Afgelopen najaar deden we de prachtige Adriatische kust van Noordoost-Italië aan. We kozen voor Ravenna als basis van waaruit we de omgeving goed konden verkennen. Een perfecte keuze want Ravenna bleek niet alleen een cultuurhistorische parel in dit deel van Italië. De voormalige hoofdstad van het West-Romeinse rijk is ook nog eens een bijzonder gezellig stadje. Ravenna vinden we typisch zo’n stad die je niet mag overslaan tijdens een rondrit door Noordoost-Italië. In deze blog vertellen we waarom.
Ons bezoek aan Ravenna, de prachtige Italiaanse hoofdstad van mozaïek
Ravenna is de oude Italiaanse hoofdstad van mozaïek, met de heerlijke sfeer van een klein stadje. Vóór de christelijke jaartelling was het nog een afgelegen dorpje met huizen op houten palen. Vele generaties aan vissers en boeren woonden er beschermd door de moerassen om hen heen. Dat veranderde toen de Romeinse keizer Octavius Augustus Caesar van het gebied een marinebasis maakte. Het werd uiteindelijk de grootste marinebasis van Rome in de Adriatische Zee.
Vier eeuwen later raakte Rome in verval. De grote Europese stad Ravenna werd toen de hoofdstad van het West-Romeinse rijk. Niet veel later viel de stad onder het regime van de Byzantijnen. In de bloeiperiode die volgde werden grote kerken gebouwd met prachtige mozaïeken. Vele daarvan, zoals de Basiliek van San Vitale, zijn nog steeds in al hun pracht te bewonderen.
In de 8e eeuw werd Ravenna nagenoeg volledig door Pipin en Karel de Grote leeggeroofd. De stad trok zich daarop in volledig isolement terug in haar moerassen. Daarmee werd de stad een perfect toevluchtsoord voor Dante Alighieri, de grote 14e-eeuwse dichter. Ravenna kwam de periode onder het juk van de machtige pausen niet meer te boven. In latere eeuwen was de stad niet meer dan een fraaie provinciestad: geïsoleerd en economisch achtergebleven. Maar misschien juist daarom een fantastische bestemming voor een stedentrip! Want wat overblijft is een gezellig, heerlijk compact stadje vol culinaire en culturele verrassingen. En een prettige locatie van waaruit de andere historische hoogtepunten van de regio goed te bezichtigen zijn.
De mooiste bezienswaardigheden van Ravenna die je niet mag missen
Neem de tijd om heerlijk wat rond te lopen in deze hoofdstad van mozaïek. Bij de belangrijkste bezienswaardigheden vind je informatieborden. Tijdens onze vele korte stadswandelingen besloten we ter plekke of we ergens naar binnen gingen. Heb je niet zoveel tijd, dan is een officiële wandeling een betere optie. Die kun je volledig zelf of met een gids doen. Wil je meerdere locaties met de prachtigste mozaïeken bezoeken? Koop dan een combinatieticket. Dit scheelt in kosten en in tijd die je anders in de rij voor de kassa moet staan.
Welke stadswandeling je ook maakt, zorg ervoor dat je sowieso de volgende bezienswaardigheden meepakt:
Basiliek van San Vitale
De Basiliek van San Vitale staat al 25 jaar met recht op de UNESCO-werelderfgoedlijst. De achthoekige basiliek werd midden 6e eeuw gebouwd. De ongekend mooie San Vitale is vooral vanwege de mozaïeken wereldberoemd. De basiliek wordt beschouwd als een van de belangrijkste religieuze gebouwen van de Byzantijnse bouwkunst.
Wij kunnen dat alleen maar beamen. Zodra we er binnen lopen zijn we een en al ‘ohh’ en ‘ahh’. Het is onvoorstelbaar dat de mozaïeken al bijna 1600 jaar oud zijn. En nog steeds zoals ze er vroeger uit hebben gezien. Op de nodige restauraties na dan. Het zijn de grootste en best bewaarde mozaïeken buiten Constantinopel. Het eucharistische offer uit het Oude Testament vormt het centrale thema van de mozaïeken. Maar je vindt er ook mozaïeken van de heersers uit die tijd. En van een baardloze Christus. Het detailniveau is echt ongelooflijk en de kleuren (met name goud en groen) zijn uitzonderlijk mooi.
