijgen we nog tips over de mooiste plekken onderweg, waarna we goed ingepakt tegen de koude wind op onze fietsen stappen.
De Waterdunen
We fietsen westwaarts en komen al snel bij de Waterdunen, een indrukwekkend nieuw natuurgebied waar zoet en zout water elkaar ontmoeten. Hier stappen we even af om vanaf de uitkijkpunten de talrijke water- en weidevogels te bewonderen. Een groep kluten loopt elegant door het ondiepe water terwijl een lepelaar verderop zijn karakteristieke heen-en-weer beweging maakt met zijn snavel. De koude lucht voelt fris aan op onze wangen, maar de stralende zon maakt het fietsen aangenaam.
Vuurtoren van Breskens
Terwijl we aan komen fietsen vanuit Breskens zien we al van verre de karakteristieke zwart-wit gestreepte vuurtoren tegen de blauwe lucht afsteken. Bij dit bijzondere bouwwerk stoppen we even om het van dichtbij te bewonderen. Deze achthoekige toren uit 1868 blijkt een uniek stukje maritiem erfgoed. Het is de oudste nog bestaande gietijzeren vuurtoren van Nederland! We lopen eromheen en bekijken de fraaie neogotische details die architect Quirinus Harder aanbracht. Zoals het sierlijke smeedwerk van de omgang en de ronde patrijspoorten die de originele vensters vervangen.
De toren is opgebouwd uit gietijzeren platen die met honderden bouten aan elkaar zijn geschroefd – een ingenieuze constructie die al meer dan 150 jaar de tand des tijds doorstaat. Helaas kunnen we de toren vandaag niet bezoeken, maar in het zomerseizoen is hij tijdens weekenden wel geopend voor bezichtiging. Dan kun je naar boven klimmen voor een spectaculair uitzicht over de Westerschelde, waar deze vuurtoren schepen al sinds 1868 veilig door de Wielingen loodst.
De Verdronken Zwarte Polder
Daarna, met de wind nu deels in de rug, fietsen we verder langs de kustlijn. De golven rollen met witte schuimkoppen het strand op. We bereiken vervolgens de Verdronken Zwarte Polder. Dit bijzondere natuurgebied vertelt het verhaal van de eeuwenlange strijd tussen mens en zee. De combinatie van kwelders, schorren en duinen vormt een mozaïek van landschappen. We stappen even af om een korte wandeling te maken door het gebied. Een koude windvlaag laat ons rillen, maar de zon op ons gezicht compenseert dit ruimschoots.
Nadat we weer op de fiets zijn gestapt, volgen we de kronkelende kustweg verder richting Cadzand-Bad. Bij elke bocht verandert het uitzicht: soms zien we de eindeloze zee, dan weer pittoreske polderlandschappen met grazende schapen en hier en daar een karakteristieke boerderij. We passeren een paar vogelaars die met verrekijkers en telescopen turen naar zeldzame vogels.
Cadzand-Bad
Zodra we Cadzand-Bad binnen fietsen, valt mijn mond open van verbazing. Niets herinnert meer aan het bescheiden badplaatsje waar ik 48 jaar geleden voor het laatst was. Moderne, stijlvolle appartementencomplexen rijzen op langs de boulevard en de gloednieuwe jachthaven ‘Cadzand Marina’ blinkt in de zon. Luxe zeilboten en motorjachten dobberen zachtjes in hun ligplaatsen. Het contrast met mijn herinneringen kan niet groter zijn.
We trappen onze fietsen weer in beweging en verlaten de vernieuwde boulevard van Cadzand-Bad. De moderne appartementencomplexen maken al snel plaats voor een open polderlandschap. Vervolgens beginnen we aan een grote bocht die ons om de Zwinvlakte voert. Het fietspad slingert langs de grens met België. Aan onze linkerkant beschermt de imposante zeedijk het land tegen de grillen van de Noordzee. In deze uithoek van Zeeuws-Vlaanderen voelt de wereld groter en ruimer aan.
Zwin Natuur Park
De Zwinvlakte was ooit een uniek intergetijdengebied dat ooit een drukke handelsroute naar Brugge vormde. Nu is het een internationaal natuurgebied dat zich uitstrekt over zowel Nederlands als Belgisch grondgebied. De kreken en schorren glinsteren in het zonlicht. We zien ontelbaar veel vogels er scharrelen, waaronder dwergsternen en kluten. Wat een fraai gebied!
