Ons reisdoel St. Andrews ligt in het district Fife. Vanuit Edinburgh ben je er snel. Maar van de VVV aldaar kregen we het advies om zeker een dag uit te trekken voor de rit langs enkele pittoreske, onbekende plaatsen. Het bleek een gouden tip. De vissersdorpen van East Neuk waren prachtig om te zien. Schilderachtige taferelen, kleine havens waar de netten lagen te drogen en mooie, authentieke huizen: dit alles maakte de rit langs de vissersdorpen van East Neuk tot een geweldige ervaring. Deze nog onontdekte plek van Schotland mag je niet overslaan.
De vissersdorpen van East Neuk
De East Neuk (spreek uit: “njoek”) is het oostelijke deel van de kustlijn in het district Fife. Het is een niet zo bekend deel van Schotland. Maar het gebied is fantastisch om wandelend of via een mooie roadtrip te verkennen. Want de charmante vissersdorpen van East Neuk zijn te mooi om over te slaan. Vanaf het zuiden kom je achtereenvolgens door Elie, St Monans, Pittenweem, Anstruther en Crail. Ieder dorpje heeft weer zijn eigen bijzonderheden. Maar een ding hebben ze gemeen: ze zijn alle zeer fotogeniek!
Elie
Het eerste dorpje dat we tegenkomen is Elie. Gelijk vallen ons de fraaie huizen op. Direct bij het strand staan de meest pittoreske woningen. De haven dateert uit de 16e eeuw. De visserij is er niet zo belangrijk meer, want we zien weinig activiteit. De meeste plekken zijn ingenomen door plezierboten. De baai bij Elie is nu vooral een populaire plek voor de watersporters. Het strand van Elie is vaak het toneel van een spannende cricketwedstrijd. Vandaag niet, de luchten zijn dreigend en de regen zal niet lang op zich laten wachten.
Iets ten noorden van Elie ligt de fraaie vuurtoren. Het witgepleisterde gebouw met kantelen doet een beetje denken aan een kasteeltoren. Vlak daarbij liggen de ruïnes van de Lady’s Tower. Ooit was dit het buitenverblijf voor een dochter van een rijke handelaar uit Elie. Het is schitterend gelegen op een landtong. Je hebt een fantastisch uitzicht op de omgeving. Maar vooral de sfeer van het voormalige vissersdorp Elie kan ons het meest bekoren.
St Monans
Niet ver van Elie ligt het fraaie St Monans. In de haven van dit dorp is meer bedrijvigheid. Overal op de kade staan bijzondere “viskooien” te drogen. Vissers reinigen hun boot of repareren de netten. Ook dit centrum van het niet al te grote dorp ziet eruit als een ansichtkaart. Prachtig gekleurde huizen, vissersboten, netten en plezierboten zorgen voor mooie plaatjes.
Maar het meest bijzondere is wel de muur die vanaf de haven zigzaggend de zee in loopt. Deze muur schijnt het meest gefotografeerde plekje van het dorp te zijn. Vanuit de haven zien we in de verte de windmolen van St Monans liggen. Hij dateert uit 1770 en is de laatste windmolen in het district.
Pittenweem
Nog weer een klein stukje noordelijker ligt het al even charmante Pittenweem. Van alle plaatsen in East Neuk vindt in Pittenweem de meeste visserij plaats. Op de vismarkten in het dorp verkopen de vissers hun “catch of the day”.
Veel huizen zijn hier wit met mooie rode dakpannen. Daaruit blijkt de connectie met Nederland. Pittenweem heeft veel handel gedreven met de lage landen. De Nederlandse boten namen veel rode dakpannen mee als ballast op weg naar Pittenweem. Die dakpannen verkocht men aan de inwoners. Zo werd het rode dak een populaire dakbedekking in het dorp. In Pittenweem ligt de St Fillans cave. Deze grot was in de zevende eeuw een kapel. Nu is het een klein museum.