Mausoleum van Galla Placida
In de directe omgeving van de San Vitale vallen nog meer mooie historische hoogtepunten te bewonderen. Zoals de fraaie Chiesa di Santa Maria Maggiore, een kerk in Romaanse bouwstijl. Daar zeer vlakbij bevindt zich ook het Mausoleum van Galla Placida. De basiliek van San Vitale wordt beschouwd als een van de mooiste, religieuze bouwwerken in Noordoost-Italië. Toch waren wij net zo onder de indruk van het Mausoleum van Galla Placida.
Het mausoleum werd begin 5e eeuw in opdracht van Galla Placidia, dochter van de romeinse keizer, gebouwd. Het uit rode bakstenen opgetrokken bouwwerk ziet er aan de buitenkant sober uit. Maar eenmaal binnen kom je in een totaal andere wereld uit. Het centrale thema van de onwaarschijnlijk mooie mozaïeken is de herder die de overledene verlossing biedt. Alle overige mozaïeken zijn gegroepeerd rond dit thema. Toch zien de afzonderlijke elementen van het mausoleum er door de mozaïeken totaal anders uit. Denk bijvoorbeeld aan nachtelijke tinten in de koepel en lichtere gewelven. Door dit spel van licht en kleur lijkt de binnenruimte groter dan in werkelijk. Heel bijzonder!
Stenen tapijten
Een leuke verrassing vonden we Domus dei Tappeti di Pietra, het huis van de stenen tapijten. Het een van de grootste archeologische vindplaatsen in Italië van de afgelopen decennia. De stenen tapijten bevinden zich ongeveer drie meter onder de grond. Hier vind je 14 kamers in een ruimte van circa 400 m². De vloeren zijn geplaveid met Romeinse mozaïeken en marmer. Ze zijn misschien niet zo mooi als de byzantijnse mozaïeken in de oude religieuze gebouwen van Ravenna. Maar wel bijzonder en absoluut een bezoek waard!
De wandelroute naast en over het niet-religieuze mozaïek is fraai aangelegd. De ruimte zelf doet mede dankzij de uitstekende verlichting prettig aan. Niet als een bedompte, koude kelder van een oud Romeins huis. De ingang bevindt zich in de Sant’Eufemia Kerk aan de Via Gian Battista Barbiani.
Basiliek van Sant’Apollinare in Classe
Net iets buiten Ravenna ligt de Basiliek van Sant’Apollinare. Het is een basiliek die we beslist niet onder vinden doen voor de San Vitale. Vanwege de ligging wordt zij doorgaans overgeslagen door toeristen. Volledig onterecht want de mozaïeken zijn ronduit prachtig! De Basiliek van Sant’Apollinare stamt net als de San Vitale uit begin 6e eeuw. Het meest opvallende kenmerk van het religieus bouwwerk is de erepoort met het oorspronkelijk mozaïek. Maar ook de mozaïeken in de apsis (nisvormige ruimte aan achterzijde) zijn buitengewoon prachtig. Het fijne van deze basiliek is dat het er zo rustig is. Als je weinig met mozaïek hebt maar het wel gezien wilt hebben, ga dan hier naar toe.
De apsis van de basiliek vormde overigens ook de inspiratie voor die van de Cenakelkerk in Heilig Landstichting. De vormgeving van de Cenakelkerk is geënt op de vroegchristelijke, Byzantijnse bouwkunst. Het Rijksmonument uit begin 20e eeuw bevat ongekend veel prachtig mozaïek. Maar ook het lichtinval door de vele glas-in-loodramen, zorgt voor een onvergetelijk kerkbezoek.
Overige bezienswaardigheden in de omgeving van Ravenna
Ravenna was voor ons veel meer dan alleen mozaïeken. Zo is het aartsbisschoppelijk paleis, met daarin de aartsbisschoppelijke kapel, ook beslist een bezoekje waard. Het privé-verblijf van de bisschoppen uit begin 6e eeuw, bevat veel marmer en stokoude mozaïeken. Interessant ook is het kleine museum met een Egyptische troon vol ivoren reliëfs.
Een andere interessante bezienswaardigheid is de graftombe van Dante, de bekende dichter uit Florence. Dante Alighieri bracht de laatste 19 jaar van zijn leven in Ravenna in ballingschap door. Zijn 18e eeuwse graftombe bevindt zich links van de Basilica di San Francesco. Binnenin is er een Romeinse sarcofaag en een reliëf van een peinzende Dante.