Na een stevige tocht tegen de wind in, bereiken we eindelijk het informatiecentrum van het Zwin Natuur Park aan de Belgische zijde. Het moderne gebouw met zijn organische vormen past prachtig in het landschap. We stallen onze fietsen en lopen het centrum binnen, blij om even uit de koude wind te zijn en nieuwsgierig naar wat we binnen zullen aantreffen.
De permanente tentoonstelling over flora en fauna van het Zwin blijkt een schot in de roos. Interactieve displays vertellen ons over de bijzondere plantensoorten die hier gedijen, zoals zeekraal en lamsoor. We zien hoe het Zwin als een internationaal vogelhotel fungeert voor trekvogels die hier komen rusten en voeden tijdens hun lange reizen. Een levensgrote diorama van een hoogwatervluchtplaats toont ons het gedrag van wadvogels tijdens vloed.
De tijd vliegt voorbij terwijl we van de ene naar de andere informatieve display lopen. Een film over de seizoenen in het Zwin toont ons beelden van duizenden ganzen die hier in de winter verblijven. Helaas hebben we vandaag geen tijd om de uitgestrekte paden door het reservaat te bewandelen. Daarom nemen we met tegenzin afscheid van dit fascinerende centrum. Net voor we onze fietsen weer pakken zien we twee ooievaars op een hoog nest bovenop een paal. Ze zijn druk in de weer met het verzorgen van hun nest. Het is een perfect afscheidsbeeld van dit rijke natuurgebied.
Historie in vestingdorp Retranchement
Na ons bezoek aan het Zwin Natuur Park springen we weer op de fiets en zetten koers richting Retranchement. Het fietspad voert ons door een gebied met een beladen geschiedenis. We passeren het indrukwekkende monument van de Dodendraad. Het is een herinnering aan de elektrische grensversperring uit de Eerste Wereldoorlog die honderden mensen het leven kostte. Een informatiebord vertelt ons hoe vluchtelingen en smokkelaars hier de gevaarlijke oversteek waagden tussen België en Nederland.
Het polderlandschap opent zich voor ons terwijl we verder fietsen. Weidse akkers strekken zich uit aan beide kanten van het pad. Net voordat we even later de bebouwde kom van Retranchement binnenfietsen, passeren we diverse betonnen bunkers van de Atlantikwall. Het zijn de overwoekerde restanten van de verdedigingslinie die de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog langs de hele Europese westkust aanlegden.
Het pittoreske vestingdorpje verwelkomt ons vervolgens met zijn karakteristieke huizen en historische uitstraling. We rijden direct naar restaurant De Parlevinker aan het dorpsplein, waar we onze fietsen stallen. Binnen is het behaaglijk warm en de geur van verse koffie komt ons tegemoet. We bestellen een kopje koffie en terwijl we opwarmen, bekijken we de historische foto’s aan de muur. De foto’s tonen het visserijverleden van de streek. Door het raam zien we fietsers en wandelaars voorbijkomen. Niemand kiest ervoor om buiten op het terras te zitten. De zon mag dan wel schijnen, het blijft te koud.
Janus de mensenbrander en de wallen van Retranchement
Weer opgewarmd en vol energie fietsen we de dorpsstraat uit. Al snel komen we bij een bijzondere attractie: vijf glazen kasten met daarin poppen. Nieuwsgierig stappen we af en ontdekken dat deze figuren het verhaal vertellen van Janus, de ‘mensenbrander’. In het 17e-eeuwse Retranchement nam deze dorpsbewoner een beslissing die hem de rest van zijn leven zou achtervolgen. Toen een schip met pestlijders de haven naderde, ontstond grote onrust onder de dorpelingen. Na gezamenlijk overleg besloot men dat het vaartuig vernietigd moest worden om een epidemie te voorkomen.
Janus nam deze zware taak op zich. Gewapend met slechts een toorts roeide hij naar het schip en stak het in brand terwijl de bemanning nog aan boord was. Zijn drastische actie behoedde Retranchement voor de pest. Maar de herinnering aan de brandende zieken liet hem nooit meer los. Volgens overlevering zag hij “de slachtoffers elke avond voor zich”. Tot op latere leeftijd worstelde hij nog hevig met zijn geweten.
