Het Zuiderzeepad, een wandelroute van meer dan 450 kilometer, biedt een unieke kijk op Nederlands rijke watergeschiedenis. Sinds de 14e eeuw beschermen Nederlanders hun land tegen de zee met dijken en wegen. Deze route voert langs oude havenplaatsen en herontwikkelde polders. Je ervaart daarbij de jarenlange strijd tegen het water. Tijdens de uitdagende tocht ontdek je bijzondere plekken, observeer je veel vogels en trotseer je soms stevige wind. Deze blog doet verslag van het oostelijk deel van onze verkenningstocht langs de historische kustlijn van Nederland. Trek je wandelschoenen aan en wandel met ons mee van Nijkerk tot aan de Afsluitdijk.
Het oostelijk deel van het Zuiderzeepad: van Nijkerk tot de Afsluitdijk
In het eerste deel van deze blog beschrijven we het oostelijke deel van de wandeling. Het officiële beginpunt van het Zuiderzeepad is Enkhuizen. Maar het is natuurlijk mogelijk om op ieder punt van de route te starten. Zo starten wij de wandeling in Nijkerk.
Het is zaak om de logistiek bij deze wandeling goed te plannen, zo is onze ervaring. Wij lopen meestal twee dagen achtereen en leggen daarbij zo’n 50 kilometer af. De beschrijving van de route is dan ook steeds in tweedaagse tochten. Het terugreizen en overnachten is best wat puzzelen. Uiteindelijk bleek er altijd een oplossing.
Van Nijkerk tot Nunspeet: wandelen langs de Veluwerand en Harderwijk
Het Zuiderzeepad kruist Nijkerk bij het station, een praktische plek voor de terugweg. Het stadje zelf heeft een leuk centrum met, volgens de bewoners, de mooiste kerktoren van Nederland.
Buiten Nijkerk komen we na vijf kilometer aan bij de fraaie buitenplaats Oldenaller, een kasteeltje uit de zeventiende eeuw. Hier vertrekt een bijzonder mooi klompenpad.
Wij volgen de route en komen in het buitengebied van Putten. Hier lopen we langs landbouwgronden die vroeger grensden aan de Zuiderzee. Het dorp zelf laten we oostelijk liggen. Na 10 km passeren we het landgoed en het kasteel de Vanenburg uit 1664. Ook hier vertrekt een klompenpad.
In Ermelo lopen we over het fraaie terrein van de woonzorggroep ‘s Heeren Loo. In de tot restaurant omgebouwde gymzaal gebruiken we de lunch. We worden prima geholpen door mensen met een verstandelijke beperking. Een mooie ervaring die we meenemen op weg naar Harderwijk.
Via een nieuw aangelegd stadspark onder Harderwijk bereiken we de oude Zuiderzee, het Wolderwijd. Langs dit water bereiken we het historische centrum van Harderwijk. Een prima plek om te overnachten en nader te verkennen. Harderwijk telt bijna honderd rijksmonumenten! De meeste indruk maakt de Vischpoort en de gelijknamige Vischmarkt die hier aan grenst.
De route van Harderwijk naar Nunspeet loopt langs het dorp Hierden met kasteel de Essenburgh. Dit 17e -eeuwse buiten ligt naast de Hierdense Beek. Deze snelstromende beek staat dermate hoog dat het wandelpad slecht begaanbaar is. Gelukkig is er ruimte genoeg om te passeren en we vervolgen de route richting de duinen van het Hulshorsterzand. Deze zandverstuiving bereiken we door even van de route af te wijken. Het is de moeite waard! Daarna volgen we het pad over de uitgestrekte heide en bossen om aan te komen op het historische station van Nunspeet (1863).
Van Nunspeet naar Kampen
Vanuit Nunspeet gaat de route richting Landgoed Klarenbeek in Doornspijk. Hier voorbij komen we bij Oudekerk aan het Veluwemeer. Daar zijn de resten van een weggespoelde kerk te vinden. Rond 900 stond hier een van de oudste kerken in noordelijk Nederland. Het is een mooie plek waar je automatisch even blijft hangen met uitzicht op de vroegere Zuiderzee.
Het vestingstadje Elburg charmeert ons met zijn mooie oude centrum en levendige haven. Er is zelfs een synagoge te vinden als sporen van een rijk verleden.
