Het schiereiland Yucatan aan de Caribische kust is een van onze meest favoriete bestemmingen in Mexico. Yucatan kent prachtige zandstranden, tropische jungle met de mooiste vogels en vlinders, en ondergrondse rivieren en cenotes. Maar samen met Guatemala was het ook het voormalige centrum van de ooit zo machtige Maya-beschaving. De vele eeuwenoude Maya-bouwwerken herinneren nog aan die tijd. Een groot aantal hebben we in de loop der jaren bezocht. Wij vinden ze een absoluut hoogtepunt van Midden-Amerika!
De beroemdste, archeologische vindplaatsen liggen aan de zogenaamde ‘La Ruta Maya’. Deze populaire reisroute loopt niet alleen door Mexico maar ook door het naburige Belize, Guatemala en Honduras. De meeste bouwwerken liggen verscholen in de jungle in het binnenland. Maar een klein aantal vind je dichtbij of direct aan de Caribische kust. Voor de volledige route moet je meerdere weken uittrekken. Heb je die tijd niet, beperk je dan tot de ruïnesteden in het noordelijk, Mexicaans deel van Yucatan. In deze blog vertellen we welke archeologische vindplaatsen je niet in dit deel van Mexico mag overslaan. Later zullen we ook uitgebreid aandacht schenken aan de oude Maya-steden in de naburige landen.
Het machtige Maya-rijk
De Maya-beschaving was een van de dominantste samenlevingen van Midden-Amerika vóór de komst van de Spaanse kolonisten. Ze leefden geconcentreerd in één geografisch gebied, namelijk het gehele schiereiland Yucatan, Belize en het huidige Guatemala. Binnen dat gebied leefden de Maya’s in drie afzonderlijke subgebieden met duidelijke, culturele verschillen: de noordelijke Maya-laagvlakte in Yucatan; de zuidelijke laagvlakte in Noord-Guatemala en aangrenzende delen van Mexico, Belize en West-Honduras; en de zuidelijke Maya-hoogvlakte, in het bergachtige Zuid-Guatemala.
Het Maya-rijk bereikte het hoogtepunt van macht en invloed rond de zesde eeuw na Christus. De Maya’s blonken toen uit in landbouw, aardewerk, kalenders maken en wiskunde. Ze lieten bijzonder veel indrukwekkende architectuur in grote stenen steden en symbolische kunstwerken na. Zo rond 250 na Chr. was de gouden eeuw van het Maya-rijk. De Maya-beschaving groeide uit tot circa 40 steden. Op zijn hoogtepunt bereikte de Maya-bevolking naar schatting meer dan vijf miljoen inwoners! In de 9e eeuw echter verlieten de meeste Maya’s om mysterieuze redenen de steden.
Lees ook onze aparte blog over de Maya’s. Hierin vind je een stukje geschiedenis, en meer achtergrond over kunst, religie en cultuur van de Maya’s.
De Maya-route
Als eerder genoemd is de Maya-route (La Ruta Maya) een van de populairste reisroutes in Midden-Amerika. Door de route te volgen bezoek je namelijk verschillende landen met de mooiste, schilderachtige landschappen. De meeste reizigers beginnen in het Mexicaanse Cancun aan de route. Ten westen van deze badplaats bevindt zich namelijk het prachtige en goed bewaarde Ek Balam. Nog iets verder naar het westen ligt de meest bezochte Maya-site uit de oudheid: Chichén Itzá. Deze Maya-stad is sinds 1988 UNESCO-werelderfgoed en tegenwoordig ook een van de nieuwe zeven wereldwonderen.
Vervolgens voert de route via Mérida naar de oude Maya-steden Uxmal en Palenque. Met name het in de jungle verscholen Palenque vonden wij erg indrukwekkend. Niet eens zozeer om de Maya-bouwwerken maar nog meer om de prachtige natuur. Vanuit deze Maya-site gaat de reis verder via San Cristobal de las Casas naar Guatemala.
De belangrijkste, oude Maya-stad in Guatemala is Tikal, gelegen in het noorden. Maar de route voert gelukkig ook langs andere Maya-hoogtepunten in Guatemala. Zoals het meer van Atitlan en de kleurrijke markt van Chichicastenango. Voordat je naar Tikal doorreist kun je een uitstapje maken naar het kleine Copan in Honduras. De meeste reizigers laten Copan aan zich voorbijgaan. Jammer, omdat er veel bewaard is gebleven van deze archeologisch belangrijke Maya-site. Voor de ongekend indrukwekkende Maya-stad Tikal heb je overigens minstens twee dagen nodig. Alleen al het gebrul van de brulapen maakt je bezoek aan de stad in de jungle zeker de moeite waard.