Anstruther
De grootste plaats van de East Neuk is Anstruther. Maar met minder dan 5.000 inwoners is dit zeker nog geen metropool. Wel is het de meest toeristische bestemming op de route. De bedrijvigheid in de haven is groot. Op iedere plek is een schitterend uitzicht op de omgeving. Het is een gezellige plaats om doorheen te lopen. En om te genieten van Fish & Chips. Want de Anstruther Fish & Chips bar is meermalen bekroond tot de beste plek om deze traditionele maaltijd te nuttigen.
Daarnaast is het Schots visserijmuseum in het plaatsje een leuke tussenstop. In diverse zalen neemt het museum je mee door de historie van de Schotse visserij. Ook belicht het museum de technologische ontwikkelingen van de visindustrie. Bijzonder is de herdenkingsruimte in het museum. De omgekomen vissers worden hier herdacht. Nog steeds voegt men de namen toe van vissers die zijn omgekomen tijdens hun tochten op zee.
Crail
Het laatste dorpje dat we aandoen in de East Neuk is Crail. Al in de 12e eeuw was dit een belangrijke plaats, met het eerste kasteel in de regio. Van het kasteel is helaas niets meer over. In de eeuwen daarna bloeide de visserij en handel. Zo dreef men veel handel met Nederland, België en Scandinavië. Het bracht welvaart in het dorpje.
Het Crail Museum & Heritage Centre geeft een leuk beeld van de ontwikkeling van Crail door de eeuwen heen. Ook besteedt het museum veel aandacht aan het kasteel en andere historische gebouwen. Je mag het museum gratis bezoeken.
Zo’n zes kilometer ten westen van Crail ligt misschien wel de meest bijzondere bezienswaardigheid van het land: Scotland’s Secret Bunker. Verborgen onder een onschuldige Schotse boerderij leidt een tunnel naar de geheime bunker van Schotland. Als er een nucleaire oorlog was geweest, zou het bestuur van Schotland vanuit deze bunker plaatsvinden. Nu is het een museum dat herinnert aan de Koude Oorlog.
Prachtig uitje: eiland May
Vanaf de kustlijn van East Neuk zien we regelmatig een eiland liggen. Dat blijkt het eiland May te zijn. Het is een klein eiland. De lengte bedraagt 1,5 kilometer en de breedte is 500 meter. Toch is het zeker de moeite waard om dit eiland te bezoeken. Het is namelijk de thuisbasis voor bijna 100.000 papegaaiduikers. Daarnaast komen er nog tal van andere vogelsoorten en ook zeehonden voor. Vanuit de haven van Anstruther vertrekken excursies. In de zomermaanden maak je onderweg nog kans om dolfijnen en walvissen tegen te komen.
Wandelen langs de vissersdorpen van East Neuk
Een van de mooiste wandelpaden van Schotland loopt langs de kustlijn van het district Fife. Bij de tocht doe je de pittoreske vissersdorpen van East Neuk aan. Maar je ziet nog veel meer van het prachtige kustlandschap van dit deel van Schotland. Dit is het Fife Coastal Path.
Het startpunt van de wandeltocht is al spectaculair: je loopt langs de iconische Forth Road Bridge. Daarna gaat de wandeling door een wild en spectaculair landschap langs de beschreven schilderachtige vissersdorpjes en lange zandstranden. Onderweg passeer je ook enkele kastelen.
Het Fife Coastal Path is in totaal 180 kilometer lang. De meeste wandelaars kiezen ervoor om als eindpunt St Andrews aan te houden. Een heerlijke studentenstad en het walhalla voor de golfliefhebber. Maar officieel gaat de route nog wat verder.
De wandelroute is uitstekend gemarkeerd met duidelijke aanwijsborden. WIl je alleen de vissersdorpen van East Neuk zien, dan kun je ervoor kiezen om alleen dat gedeelte te doen. Trek hiervoor twee dagen uit. Dan heb je ruim de tijd om in ieder dorp rond te kijken en een uitstapje te maken naar het eiland May. De snelle wandelaars kunnen dit deel ook in een dag lopen.
