Giethoorn is een pittoresk dorpje in de kop van Overijssel. Het staat bekend als het Venetië van het Noorden vanwege de vele grachten en bruggen. Amsterdam en Brugge maken ook aanspraak op deze titel, maar in Giethoorn worden de grachten nog steeds actief gebruikt. De laatste keer dat we er waren was tijdens coronatijd. We huurden toen een fluisterbootje. Hiermee voeren we niet alleen door de grachten maar ook door het prachtige Nationaal Park Weerribben-Wieden. Het was een leuke dagtocht, misschien ook wel omdat het er zo bijzonder rustig was. Benieuwd naar hoe het inmiddels in Giethoorn is, maakten we onlangs een fietstocht. Op het fietsnetwerk.nl kozen we voor de fietsroute “Genieten rondom Giethoorn”. Maakte de tocht zijn titel waar? En viel het mee met de drukte? Je leest het in deze blog.
In deze blog
- Hoogtepunten tijdens de waterrijke fietstocht rondom Giethoorn
- Wetering Oost en West
- Gemaal Halfweg en omleiding bij de Beulakerwijde
- Giethoorn
- Nijeveen
- Sint Jansklooster
- Blokzijl aan het einde van de fietstocht rondom Giethoorn
- Antwoorden op praktische vragen over de fietstocht rondom Giethoorn
- Dit interesseert je wellicht ook
Hoogtepunten tijdens de waterrijke fietstocht rondom Giethoorn
De beelden van een overvol Giethoorn in pre-coronatijd staan nog in ons geheugen gegrift. Om die reden besluiten we onze fietstocht op een doordeweekse maandag te maken. We hebben een niet al te warme, heerlijke dag uitgezocht. De zon schijnt regelmatig tussen de prachtige stapelwolken door. Wel waait het stevig, maar dat mag de pret vooralsnog niet drukken.
We starten onze fietstocht vanaf het parkeerterrein van Toeristisch Overstappunt Blokzijl. Op een groot informatiebord lezen we dat we ons bevinden in het Nationaal Park Weerribben-Wieden. Dit park van ruim 10.000 voetbalvelden is het grootste, aaneengesloten laagveenmoerasgebied van Noordwest-Europa. De vele meertjes, sloten, bossen en hooilanden vormen de kraamkamer voor bijzondere dier- en plantensoorten. Zoals de visotter en vogelsoorten als de zwarte stern, blauwborst en roerdomp.
We zijn een paar keer eerder in het Nationaal Park Weerribben-Wieden geweest. We kwamen er toen voor een kanotocht, wandeling of fietstocht. Ook hebben we een keer een fluisterbootje gehuurd. Hiermee bezoek je in alle rust het prachtige natuurgebied. Bij deze fietstocht slaan we het varen over. Af en toe zien we andere recreanten wel van zo’n fluisterboot gebruikmaken. Zo te zien aan de hoeveelheid hapjes en drankjes wordt het voor hen een gezellige dag. We geven ze overigens groot gelijk: het weer is heerlijk en het is er lekker rustig!
Wetering Oost en West
Via de kleine buurtschappen Baarlo en Nederland komen we uit in buurtschap Wetering. Dit kleine gehucht was een zogenaamd vaardorp: een dorp dat uitsluitend via een vaartuig bereikbaar is. Al eeuwenlang staan hier boerderijen met de voorzijde aan het kanaal de Wetering. De omgeving lijkt door de tijd heen vrijwel niet veranderd. Maar schijn bedriegt want sinds 2014 is in dit polderlandschap een nieuw natuurgebied ontwikkeld: de Wetering.