Vanuit Tikal reis je door naar Belize. Hier bezoek je de twee belangrijkste Maya-steden Lamanai en Altun Ha. De Lamanai-ruïnes zijn alleen toegankelijk via een riviercruise door de jungle. De boottocht is met name voor vogelaars een niet te missen hoogtepunt. Via de Caribische kust van Belize sluit je de Ruta Maya in het Mexicaanse Tulum af. Dankzij de directe ligging aan zee zijn deze ruïnes misschien wel de meest pittoreske van alle Maya-sites. Maar het nabijgelegen Cobá mag evenmin worden overgeslagen! Deze ruïnestad ligt namelijk aan een prachtige cenote (een water bevattende grot of poel).
De top zeven van Maya-steden in Yucatan
Binnenkort beschrijven we in meer detail de belangrijkste Maya-sites van Guatemala, Belize en Honduras. In deze blog geven we meer informatie en inspiratie over de oude Maya-steden in Mexico. Dit zijn er echter zoveel dat we ons nu beperken tot de volgens ons zeven meest indrukwekkende:
Chichén Itzá
Niet voor niets is Chichén Itzá begin deze eeuw uitgeroepen tot een van de zeven nieuwe wereldwonderen. De site is een absolute must tijdens je reis door Yucatan. Het middelpunt van Chichén Itzá is de piramide El Castillo, ook bekend als de Tempel van Kukulkan. Als de zon loodrecht boven de evenaar staat, wekt deze de illusie van een slang die de 365 treden op- of afloopt. Tijdens je bezoek kun je ook mensen voor de piramide zien klappen. Dit doen ze om de echo te horen die klinkt als het tsjilpen van een Quetzal. Andere hoogtepunten zijn de Grote Balspeelbaan en de Heilige Cenote, waar destijds mensenoffers plaatsvonden.
Ek Balam
Op weg vanuit Cancun naar Chichén Itzá kom je eerst nog langs Ek Balam. De touringcars met toeristen uit de badplaatsen slaan deze Maya-site doorgaans over. Toch zijn deze best bewaarde ruïnes van de regio de moeite van een bezoek waard. Het bijzondere van Ek Balam is onder meer dat de gevels van stucwerk en kalksteenmortel zijn gemaakt. Wandel door de met jungle bedekte ruïnes en klim naar de top van de 15 meter hoge piramide. Op de top heb je een fraai uitzicht. In de nabijheid van Ek Balam heb je daarnaast het Cenote Maya Park liggen. Hier valt zoveel te doen dat je je er makkelijk een dag kunt vermaken.
Uxmal
Uxmal, gelegen in de omgeving van de leuke stad Mérida, is een ander populair UNESCO-erfgoed. Je hebt er een verbluffend goed bewaard gebleven 40 meter hoge piramide en prachtige tempels. Volgens de legende zou een magische dwerg de piramide in één nacht gebouwd hebben. Vandaar ook de naamgeving: de Piramide van de Dwerg (overigens ook piramide van de tovenaar genoemd). De piramide is te beklimmen. Verder heb je er het Paleis van de Gouverneur. Vanaf de hoofdingang van dit gebouw konden astronomen ‘het klimmen’ van de planeet Venus waarnemen.
Palenque
Van alle Maya-steden in Mexico vinden we Palenque misschien wel het mooist gelegen. De stad ligt aan de voet van het Tumbalá-gebergte, met uitzicht over de jungle. Palenque is een van de meest uitgestrekte Maya-sites. Maar van de 500 gebouwen zijn er tot op heden slechts enkele opgegraven. De stad is met name bekend om het ingenieus ontworpen kanaal en de vele hiërogliefen. Maar het is niet alleen dit UNESCO-werelderfgoed waarom je naar Palenque moet. In de directe omgeving vind je naast ruïnes namelijk ook de prachtigste watervallen, grotten en canyons.
Cobá
Cobá was vroeger een van de grootste steden van de Maya-beschaving. Ook nu is het complex erg groot. Het fijne is dat je er een fiets kunt huren zodat je toch de belangrijkste tempels en andere bouwwerken in relatief korte tijd kunt bezoeken. Cobá is tevens de plek waar je het hoogste Maya-bouwwerk hebt van noordelijk Yucatan. Geen hoogtevrees? Beklim dan de 130 treden van de piramide voor een adembenemend uitzicht. Wel hoogtevrees of zijn de vele treden te vermoeiend? Geen probleem: er zijn nog talloze andere interessante ruïnes te verkennen.