Geboeid door dit ietwat trieste verhaal besluiten we onze fietsen te parkeren en een kleine wandeling te maken langs de Wallen van Retranchement. Deze oude verdedigingswerken uit de Tachtigjarige Oorlog zijn nu prachtige groene dijken die het dorp omringen. We klimmen het steile pad op en worden beloond met een fraai panorama over het omringende polderlandschap. De verstilde schoonheid van dit landschap, gevormd door eeuwen van strijd tegen water en vijanden, maakt indruk op ons. We wandelen het hele rondje over de wallen, genietend van de frisse lucht en de geschiedenis die onder onze voeten ligt.
Korenmolens in de Zeeuwse polders
Hierna nemen we afscheid van het pittoreske Retranchement en zetten we koers richting Cadzand. Het fietspad voert ons door weidse akkers waar de wind vrij spel heeft. Na een trage rit bereiken we korenmolen Nooit Gedacht, een karakteristieke stellingmolen die sinds 1651 het landschap siert. Molenaar Sjaak zet hier het ambachtelijke maalproces voort. In de molenwinkel kun je versgemalen meel en andere lokale producten kopen.
Onze route gaat verder richting het Bos van Erasmus. Dit verrassende stukje natuur in het verder open polderlandschap biedt een welkome afwisseling. We fietsen door een tunnel van overhangende takken en genieten van de beschutting tegen de wind. Hierna komen we uit op de Sint-Jansdijk. Deze eeuwenoude dijk leidt ons langs uitgestrekte velden waar boeren bezig zijn met voorjaarswerk. In de verte zien we een tractor die de akkers bewerkt. De strakblauwe lucht vormt een perfect contrast met het groen en bruin van het land.
Einde van de fietstocht van Breskens naar het Zwin
Eenmaal in Nieuwvliet gaan we op zoek naar korenmolen Nieuwvliet. Vreemd genoeg komen we deze molen niet tegen, wel de “ontwiekte” molen Luteyn. We nemen nog even een kijkje in het dorp zelf en bespeuren een fraai authentiek, dik honderd jaar oud Zeeuws huisje. In de tuin staat een groot bord met daarop geschreven: MuseumHuis 1912. Het huis heeft niet alleen een expositie over het leven in Zeeuws-Vlaanderen in die tijd. Je kunt het leven van toen ook ervaren! Zo kun je er koken op het fornuis, de was doen in de tobbe, de koffie zelf malen en slapen in de bedstee. Wat een leuk concept!
Via de Zwartegatsedijk en de Puyendijk fietsen we verder door het polderlandschap. Hier voelen we de wind weer in volle kracht en moeten we soms flink doortrappen. Het landschap is vlak en open, met weinig variatie behalve de rechthoekige percelen en sloten die het land doorsnijden.Dit stuk vinden we wat eentonig, maar de fysieke uitdaging houdt ons bezig. De laatste kilometers naar Breskens gaan bijna vanzelf, aangetrokken door de gedachte aan een welverdiende versnapering. We fietsen door naar het strandpaviljoen Breskens aan Zee en ploffen neer op een plekje binnen pal achter het raam.
Met een heerlijk Belgisch biertje en een portie bitterballen kijken we uit over de Westerschelde, waar de veerboten af en aan varen naar Vlissingen. We praten na over alles wat we vandaag hebben gezien: de historische verdedigingswerken, de typisch Zeeuwse molens, de verrassende natuurgebieden en de uitgestrekte polders. Ondanks dat we sommige stukken door de polder wat saai vonden, overheerst al met al het gevoel van een fantastische fietstocht door een streek vol contrasten en verhalen. De wind in ons haar, de zon op ons gezicht en de geschiedenis onder onze wielen – we zijn het eens dat deze dag in Zeeuws-Vlaanderen er een is om te koesteren.
Dit wil je weten over de fietstocht van Breskens naar het Zwin
De route van de fietstocht van Breskens naar het Zwin en weer terug is in totaal 53 kilometer.