Het 300 hectare grote gebied is een belangrijke schakel tussen de Weerribben en de Wieden in. Het natuurgebied dient als waterberging. Zo kan het waterschap hier maar liefst 2,4 miljoen kuub water opslaan. Staatsbosbeheer heeft er vervolgens een natuurgebied van gemaakt dat vele vogelsoorten aantrekt. Zo vind je hier de purperreiger, lepelaar, bruine kiekendief en grote karekiet. En op een zomerse dag als deze ook honderden oeverzwaluwen. Naast vogels komen hier ook amfibieën, reeën en otters voor. Met de sterke wind in de rug doorkruisen we de Wetering te snel naar ons zin. We nemen ons dan ook voor om er een keer te gaan wandelen.
Gemaal Halfweg en omleiding bij de Beulakerwijde
Op weg richting Giethoorn passeren we net voorbij het buurtschap met de onaantrekkelijke naam Muggenbeet, een gemaal. Dit gemaal pompt het water uit de relatief jonge Polder Halfweg omhoog naar het Giethoornsche Meer. Het in het vlakke polderlandschap in het oog vallende gemaal is in 1937 gebouwd. In 2021 werden de pompen vervangen. Sindsdien kan het waterpeil langer hoog gehouden worden. Maar in natte perioden kan er ook veel sneller water worden weggepompt. Op een “vispasseerbare” manier kunnen dan vijf olympische zwembaden per uur worden weggepompt!
Direct daarna komen we uit bij het Giethoornsche Meer. Net als het ernaast gelegen Duiningermeer is dit het enige natuurlijke meer in de kop van Overijssel. Het Giethoornsche Meer is een restant van een meander van het middeleeuwse riviertje de Linde. De natuurlijke waterplas ligt dichter bij Blokzijl dan bij het oostelijk gelegen Giethoorn. Dat het meer alsnog deze naam kreeg, komt omdat Giethoorn vroeger veel westelijker lag. Het dorp is echter verplaatst omdat de plek door inklinking onbewoonbaar werd.
We vervolgen de route langs uitgestrekte graslanden, boslandschappen en waterwegen. Op wat fluisterboten en een klein groepje bebaarde mannen op e-motoren na, komen we niemand tegen. Dit verandert zodra we het vogelparadijs van de Beulakerpolder passeren en uitkomen bij de recreatieplas Beulakerwijde. Hier vinden we een heerlijk klein strandje waar het gezellig druk is met kitesurfers en enkele badgasten. Niet veel later gaat het mis met de route. Volgens ons gpx-bestand moeten we via brug Bodelaeke rechtstreeks naar het noorden. Maar de brug is gestremd. Aan de hand van Google Maps verleggen we onze route om het schitterende bungelowpark Bodelaeke heen. De omleiding valt gelukkig erg mee.
Giethoorn
Zodra we het kanaal Beukers-Steenwijk zijn overgestoken, komen we uit in Giethoorn. Dit dorp werd begin 13e eeuw gesticht door de Flagellanten: vluchtelingen uit het gebied rond de Middellandse Zee. Giethoorn werd het eerste dorp in Nederland gebouwd op veengrond. Drie eeuwen later begonnen de dorpelingen met de aanleg van kanalen om turf te vervoeren. Veel boeren bouwden er hun boerderijen op kleine eilandjes die alleen bereikbaar zijn via bruggen. Door de eeuwen heen werd er zoveel turf gewonnen dat er meren ontstonden in de omliggende regio.
Onze laatste keer in Giethoorn was in coronatijd. Op één fluisterbootje na zagen we toen niemand door de grachten varen. Maar ook nu is het rustig in het “Venetië van het noorden”. We zien wat mensen op terrassen en komen ook enkele toeristen uit het verre oosten tegen. Het is echt genieten hier, in dit prachtige openluchtmuseum. Op een dag als vandaag zouden wij er zelfs wel willen wonen! Bijvoorbeeld in zo’n uiterst pittoreske, oude boerderij. Maar ook de nieuwere schitterende villa’s aan het water weten ons beslist te bekoren.
