Bouillon, een pittoresk stadje in de Belgische Ardennen, stond al een tijd op ons wensenlijstje. We hadden al eens een prachtige wandeling gemaakt in de directe omgeving. Maar we wilden ook eens met eigen ogen de geboorteplaats van Godfried van Bouillon aanschouwen. En natuurlijk de imposante burcht bewonderen die al eeuwenlang over de stad waakt. Begin deze herfst was het eindelijk zover. Naast enkele wandelingen in dit zuidelijk deel van de Belgische Ardennen, brachten we een bezoek aan het charmante, middeleeuwse plaatsje. We leerden een verrassend leuk stadje kennen waar meer te bewonderen valt dan alleen het kasteel.
Geschiedenis van het middeleeuwse Bouillon
De geschiedenis van Bouillon gaat terug tot de vroege middeleeuwen. De eerste vermeldingen van Bouillon dateren uit de 8e eeuw, toen het gebied deel uitmaakte van het Frankische Rijk. Het stadje kreeg echter pas echt bekendheid in de 11e eeuw met de bouw van het imposante kasteel.
Godfried van Bouillon en de Eerste Kruistocht
De bekendste figuur uit de geschiedenis van Bouillon is zonder twijfel Godfried van Bouillon. Godfried erfde in de 11e eeuw het hertogdom Neder-Lotharingen en werd heer van Bouillon. Toen paus Urbanus II eind 11e eeuw opriep tot de Eerste Kruistocht, besloot hij deel te nemen.
Om zijn deelname aan de kruistocht te financieren, verpandde Godfried zijn kasteel en landgoederen aan de prins-bisschop van Luik. Dit bleek een keerpunt in de geschiedenis van Bouillon. De gebeurtenis legde namelijk de basis voor eeuwen van conflict over het eigendom van het kasteel en de omliggende gebieden.
Godfried speelde een leidende rol in de Eerste Kruistocht en werd na de verovering van Jeruzalem in 1099 benoemd tot de eerste christelijke heerser van de stad. Hij stierf echter al een jaar later, waardoor zijn broer Boudewijn de eerste koning van Jeruzalem werd.
Bouillon tijdens en na de Franse Revolutie
Tijdens de Franse Revolutie en de daaropvolgende Napoleontische oorlogen werd Bouillon geannexeerd door Frankrijk. De stad werd onderdeel van het departement Ardennes. Na de nederlaag van Napoleon in 1815 werd Bouillon onderdeel van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Deze situatie duurde echter niet lang, want in 1830 brak de Belgische Revolutie uit.
Bij de onafhankelijkheid van België in 1830 werd Bouillon definitief deel van de nieuwe natie. Het stadje en zijn omgeving werden opgenomen in de provincie Luxemburg. In de loop van de 19e en 20e eeuw ontwikkelde Bouillon zich tot een belangrijk toeristisch centrum. Het kasteel werd gerestaureerd en opengesteld voor bezoekers, en de prachtige natuur van de Ardennen trok steeds meer toeristen aan.
Tijdens beide wereldoorlogen lag Bouillon in bezet gebied. In de Tweede Wereldoorlog speelde het omliggende bosgebied een belangrijke rol voor het verzet, dat hier schuilplaatsen had. Het kasteel fungeerde als belangrijk observatiepost voor de bezetter.
Historische wandeling door Bouillon
Tegenwoordig is Bouillon een fraaie bestemming die jaarlijks duizenden bezoekers trekt. De meeste van die bezoekers, waaronder ook wij, komen voor het kasteel. Het is tenslotte een van de best bewaarde en meest indrukwekkende middeleeuwse burchten in België. Maar los van het kasteel biedt Bouillon vele andere historische bezienswaardigheden. We lopen er langs tijdens een stadswandeling van het toeristische infokantoor van Bouillon.
De stadswandeling voert langs maar liefst 20 bezienswaardigheden. We vinden ze, zo op het eerste gezicht, niet allemaal even interessant. Maar de informatieborden bij elk van de bezienswaardigheden bieden gelukkig de nodige historische context. Bij de meeste kun je overigens niet naar binnen. Hieronder beschrijven we de bezienswaardigheden waar je wél voor een bezoek naar binnen kunt.