De fietstocht vind je op de website van RouteYou. De naam van de route is ‘Panoramaroute met bezoek aan Het Zwin Natuur Park’. Hier vind je geen gedetailleerde, stap-voor-stap routebeschrijving, maar wel alle fietsknooppunten: 7 - 20 - 14 - 83 - 10 - 37 - 32 - 29 - 86 - 18 - 64 - 86 - 29 - 30 - 33 - 34 - 39 - 38 - 11 - 81 - 82 - 15 - 85 - 16 - 20 - 7.
Wij hebben zelf de gpx (gps-track) van de route gebruikt en gevolgd.
Het startpunt van de fietsroute is de Veerhaven in Breskens (Veerhaven 2). Je bereikt het startpunt het beste met de auto.
Vanuit het midden van Nederland:
- Neem de A58 richting Vlissingen
- Volg vanaf Goes de borden richting Terneuzen
- Ga door de Westerscheldetunnel. Sinds begin 2025 is de tunnel tolvrij voor vervoermiddelen lager dan 3 meter in hoogte.
- Na de tunnel volg je de N61 naar Breskens.
Vanuit België:
- Volg de ring rond Antwerpen en neem vervolgens de N49 (Knokke-Antwerpen). Blijf deze weg volgen tot de afslag Breskens. Ga via Kaprijke en steek bij Watervliet de grens over naar West Zeeuws-Vlaanderen (gemeente Sluis).
- Neem bij grote verkeersdrukte op de ring rond Antwerpen de Liefkenshoektunnel (tolweg). De tolweg komt na Antwerpen uit op de N49. Neem daarna de afslag Breskens.
Je kunt vervolgens vlakbij het startpunt parkeren. Op dit kaartje vind je waar je (gratis) kunt parkeren.
Bij de Veerhaven kun je fietsen huren bij ondermeer Rent & Joy. Hier hebben wij zelf ook naar alle tevredenheid onze fiets gehuurd.
De fietstocht van Breskens naar het Zwin is bijzonder door de unieke combinatie van bijzondere, verschillende landschappen. Je fietst langs de kustlijn met indrukwekkende natuurgebieden. Zo kom je door de Waterdunen en de Verdronken Zwarte Polder, waar zeldzame kustvogels huizen. Onderweg passeer je maritiem erfgoed zoals de historische zwart-wit gestreepte vuurtoren van Breskens, de modaine badplaats Cadzand-Bad en het vestingdorp Retranchement met zijn historische wallen.
De route biedt een perfecte mix van natuur, geschiedenis en cultuur, waarbij je zowel kunt genieten van het open zeelandschap als het karakteristieke polderlandschap met zijn korenmolens.
Aan de route bevinden zich vele horecagelegenheden waar je terecht kunt om wat te eten en/of te drinken:
- bij diverse strandpaviljoens (houd er wel rekening mee dat deze niet altijd ‘s ochtends vroeg geopend zijn) zoals 't Halve Maentje, Loods Tien, Van Houten, Puur, Proost, de Boekanier en Woest 17 Nieuwvliet
- in Cadzand-Bad: ondermeer bij strandpaviljoens Strand Ruig, Moio Beach en De Piraat maar ook net van het strand vandaan heb je diverse horecagelegenheden
- bij het informatiecentrum van het Zwin Natuur Park
- in Retranchement:
- in Nieuwvliet:
- in Breskens:
Er zijn voldoende accommodaties in Breskens. Wij verbleven zelf in Hotel de Milliano in Breskens: een fantastisch hotel in de stijl van de jaren 60 met bijzonder ruime kamers en uitstekend ontbijt. Het hotel ligt op korte loopafstand van zowel het startpunt van de route als het fietsverhuurbedrijf.
Wil je deze heerlijke fietstocht samen met iemand maken, maar weet je niet met wie? Word klupper en vind nieuwe mensen om leuke activiteiten mee te organiseren. Klup is een online sociaal platform waarin actieve 50-plussers elkaar kunnen ontmoeten om leuke dingen met elkaar te ondernemen.
Wij maakten de fietstocht van Breskens naar het Zwin op uitnodiging van Stichting Gastvrij Zeeuws-Vlaanderen. De inhoud van deze blog hebben wij onafhankelijk en objectief samengesteld op basis van eigen indrukken.