Nijeveen
Na Giethoorn steken we tijdelijk de provinciegrens met Drenthe over. Het eerste dorp waar we binnenfietsen is het 15e eeuwse Nijeveen. Aan de hoofdweg van dit gemoedelijke lintdorp zien we een grote molen staan. Deze molen, de Sterrenberg genaamd, is een van de afstapmomenten van de route van fietsnetwerk.nl. Alleen al om die reden stappen we even af.
Aan een grote picknicktafel verdiepen we ons in de geschiedenis van de molen. We lezen dat de achtkante stellingkorenmolen uit eind 18e eeuw pas sinds 1977 hier staat. Molen de Sterrenberg werd in het Duitse Weener (Oost-Friesland) gebouwd. Vervolgens werd de molen in de vorige eeuw weer steen voor steen opgebouwd. Het is de enige molen in Nederland met een windroos. Hiermee kan de molen zonder tussenkomst van de molenaar automatisch naar de wind draaien. Het is de linker foto van de twee onderstaande foto’s. De rechter is van de Monikkenmolen in Sint Jansklooster.
Sint Jansklooster
Een groot deel tijdens onze fietstocht hadden we de wind in de rug. Maar nu breekt toch echt het moment aan waar we vooraf al rekening mee hielden: straffe tegenwind! Omdat we geen elektrische ondersteuning hebben moeten we soms echt even flink aan de bak. Gelukkig zorgt het unieke water- en polderlandschap voor heel wat afleiding. Zo komen we langs een weiland met tientallen ooievaars. Ze staan ons van dichtbij nieuwsgierig aan te staren. Zodra we iets te dichtbij komen om een foto te maken, vliegen ze enkele meters verder.
De route brengt ons langs de plassen Belterwijde en Boschwijde uiteindelijk bij Sint Jansklooster. Hier ligt het volgende afstapmoment van de fietstocht: de Monnikenmolen. Sint Jansklooster is genoemd naar een oud klooster uit eind 14e eeuw dat twee eeuwen later werd verwoest tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Het dorp is bij veel schaatsers bekend vanwege een voormalige inwoner, namelijk Evert van Benthem (tweevoudig winnaar van de Elfstedentocht).
Maar Sint Jansklooster is ook bekend om de bijna 50 meter hoge blikvanger: een oude watertoren die tegenwoordig dienst doet als uitkijktoren. Wij kennen het dorp inmiddels om de Monnikenmolen, een stellingmolen uit midden 19e eeuw. We hadden gehoopt dat we hier even konden uitrusten van onze inspannende rit tegen de wind in. Maar helaas: de kleine uitspanning naast de molen is op deze maandag gesloten.
Blokzijl aan het einde van de fietstocht rondom Giethoorn
Enkele kilometers later bereiken we tot onze verrassing al het voormalige Zuiderzeestadje Blokzijl. Het bijzonder pittoreske stadje kent een rijke handelsgeschiedenis. Vanwege de ligging aan een Zuiderzeesluis was het in de 16e eeuw een belangrijke doorvoerhaven van turf. Tegenwoordig is de kleine gemeente vooral een toeristische trekpleister. Je vindt hier vele charmante, oude woningen. Ook heb je er nog steeds de sluis. Hier liggen inmiddels wat gezellige terrassen en (eet)cafés aan.
Ook heb je er het bekende restaurant Kaatje bij de Sluis. Dit restaurant is vernoemd naar Kaatje, een vrouw die in de 17e hier een goed lopende herberg had. Vanwege haar goede betrekkingen met de VOC had ze beschikking over exotische kruiden. Die gebruikte ze in haar overheerlijke gerechten. Ze werd helaas vermoord en beroofd van haar kookboeken. In het dorp staat nog een standbeeld van haar.
We vervolgen het laatste kleine deel van de route en komen enkele minuten later al weer aan bij de parkeerplaats. We hebben er een leuke en vooral fraaie fietsroute opzitten. En ondanks de stevige tegenwind op de terugweg hebben we oprecht genoten rondom Giethoorn. Fietsnetwerk.nl, de maker van deze route, heeft wat ons betreft een juiste titel aan de route gegeven!