Na Elburg maken we ons op voor een stevige etappe richting Kampen. Het gehucht Noordeinde dient zich welkom aan, als afwisseling op deze dag. Met Kampen in zicht maakt de route nog een flinke slinger onderlangs. Hier zien we de nodige waterpartijen, kolken genaamd.
Aangekomen in het centrum van Kampen voelen we de benen. Het was een pittige tocht vanuit Elburg. Het centrum van deze statige Hanzestad nodigt uit tot een nader bezoek.
Van Kampen naar Blokzijl
Grafhorst, even boven Kampen, is zo’n plaats waar we helemaal blij van worden. Een dorp met stadsrechten, fraaie dijkhuisjes en een visserijverleden. Je waant je terug in de tijd. Richting Genemuiden voelt aan als kilometers maken. We lopen over de Kamperzeedijk in goede harmonie met de schapen daar. De lucht zorgt voor een fraai Hollands wolkendek, waar de zon gelukkig doorheen komt. In Genemuiden vinden we geen overnachtingsplek, dus verder naar Zwartsluis. Wat extra kilometers, maar wel een goede plek om te verblijven.
Tussen Genemuiden en Blokzijl ervaren we een afwisselende route met ooievaarskoloniën bij De Krieger en Barbeek. We passeren Sint Jansklooster, de vroegere woonplaats van tweevoudig Elfstetentochtwinnaar Evert van Benthem. Ook komen we langs het mooi gelegen Landgoed den Oldenhof. Het Zuiderzeepad brengt je iets verderop niet in het centrum van Vollenhove, toch is de tip om dit even mee te pakken. De route voert daarna al snel naar ‘het nieuwe land’ of de Noordoostpolder, waar je in een rechte lijn richting Blokzijl loopt. Dit vestingstadje charmeert door de fraaie ligging aan de haven. Bij aankomst zit menigeen daar te genieten van een glas rosé bij de avondzon.
Van Blokzijl naar Lemmer
Even buiten Blokzijl lopen we iets te fanatiek op de Kuinderdijk. Daardoor missen we de afslag naar Baarlo. We vinden een weg terug en komen zo terecht in de uitgestrekte rietlanden van de Weerribben. Wat een prachtig gebied is dit toch. We komen langs oude huisjes van turfstekers die nu tot uitnodigende woningen zijn verbouwd. Het kerkhofje in Spanga charmeert met ‘een klokkentoren voor de armen’. Een stenen toren kon niet gedragen worden door het onderliggende veen, daarom maakte men deze van hout.
We willen eindigen in Echtenerbrug en dat betekent 35 kilometer wandelen vandaag. Bij Munnekeburen realiseren we ons dat er aan het einde nog een flinke slinger van zeven kilometer is. We zetten door en komen zo bij een handbediend pontje uit. In Echtenerbrug weten we ons in Friesland, door de ligging aan het Tjeukemeer en de aanwezigheid van de nodige recreatieve bootjes. Een gezellige plek om de dag te beëindigen.
Op weg naar Lemmer is vooral het eerste deel van de route de moeite waard. Wandelend langs het Tjeukemeer wordt de aandacht getrokken door een steenoven toren bij Echten. De doorsteek naar Oosterzee-Gietersebrug laat mooi gelegen huizen zien langs de Giterske Feart. Het stuk daarna richting Lemmer is een kwestie van afstand overbruggen. In Lemmer zelf heerst een gezellige drukte. Duidelijk is dat onze oosterburen deze plaats waarderen. De terrasjes in het centrum varen er wel bij.
Van Lemmer naar Workum
Tussen Lemmer en Stavoren ervaren we een leuke afwisseling. Net buiten Lemmer staat het indrukwekkende Wouda-gemaal, gevolgd door de Prinses Margriet sluizen. Even later wandelen we door de bossen van Gaasterland om uit te komen bij de Mirnse Klif. Het is een goed bezochte plaats om te kitesurfen en een leuke plek om even te rusten onder het genot van een kop koffie. Via Laaxum, met de kleinste voormalige zeehaven, komen we uit bij de ‘Roode klif’ net onder Stavoren. Onze aandacht wordt getrokken door het monument ter ere van de Slag bij Warns. Stavoren is de oudste Friese stad met een leuke binnenhaven. Een fijne plek om te overnachten.
