Verre bestemmingen zijn bij veel mensen in trek. Een prachtige rondreis door Australië of Nieuw-Zeeland, genieten van de tempels in Azië, de natuur bewonderen in Zuid-Amerika, het zijn allemaal geweldig mooie bestemmingen die een lange vliegreis vergen. Dat betekent uren stilzitten in een vliegtuig, soms met weinig beenruimte. Dit kan veneuze of diep veneuze trombose (hierna noemen we het in dit artikel alleen trombose) veroorzaken.
Wat is trombose?
Trombose treedt op wanneer een bloedstolsel zich vormt in een of meerdere diepe aders van het lichaam, meestal in de benen. Trombose ontstaat als het systeem van stolling en antistolling uit balans is. In ons bloed zitten stoffen die zorgen voor stolling: als we een wondje hebben maakt het lichaam snel een stolsel aan zodat het bloeden stopt. Op dat moment stopt ook de stolling en wordt een overtollig stolsel weer afgebroken. Zo blijft het systeem van stolling en antistolling in evenwicht. Bij trombose gaat het mis in dit systeem: het bloed stolt terwijl er geen wond is.
Risicofactoren
Bekende risicofactoren voor trombose zijn:
- langdurig stilzitten of liggen, bijvoorbeeld bij een ziekte of een vliegreis van meer dan zes uur;
- gebruik van de anticonceptiepil;
- zwangerschap;
- erfelijke afwijkingen in het bloed;
- operaties;
- boezemfibrilleren (hartritmestoornissen);
- hart- en vaatziektes;
- roken;
- een arm of been lange tijd niet gebruiken door een botbreuk.
Het risico neemt toe bij een optelsom van factoren. Dus wanneer je rookt, een hart- of vaatziekte hebt en lang in een vliegtuigstoel moet zitten, ben je extra vatbaar voor deze ziekte. Het is dan verstandig om voorafgaand aan je vliegreis dit met je huisarts te bespreken.
Tips om trombose in het vliegtuig te voorkomen
Je kunt op een aantal manieren zorgen dat je het risico op trombose verkleint tijdens een lange vliegreis:
- Draag, losse, gemakkelijk zittende kleding en ruim zittende schoenen.
- Beweeg je benen en voeten tijdens de vlucht regelmatig, door te gaan verzitten of wat oefeningen te doen.
- Maak ieder uurtje even een “ommetje” in het vliegtuig.
- Draag compressiekousen, maar zorg dat deze goed zijn aangemeten door een specialist. Te nauwe kousen kunnen juist trombose in de hand werken en te ruime hebben juist geen functie.
- Drink veel water. Wees zuinig met koffie en gebruik zeker geen alcohol in het vliegtuig.
- Gebruik geen slaapmiddelen, omdat deze de bloeddoorstroming verminderen.
Zelf doen we altijd onze schoenen uit tijdens de vlucht en maken ieder half uur even onze kuitspieren en benen soepel door een paar kleine oefeningen te doen. Daarnaast lopen we regelmatig “een blokje om” in het toestel.
Symptomen
De volgende signalen kunnen wijzen op trombose:
- zwelling in het been, de enkel of de voet;
- pijn in de kuit die zich verspreidt naar de enkel of voet;
- warmte in het getroffen gebied;
- een bleker, roder of blauwer wordende huid.
In dat geval is het verstandig om je op de plaats van bestemming direct in verbinding te stellen met een arts voor een juiste diagnose en een behandeling. Duikers die gediagnosticeerd zijn met acute trombose of die anticoagulantia gebruiken, moeten afzien van duiken totdat een arts hen goedgekeurd heeft voor duiken.
Voor het opstellen van deze pagina hebben we onder andere gebruik gemaakt van informatie van de Trombosestichting.