Tulum
Tulum was een van de laatste steden die door de Maya’s gebouwd werd. De Maya-site is niet groot en minder indrukwekkend dan bijvoorbeeld Chichén Itzá. Wat het echter een van de meest bijzondere Maya-steden in heel Mexico maakt is de ligging: Tulum ligt op de rand van een klif direct aan de turquoise Caribische Zee. Je hebt er enkele interessante tempels. Verder is het Paradise strand onderaan de klif een hoogtepunt op zich zelf. Het wordt door sommigen zelfs beschouwd als een van de beste stranden van de Riviera Maya.
Calakmul
De hierboven genoemde Maya-sites hebben één groot nadeel: het kan er met name rond het middaguur erg druk zijn. Zoek je een wat rustiger gelegen archeologische, Maya-vindplaats? Bezoek dan Calakmul, diep verscholen in de jungle van Tierras Bajas net ten noorden van Guatemala. Voor een fraai uitzicht kun je de piramides beklimmen. Je ziet dan pas goed hoe mooi gelegen deze oude Maya-stad ligt. Ook de natuurliefhebber komt hier flink aan zijn trekken. Zo heb je er honderden soorten vogels en apen!
Praktische tips voor de Maya-route in Mexico
Vanwege de reisafstanden adviseren we je minstens een week voor de rondreis uit te trekken. Wees overigens niet bang dat je alleen meer oude ruïnes gaat zien. Je reis gaat door fantastische landschappen met prachtige natuur en interessante steden.
Het beste seizoen om de Maya-sites in Yucatan te bezoeken is van november tot en met maart. Je hebt dan doorgaans mooi zonnige dagen zonder al te hoge temperaturen. In april begint het er al aardig warm te worden.
Het antwoord op deze vraag is afhankelijk van je eigen wensen. Wij zelf vinden het doorgaans prettig om op eigen gelegenheid rond te reizen. Hetzij met een huurauto of de bus. We zijn dan vrij om te gaan en te staan waar we willen. Bovendien kunnen we dan de drukte van de touringcars uit de grote badplaatsen vermijden. Bijvoorbeeld door ‘s ochtends vroeg of juist eind van de middag een ruïnestad te bezoeken. Maar een combinatie is ook mogelijk. Er zijn genoeg leuke stadjes in de omgeving van een Maya-site. Als je in zo’n stad verblijft zijn er vaak vele, goed betaalbare excursies mogelijk.
Jazeker:
- De Maya-sites van Ek Balam en Chichén Itzá zijn het best bereikbaar vanuit Valladolid. Deze fraaie, oud-koloniale stad is ook een fraaie uitvalsbasis voor diverse andere bezienswaardigheden in de omgeving. Zoals enkele fantastische cenotes, of pittoreske kleine stadjes.
- Uxmal is goed te bereiken vanuit de super leuke stad Mérida. In deze stad kun je je eenvoudig meerdere dagen uitstekend vermaken. Historische bezienswaardigheden, de gezelligste terrassen, de heerlijkste eettentjes en de prachtigste haciendas: je vindt het allemaal in Mérida. Extra tip: op de vrijdagavonden kun je een Pokatok-wedstrijd meemaken. Dit is het spel dat door de Maya's in de oudheid werd gespeeld. Toegang is gratis, zoals de meeste dingen in Mérida.
- In Palenque is de spoeling wat dunner. Maar ook in het dorp vlakbij de oude Maya-stad is er voldoende accommodatie beschikbaar. Hier zitten echte pareltjes tussen. Meestal met een fantastisch zwembad midden in de jungle. Palenque is ook een ideale uitvalsbasis voor de vele prachtige watervallen in de omgeving.
- Bij Calakmul vind je op de vele Maya-ruïnesteden na, erg weinig dorpen of steden om te overnachten. Het dichtstbijzijnde gehucht met voldoende accommodatie is Xpujil. Niet heel erg bijzonder plaatsje maar het ligt wel ideaal op de route richting de grote stad Chetumal. Vanuit laatstgenoemde stad zit je zo in Belize (naar het zuiden) of op weg naar Tulum (in het noorden).
- Bij Tulum heb je zo mogelijk de ruimste keuze in accommodatie van alle in deze blog genoemde Maya-sites. Het aanbod varieert van appartementen, (luxe) hotels en vakantiewoningen, tot bed & breakfasts, resorts en luxe tenten.