Deze dagen lopen we voor een groot deel over de oude dijken van de Zuiderzee. Zo komen we in de Molkwerum en even later Hindeloopen. Authentieke en mooie plaatsen die verwijzen naar de rijke historie van Nederland als handelsland. Ook het stuk richting Workum kan ons bijzonder bekoren. Al met al vinden we dit misschien wel een van de mooiste oostelijke delen van het Zuiderzeepad.
Workum is de plaats om te overnachten. We zijn hier ook al eens geweest tijdens onze fietstocht over de Elfstedenroute. Het centrum van Workum is fraai met historische panden en het Jopie Huisman Museum. Erg leuk om hier een kijkje te nemen naar het werk van deze autodidact die de omgeving verrassend gedetailleerd op het schildersdoek bracht.
Van Workum naar de Afsluitdijk
De steeg die we inlopen om de route op te pakken geeft een doorkijk naar het Friese land met een kunstzinnige aankleding. Erg leuk. Iets verderop bij Ferwoude zien we dat de route anders loopt dan in onze gids. Het zorgt voor verwarring en we besluiten het boekje te volgen. Het blijkt dat onze versie van de route dateert uit 2017 en er een aanpassing is gedaan op het verloop van het pad. Wij gaan via Allingawier richting Makkum. Het is koud en mistig deze dag. Als we Makkum bereiken zoeken we warmte in het centrum met soep en brood.
Daarna bekijken we het centrum nog even en de haven waar de nodige industrie te vinden is. Wij nemen de dijk richting de afsluitdijk. De mist neemt toe en ook het verkeer. We besluiten onder deze condities de afsluitdijk niet deels op te lopen zoals we oorspronkelijk wilden. Bij Knooppunt Zurich stappen we op de bus naar Den Oever. De ‘Zuiderzee’ hult zich in een dichte mist en ontneemt zo het zicht op de voormalige zee. Het oostelijk deel van het Zuiderzeepad laten we hiermee achter ons. Maar we kijken alvast reikhalzend uit naar de overkant van de voormalige Zuiderzee. Benieuwd naar het westelijke deel van het Zuiderzeepad? Spoedig komen we op deze reisblog met ons wandelverslag.
Algemene indruk van het oostelijke deel van het Zuiderzeepad
Dit deel van het Zuiderzeepad hebben we ervaren als een goed gemarkeerde route die ons kennis heeft laten maken met vele mooie steden aan de voormalige Zuiderzee. Daarnaast is er regelmatig landschappelijke afwisseling. Soms loop je langdurig stukken over oude zeedijken. Dit kan – zeker als het weer guur is – iets van een mars krijgen. Het lijkt misschien een open deur, maar vooral zonnige dagen met geen overdadige wind zijn ideale omstandigheden om deze route te lopen.
Antwoorden op vragen over het oostelijke deel van het Zuiderzeepad
De totale afstand van het Zuiderzeepad is 478 kilometer. Wij hebben ervoor gekozen deze in tweedaagse tochten te beschrijven. Het beschreven deel beslaat een afstand van in totaal 246 kilometer.
Ja, er is een routebeschrijving beschikbaar voor het Zuiderzeepad. Het Zuiderzeepad, ook bekend als LAW 8, is een Lange-Afstand-Wandelpad van ongeveer 495 kilometer rond het IJsselmeer. De route is opgedeeld in 28 dagetappes en is in beide richtingen bewegwijzerd met wit-rode markeringen.
Je kunt de meest actuele routebeschrijving vinden op de officiële website van Wandelnet. Hier vind je gedetailleerde etappebeschrijvingen, actuele routelijnen die kunnen afwijken van de gedrukte gids vanwege routewijzigingen en QR-codes met verhalen over de route, video's over de omgeving en podcasts. Per etappe kun je daarnaast de gps-track (gpx-bestand) downloaden.
De officiële startplaats van het Zuiderzeepad is Enkhuizen. Het is echter mogelijk om ieder praktisch punt van de wandeling te beginnen.
Zoals wel vaker bij langeafstandswandelingen zijn er mooie en minder mooie delen op deze route. Vooral de delen die langdurig over dijken gaan, kunnen soms wat eentonig worden. De delen met veel buurtschappen en dorpjes geven een leuke afwisseling. In dit wandelverslag hebben we geprobeerd aan te geven waar meer en minder afwisseling te vinden is.