Maar naast religieuze gebouwen heeft Ravenna net als de meeste oud-Italiaanse steden mooie pleinen. Een daarvan is het Piazza del Popolo. Dit plein uit de 15e eeuw bevindt zich in het hart van het historische centrum. Het is een fraai plein met vele gezellige terrassen en uitstekende koffietentjes. Aan het plein zijn er diverse, prachtige historische panden. Vergeet echter niet om ook de aangrenzende pleinen via de smalle steegjes te bezoeken. Bijvoorbeeld het Piazza Luigi Einaudi en het Piazza Unità d’Italia.
Bezoek aan Ravenna: praktische zaken
Vervoer naar en binnen de stad
Ravenna is gemakkelijk te bereiken vanaf de A14. Vervolgens zijn de wegen naar de stad duidelijk aangegeven. Volg daarbij de borden Centro. In het centrum zelf zijn de hoofdwegen prima. Maar de kleine, smalle straatjes kunnen nog wel eens uitdaging zijn voor je auto. Probeer daarom accommodatie te vinden die ofwel eigen parkeermogelijkheden biedt, of dichtbij een parkeerterrein ligt. Vaak zijn de grote parkeerterreinen gratis.
Eenmaal in Ravenna zijn alle bezienswaardigheden en horeca eenvoudig te voet te bereiken. De oude stad is voor het grootste deel een voetgangersgebied. Wij zelf namen de auto alleen als we naar de marina van Ravenna gingen. Of nog verder, zoals naar Rimini.
Beste reistijd
De beste tijd voor een bezoek aan Ravenna is van mei tot en met midden oktober. In die maanden valt de minste neerslag. Een nadeel van de echte zomermaanden is dat het er behoorlijk druk en warm kan zijn! Wij waren er in oktober en hadden er overwegend blauwe luchten. Overdag aangenaam warm, ‘s avonds op het terras vrij fris. Gelukkig hebben veel restaurants terrasverwarming.
Accommodatie
Er is voldoende accommodatie in Ravenna te vinden. Wij verbleven eerst bij Sant’Agata aan de rand van het oude centrum. Omdat we onze auto op een onbewaakte (gratis) parkeerterrein kwijt moesten, toch maar verhuisd. Na twee nachten doorgegaan naar het comfortabele Appartamento Placidus midden in het centrum. Hier konden we wel onze auto parkeren op een afgesloten binnenplaats. Enige nadeel van dit appartement is dat je de motor hoort van de poort naar het binnenplein. Klik hier voor een overzicht van alle accommodaties in Ravenna.
Eten en drinken
Van alle Europese keukens is de Italiaanse toch wel een van onze absolute favorieten. Natuurlijk kun je niet spreken van dé Italiaanse keuken omdat elke streek echt anders is. En zelfs binnen een bepaalde regio kunnen gerechten totaal anders smaken. Door bijvoorbeeld het gebruik van andere kazen.
Ravenna ligt net als Venetië in de regio Emilia-Romagna. De regionale keuken van deze streek staat bekend om de wat vettere pasta-maaltijden. Denk aan lasagna, tortellini, mortadella, pancetta, enz. Maar ook de Prosciutto di Parma, Parmigiano Reggiano en de Piadina. Vooral laatstgenoemde, een soort platte wat zoutige pannenkoek, kon op ons enthousiasme rekenen. De piadina smaakt puur al heerlijk maar nog beter met een vulling als prosciutto of kaas.
Gelukkig stelden de kwaliteit van de vele eettentjes en restaurants in Ravenna ons zeker niet teleur. Alleen al voor piadina kun je uitstekend in Ravenna terecht. Bijvoorbeeld bij Profumo di Piadina aan de Via Cairoli. Ongekend lekker lunchen! Andere goede tips voor piadina zijn Dante Piadina di Rinalda en Il Lokalino. Voor een heerlijk diner ga je wat ons betreft naar Cabiria. Of naar Osteria il Paiola (ook voor vis) of Azienda Agricola Palazzo Manzoni. Maar probeer ook vooral een van de vele, super gezellige terrassen uit in het oude centrum. Misschien iets minder culinaire hoogstandjes als de eerder genoemde restaurants. Maar nog steeds goed eten, en vooral een vaak uitstekende ambiance.
Dit interesseert je wellicht ook
- De tien mooiste kustplaatsen van Noordoost-Italië
- De hoogtepunten van Venetië, een ware bucketlistbestemming
- Het San Marcoplein: één van de vele hoogtepunten van Venetië
- Stedentrip naar Bologna, de culinaire hoofdstad van Italië
- Bezoek aan San Marino, de oudste republiek ter wereld
- De mooiste steden in Toscane