Een roadtrip langs de vissersdorpen van East Neuk
Maar natuurlijk kun je de route ook per auto afleggen. De Scenic Drive Fife Coastal Route heeft hetzelfde start- en eindpunt als de wandelroute. Je doet via de auto wederom de mooie vissersdorpen aan. Onderweg kun je nog een tussenstop maken bij de Kingsbarns distillery, tussen Crail en St Andrews. De route loopt wat verder van de kustlijn af dan het wandelpad. Maar je hebt voldoende gelegenheid om op verschillende punten te stoppen. Een ideale gelegenheid om te genieten van al het moois dat deze regio van Schotland te bieden heeft. De Fife Coastal Route is gemarkeerd en zo gemakkelijk te volgen.
St Andrews, home of golf
Het eindpunt van onze prachtige route door East Neuk is St Andrews. Deze plaats herbergt de oudste universiteit van het land. Ruim 8000 studenten volgen er hun opleiding. Op een totale bevolking van minder dan 20.000 inwoners is St Andrews dus een echte studentenstad. Op de dagen dat wij er zijn helemaal. Vanwege corona vonden de afgelopen jaren niet de afstudeerceremonies plaats. Tijdens ons bezoek worden de geslaagden van dit jaar en de twee voorgaande jaren officieel gehuldigd. Overal komen we studenten tegen met hun familie. Het geeft een bijzondere sfeer aan de stad.
De twee grootste bezienswaardigheden van St Andrews zijn het kasteel en de grote kathedraal. Je moet wel enige fantasie gebruiken. Het zijn vooral ruïnes die je ziet. Het terrein van de kathedraal is ook afgesloten tijdens ons bezoek. Er worden herstelwerkzaamheden uitgevoerd om een dreigende instorting van een van de muren te voorkomen.
Maar de grootste troef van St Andrews zijn de golfbanen. Niet voor niets voert de stad de eretitel “home of golf”. Die naam heeft St Andrews te danken aan de aanwezigheid van The Royal and Ancient Golf Club of St Andrews. Dit is een van de oudste golfclubs ter wereld. Daarnaast ligt er een van de meest prestigieuze golfbanen ter wereld: the Old Course. Al sinds de 15e eeuw speelt men op dit terrein golf.
Omdat mijn vrouw en ik geen golfspeler zijn, laten we de golfbanen links liggen. Maar collega blogger Hanno had eerder dit jaar het genoegen om enkele dagen te spelen op the Old Course. Hij heeft al op de meest fantastische golfbanen in de hele wereld gespeeld. Volgens hem kan echter niets op tegen de beleving van het afslaan op the Old Course. Dus als je van golf houdt, mag je St Andrews niet overslaan!
Meest gestelde vragen over de vissersdorpen van East Neuk
De mooiste vissersdorpen van East Neuk zijn Elie, St Monans, Pittenweem, Anstruther en Crail.
De dorpen liggen aan de oostkust van Schotland. Ze liggen iets ten noordoosten van Edinburgh.
Het officiële traject van het volledige Fife Coastal Path loopt van Kincardine bij de rivier de Forth naar Newburgh aan de rivier de Tay. In totaal zijn dit elf etappes. Meer informatie over de route, de etappes, gps-files en routekaartjes vind je op deze uitstekende website. Maar vanzelfsprekend kun je ook delen van de wandelroute lopen. Als je de vissersdorpen van de East Neuk wilt zien, heb je voldoende aan de etappes 5, 6 en 7.
Als je de totale route loopt, bedraagt de afstand ruim 180 kilometer. Maar vanzelfsprekend kun je ook slechts enkele etappes lopen. Op deze website vind je een overzicht van de etappes en hun lengte.
Jazeker, de scenic drive Fife Coastal Route is een prachtige autoroute die ook door de vissersdorpen van East Neuk voert. Meer informatie over de Fife Coastal Route.
Langs de route liggen de leukste guesthouses, bed & breakfasts en hotelletjes. Hieronder vind je het volledige aanbod van accommodaties in en rond de vissersdorpen en St Andrews