De afstanden variëren tussen de 20 en 25 kilometer per dag. Een enkele keer een uitschieter naar 30 kilometer. De totale afstand van de beschreven trajecten is tussen de 45 – 50 kilometer.
Vind je de etappe's nu nog net iets te lang maar wil je je wel zo snel mogelijk op dergelijke wandeltochten voorbereiden? Volg dan een online wandeltraining bij gecertificeerd wandeltrainer Wanda Catsman. In korte tijd ben je in staat om langere wandelingen te maken. Je kunt ook het gratis e-book Starten met wandelen downloaden. Het boek geeft je tal van praktische tips, waardoor je meer plezier uit je wandelingen haalt.
We hebben ervaren dat het verstandig is om de overnachtingsplekken vooraf te boeken. Je komt dan nooit voor verrassingen te staan. In sommige plaatsen is het wat verder zoeken, bijvoorbeeld via Airbnb of Vrienden van de Fiets. Vooral bij de plaatsen Genemuiden en het gebied tussen Elburg en Kampen.
Voor koffie en thee zijn er voldoende mogelijkheden te vinden. Bij meerdere dagtochten zorgden wij zelf voor de lunch, omdat dit niet altijd mogelijk is op het moment dat je hier aan toe bent. Dit is een kwestie van zelf uitzoeken.
- Harderijk - Hotel Baars: dit charmante hotel aan de rand van de oude binnenstad biedt comfortabele kamers en een uitstekend restaurant. De perfecte uitvalsbasis voor het verkennen van de historische Hanzestad en de nabijgelegen Veluwe.
- Oosterwolde/Elburg - Bed & Breakfast De Heughte: gelegen in een rustieke boerderij, biedt deze B&B een unieke landelijke ervaring. Gasten genieten van huiselijke kamers, een heerlijk ontbijt met lokale producten en de nabijheid van het pittoreske Elburg.
- Kampen - Hotel van Dijk: dit centraal gelegen hotel combineert moderne gemakken met de charme van een historisch pand. Ideaal voor zowel zakenreizigers als toeristen die de Hanzestad willen ontdekken.
- Zwartsluis - Hotel Zwartewater: met uitzicht op het water biedt dit hotel een ontspannen verblijf in een schilderachtige omgeving. Perfecte locatie voor watersportliefhebbers en natuurenthousiasten.
- Echtenerbrug - Smuk Huske: deze knusse accommodatie in Friese stijl biedt een intieme sfeer en persoonlijke service. Geniet van de rust van het platteland en de nabijheid van het Tjeukemeer.
- Lemmer - Hotel Lemmer: centraal gelegen in het levendige watersportdorp, biedt dit hotel comfortabele kamers en een gezellige bar. Ideaal voor een verblijf aan de Friese meren.
- Stavoren - Hotel De Vrouwe van Stavoren: uniek hotel met kamers in omgebouwde wijnvaten, gelegen aan de haven. Een bijzondere ervaring voor liefhebbers van wijn en maritieme sfeer.
- Workum - Hotel de Gulden Leeuw: dit historische hotel in het hart van Workum combineert authentieke elementen met moderne voorzieningen. Perfecte uitvalsbasis voor het ontdekken van de Friese cultuur en het IJsselmeer.
Wil je het Zuiderzeepad samen met iemand wandelen, maar weet je niet met wie? Word klupper en vind nieuwe mensen om leuke activiteiten mee te organiseren. Klup is een online sociaal platform waarin actieve 50-plussers elkaar kunnen ontmoeten om leuke dingen met elkaar te ondernemen.
Dit interesseert je wellicht ook
- Afwisselende wandeling over het Oldenallerpad bij Putten
- Verken het westelijk buitengebied van Putten met het Norderpad!
- Historische stadswandeling door Hanzestad Harderwijk
- Hanzestad Elburg bezoeken: alle hoogtepunten
- Giethoorn en Nationaal Park de Weerribben-Wieden
- Friesland verkennen met de Elfstedenroute
- Rondje IJsselmeer op de fiets
- Overijssel, de groene fiets- en wandelprovincie
- Friesland, reisbestemming voor een actieve vakantie