Antwoorden op praktische vragen over de fietstocht rondom Giethoorn
De fietstocht rondom Giethoorn is 65 kilometer lang. Neem je alle afstapmomenten ook op in de route, dan wordt de tocht ongeveer 10 kilometer langer.
Op de website van Fietsnetwerk.nl kun je de fietsroute Genieten rondom Giethoorn bekijken en kosteloos downloaden. Daar kun je ook naar eigen wens een of meer afstapmomenten toevoegen aan de route. Handig is de app van fietsnetwerk.nl. Tijdens de rit laat de app je precies weten waar je op dat moment bent. Maar ook wat het eerste fietsknooppunt is waar je naartoe moet fietsen.
Let op: tussen fietsknooppunten 52 en 61 kun je geen gebruik maken van brug Bodelaeke. In plaats van de zuidlus om Waterresort Bodelaeke heen, kun je het beste de Jonenweg langs de Cornelisgracht nemen.
De fietstocht rondom Giethoorn is een knooppuntenroute. Je kunt de tocht dus bij ieder knooppunt starten. Het meest ideale is om je rit te starten vanaf een Toeristisch Overstappunt (TOP). Daar kun je namelijk gratis je auto kwijt. Aan deze route heb je zelfs twee TOP’s liggen: TOP Blokzijl (hier begonnen wij aan onze fietstocht) en TOP Giethoorn. Houd er rekening mee dat het bij prachtig fietsweer in Giethoorn (erg) druk kan zijn. Met name in het weekend. En dat er dan dus weinig parkeergelegenheid is.
Kom je met de trein dan is Meppel het handigste startpunt. Bij knooppunt 47 (Matenweg in Nijeveen) begin je dan aan de fietstocht. Dit knooppunt ligt op 4,5 kilometer afstand van het station.
Enkele afstapmomenten die fietsnetwerk.nl in de route heeft opgenomen liggen direct aan de route. Hier kom je dus sowieso langs. Je kunt dan ook ter plekke besluiten of je wel of niet een afstapmoment inlast. Overige afstapmomenten zijn:
- Beeld Fanfare, een bronzen beeld ter ere van filmregisseur Bert Haanstra. Hij regisseerde in 1958 de film Fanfare die in Giethoorn werd opgenomen. Het beeld zelf is misschien niet een afstapmoment waard. Maar de omgeving wel: vanaf het beeld heb je uitzicht op een idyllisch ogende boerderij in Giethoorn.
- Museum De Oude Aarde, gelegen vlak bij het beeld Fanfare. Het is een museum met de mooiste edelstenen, mineralen en fossielen.
- De Monnikenmolen uit midden 19e eeuw. Er wordt nog steeds graan gemalen. Je kunt er terecht op woensdag en vrijdag van 13.00u tot 17.00u, en zaterdag van 10.00u tot 17.00u. Je hoeft er slechts een klein stukje voor om te rijden (ongeveer 2x 750 meter).
- Blokzijl: hier heb je ruime keuze uit gezellige cafés, restaurants en terrasjes. Een mooi voorbeeld is Sluiszicht.
- Giethoorn: ook hier heb je vele horecagelegenheden. Een daarvan is de Otterskooi die we er zeer uitnodigend uit vonden zien. Maar ook in het dorp zelf, en met name aan het grote water van de Bovenwijde, is de keuze reuze.
- Sint Jansklooster: aan de Kloosterstraat (pal voordat je eventueel de Molenweg neemt naar afstapmoment Monnikenmolen) ligt het Wapen van Utrecht. Je vindt er een redelijk groot buitenterras met een uitgebreide borrelkaart.
- Wanneperveen: Paviljoen Aan 't Wiede. Een heerlijke plek aan het water. Eveneens aan de plas ligt vlakbij eetcafé De Havenmeester en Elly’s Beach en Bistro.
