Wat zijn levada’s?
Levada’s zijn onlosmakelijk verbonden met Madeira. Het zijn eeuwenoude irrigatiekanalen die als aderen door het landschap lopen. Ze brengen water van de regenrijke noordkant van het eiland naar de drogere zuidkant. Deze smalle irrigatiekanalen zijn al sinds de 16e eeuw in gebruik. Die slimme constructies zorgen ervoor dat landbouwgrond vruchtbaar blijft. Tegelijkertijd vormen de paden langs de levada’s een paradijs voor wandelaars. Een groot voordeel is dat de routes redelijk vlak zijn. Daardoor zijn de levada-wandelingen voor vrijwel iedere wandelaar toegankelijk.
De Levada do Rei, oftewel de ‘Levada van de Koning’, is een van de vele prachtige levada-wandelingen op Madeira. Wellicht verwijst de naam naar Koning D. Carlos I. Hij regeerde in de late 19e eeuw. Maar het kan ook zijn dat de naam simpelweg als een symbool geldt van de grootheid van de natuur hier. Hoe dan ook, de Levada do Rei draagt zijn naam met ere. Want deze route brengt ons door het unieke Laurissilva-woud. Hier voelen we de natuurlijke schoonheid van het eiland op zijn best. Dit gebied staat zelfs op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
De Levada do Rei op sneakers
Hoe dom kan ik zijn? Voor de reis naar Madeira heb ik mijn wandelschoenen niet meegenomen. Terwijl ik er altijd op hamer in mijn blogs om goed voorbereid en met het juiste schoeisel op pad te gaan. Zo sta ik nu met hagelwitte sneakers aan het begin van de Levada do Rei. Ze hebben ook nog eens weinig profiel.
Gids Ruben van Adventure Kingdom kijkt me meewarig aan. “Wil je hiermee de wandeling gaan lopen? Je schoenen zullen na afloop bruin van de modder zijn. En je hebt weinig grip op de glibberige stukken. Hopelijk heb je een goed evenwicht. Want op sommige smalle delen zal het uitdagend worden met die schoenen”. Als ik dan ook nog meld dat mijn evenwichtsgevoel niet zo heel erg best is, weet hij voldoende. “Ik zal je regelmatig een hand moeten geven als steun. Want anders eindig je in het water.” Ik weet één ding zeker: mijn wandelschoenen zal ik nooit meer vergeten als ik op reis ga.
De wandeling Levada do Rei begint
We starten de wandeling in het kleine dorpje São Jorge, aan de noordkant van het eiland. Een kaartje kopen is tegenwoordig verplicht. De kosten vallen mee (€ 3 was de prijs eind 2024). De toegangsprijs is bedoeld om bezoekersstromen te reguleren. Maar vooral om onderhoud te kunnen verrichten aan deze wandelpaden en kanalen.
We drinken nog een bakje koffie in het café bij het startpunt. Dan is het tijd om te vertrekken. Bij het informatiebord geeft Ruben ons uitleg wat ons te wachten staat. De eerste meters lopen we over een breed pad. De lucht is fris en gevuld met de geur van vochtige aarde en varens. Al snel duiken we dieper de natuur in. De levada slingert zich een weg door het landschap en wij volgen hem trouw. Aanwijzingen voor de juiste route hebben we niet nodig. Eenvoudigweg het pad volgen langs het smalle kanaaltje. Kan niet missen.
Langzaam maar zeker wordt het pad smaller en de begroeiing dichter. Boven ons buigen bomen hun takken naar elkaar toe, alsof ze een groene tunnel vormen. Een enkele keer lopen we door een echte tunnel in de rotswand. Het geluid van stromend water begeleidt ons constant. Het vochtige klimaat zorgt voor met mos begroeide rotsen en veel bijzondere varens. Dit is Madeira op zijn mooist.
Het pad is op sommige stukken erg modderig. De grond is in dit bos sowieso erg vochtig. De regenbui van vanochtend heeft het nog natter gemaakt. In het begin probeer ik mijn schoenen nog te sparen, maar dat is onbegonnen werk. Ze veranderen langzaam maar zeker in de roodbruine kleur van modder. Hoe krijg ik die ooit weer schoon, vraag ik me af.
Hoogtepunten op de Levada do Rei
Tijdens onze wandeling genieten we van de kleine en grote natuurwonderen om ons heen. Hier zijn een paar hoogtepunten die de Levada do Rei zo bijzonder maken:
Laurissilva-woud
Het Laurissilva-woud is een uniek ecosysteem dat op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat. Dichte mist hangt tussen de eeuwenoude laurierbomen. Varens en mossen bedekken de grond. Wij voelen ons in een sprookje. Het woud is cruciaal voor Madeira omdat het bos het water vasthoudt.
Wij ontdekken dat het Laurisilva-woud meer is dan een bos. Het is een levend museum met bijzondere planten en zeldzame dieren. Gids Ruben toont ons regelmatig zeldzame planten die hier groeien. Sommige soorten komen alleen in dit woud voor. Wij wandelen door dit oeroude bos en voelen de verbinding met de natuur. Elke stap brengt nieuwe ontdekkingen.
Watervalletjes
Langs de route treffen we diverse watervallen aan die langs het pad naar beneden kletteren. Het water danst en glinstert in het zonlicht. Het zachte geruis vult de lucht met een rustgevend geluid. Wij zien hoe het water zich een weg baant over de rotsen en hoe het zich verzamelt in kleine poeltjes. Soms sijpelt het water rustig langs de rotsen, soms klettert het met kracht naar beneden. Af en toe moeten we zelfs een stukje door het water lopen. Dat maakt het avontuur alleen maar leuker.
Panoramische uitzichten
De route gaat grotendeels door dicht bos. Toch openen zich af en toe prachtige doorkijkjes naar de vallei beneden. Op heldere dagen is zelfs in de verte de oceaan zichtbaar. Vandaag vangen we slechts een glimp van de zee op. Wel kunnen we São Jorge en de landbouwgronden rondom Santana goed onderscheiden.
De bron van de Levada do Rei
Na zo’n anderhalf uur bereiken we de bron van de Levada do Rei in Ribeiro Bonito. Hier ontspringt het water dat wij al die tijd hebben gevolgd. Wij staan oog in oog met de oorsprong van de levada. Het kristalheldere water komt tevoorschijn uit de rotsen.
Het geluid van het stromende water is diep in het Laurissilva-woud nog intenser. Wij voelen de kracht van de natuur om ons heen. Het water verzamelt zich in een kleine poel, omgeven door weelderige vegetatie. Via een kleine waterval bereikt het de levada. Vanaf daar stroomt het ruim vijf kilometer naar beneden.
Op deze plek nemen we de tijd om het natuurschoon in ons op te nemen. Dan is het tijd om aan de terugweg te beginnen. De route terug loopt via hetzelfde pad als de heenweg. Toch is dat niet saai. Vanuit een andere invalshoek vallen ons weer nieuwe dingen op.
Schoenen poetsen na de Levada do Rei
Uiteindelijk bereiken we na ongeveer 3,5 uur São Jorge weer. Dankzij de hulp van gids Ruben ben ik gelukkig nergens uitgegleden. We hebben genoten van een fraaie levada-wandeling. Voordat we terugrijden naar Funchal, drinken we nog een kopje koffie in het cafeetje.
In het toilet probeer ik met wat toiletpapier mijn schoenen eniszins te fatsoeneren. Onbegonnen werk, ik krijg de modder er nauwelijks af. Daar is meer voor nodig dan alleen een rol papier. Gelukkig kan ik in het hotel betere spullen krijgen. Zo krijg ik de schoenen toch weer redelijk schoon. Ze zijn weer klaar voor een volgende levada-wandeling!
Andere mooie levada-wandelingen
De Levada do Rei is slechts een van de vele prachtige levada-wandelingen op Madeira. Als je na deze tocht zin hebt in meer, zijn dit een paar aanraders:
- Levada das 25 Fontes. Een populaire wandeling die loopt door dichte bossen en langs tientallen kleine watervallen. De route eindigt bij de beroemde 25 bronnen. Daar stroomt het water vanuit verschillende richtingen naar beneden in een natuurlijk bassin.
- Levada do Caldeirão Verde. Een avontuurlijke route met spectaculaire uitzichten en een indrukwekkende grot. Hier wandel je door een smalle kloof om uiteindelijk uit te komen bij een hoge waterval. Deze route voelt als een ware expeditie door de jungle.
- Levada dos Cedros. Deze Levada dos Cedros loopt door dichte laurierbossen en langs kristalheldere waterkanalen. De levada biedt een rustige en schilderachtige route. De tocht dankt zijn naam aan de vele ceders die in de omgeving groeien.
Op de website van Madeira vind je een overzicht van alle wandelmogelijkheden op het eiland. Ook is er een handige brochure Walks in Madeira. Deze brochure kun je verkrijgen bij de VVV-kantoren op Madeira.
Antwoorden op praktische vragen over de wandeling Levada do Rei
Vanaf de start in Sao Jorge is het 5,3 kilometer naar de bron van de Levada. Daarna moet je dezelfde weg teruglopen. In totaal is de afstand dus 10,6 kilometer. De meeste wandelaars doen over de hele route ongeveer 3 tot 3,5 uur.
Het startpunt van de Levada do Rei is in São Jorge, bij de zogenaamde Wastewater Treatment Plant. Je kunt hier alleen komen met de auto. Er is een kleine parkeerplaats.
Nee, op zich is het geen moeilijke wandeling. Het hoogteverschil tijdens de route is beperkt Het pad is slechts licht glooiend. De weersomstandigheden en het vochtige ecosysteem in het bos zorgen wel voor een modderige en glibberige ondergrond. Op sommige trajecten is het pad erg smal. Ook moet er een ondiepe poel overgestoken worden via een aantal platte stenen. Als je een minder goed evenwichtsgevoel hebt, is daar een helpende hand erg prettig.
Ja, er is een kleine toegangsprijs verschuldigd om de Levada do Rei te mogen lopen. Het actuele tarief van de Levado do Rei vind je op deze website. Het beste kun je je ticket vooraf online kopen.
Bij het startpunt van de route is een klein café waar je het een en ander kunt kopen. Onderweg kom je niets tegen.
Waterdichte wandelschoenen met een goed profiel! Een regenjack is handig, want het is vochtig in het Laurissilva-woud. Ook moet je eenmaal achter een kletterende waterval lopen. Wandelstokken zijn niet echt nodig.
Er zijn nog veel meer prachtige levada-wandelingen mogelijk op Madeira. Op de officiële website van Madeira vind je meer informatie. Of zorg dat je de brochure Walks in Madeira krijgt, daarin zijn ook veel wandelingen vermeld. Je kunt deze krijgen bij de VVV’s op Madeira.
Op uitnodiging van Madeira Promotion Bureau bezochten we het prachtige eiland en maakten we onder andere deze levada-wandeling. De inhoud van de blog hebben we onafhankelijk en objectief samengesteld op basis van eigen indrukken.