Kasteel van Bouillon
Na een deels mistige ochtend is het begin van de middag heerlijk zonnig als we met onze stadswandeling aanvangen. Een van de eerste hoogtepunten van de stad die we bezoeken is het kasteel. Via de Rue du Château beklimmen we de ruim 70 meter hoge heuvelrots waarop het kasteel gebouwd is. We zien de burcht al op afstand fier boven de weg en de overige bebouwing uittorenen. Wat een fraai en vooral indrukwekkend gezicht!
We lopen over de ophaalbrug, betalen de toegang en betreden het kasteel van Bouillon. Het kasteel had overigens drie ophaalbruggen achter elkaar. Dit omdat de ingang van het kasteel een behoorlijk zwak punt van verdediging was. Die drie bruggen moesten voldoende tijd geven om het valhek te sluiten. De rest van het kasteel was vrijwel onneembaar vanwege de ligging op de steile rotsen.
Het onstaan en de latere versterkingen van het kasteel van Bouillon
Het kasteel zoals we het nu tijdens ons bezoek bewonderen, werd gebouwd begin 11e eeuw. Dit gebeurde op een plek waar mogelijk al in de Romeinse tijd een versterking was. De keuze voor de locatie was zeker niet toevallig: de heuvel bood een natuurlijke verdediging. De rivier de Semois zorgde voor een extra barrière.
Na het vertrek van Godfried van Bouillon werd het kasteel onderwerp van een langdurig conflict. Zo claimden de prins-bisschoppen van Luik het eigendom omdat Godfried het aan hen had verpand. De graven van Bar en later de hertogen van Luxemburg betwistten echter deze claim. Ook lokale edelen probeerden controle over het kasteel te krijgen. Mede vanwege de conflicten onderging het kasteel in deze periode verschillende uitbreidingen en versterkingen. Er werden ondermeer extra verdedigingsmuren toegevoegd. Daarnaast werd de donjon verhoogd en kwamen er nieuwe torens om de verdediging te verbeteren.
In de 16e en 17e eeuw moest het kasteel vanwege de komst van vuurwapens en kanonnen opnieuw worden aangepast. Zo werden door Vauban de muren verstevigd om kanonvuur te weerstaan en er werden nieuwe bastions toegevoegd voor een betere verdediging. Tijdens de Franse Revolutie en de daaropvolgende Napoleontische oorlogen onderging het kasteel wederom veranderingen. Het werd kort gebruikt als gevangenis maar ook als militaire basis.
Pas later in de 19e eeuw ontstond er interesse in het kasteel als historisch monument. Dit was ook de periode waarin de eerste pogingen tot restauratie en behoud werden ondernomen. Na de Tweede Wereldoorlog begon een periode van uitgebreide restauratie. De beschadigde delen werden hersteld en het kasteel werd ingericht voor het toerisme.
Het ballet der roofvogels
In het kasteel genieten we van de mooiste uitzichten en bewonderen we ondermeer de donjon: het centrale en hoogste punt van het kasteel. Verder raken we onder de indruk van de enorm dikke verdedigingsmuren en de diverse torens. We bezoeken daarnaast meerdere binnenplaatsen, het uitgebreide ondergrondse gangenstelsel, de martelkamer en een kleine kapel. Ook bijzonder, vinden we, is dat je nog de allereerste versie van het verdedigingswerk kunt bekijken. Zo heb je in het midden van het huidige kasteel een uitgehouwen gangetje in de rots waar ze destijds een schietgat in hebben gemaakt.
We sluiten ons bezoek aan het kasteel af met een roofvogelshow. Een valkenier geeft een demonstratie met verschillende roofvogels, waaronder valken, gieren en uilen. Tijdens deze demonstratie komen we meer te weten over de natuurlijke jachttechnieken en vliegkunsten van deze vogels. En over hun gedrag en rol in de geschiedenis. De indrukwekkend grote vogels scheren soms rakelings over ons hoofd. Dit tot grote hilariteit onder de andere bezoekers. Al met al een bijzondere leuke afsluiting van ons bezoek aan het kasteel!
Archéoscope Godefroid de Bouillon
Na het kasteel bezoeken we het Archéoscope, een interactief museum gewijd aan Godfried van Bouillon en de kruistochten. Door moderne technologie en prachtige reconstructies maken we hier een reis door de tijd naar de middeleeuwen. We beleven als het ware de avonturen van Godfried van Bouillon tijdens zijn tocht naar Jeruzalem. Ook krijgen we een fascinerend inzicht in het leven in de middeleeuwen.
Musée Ducal
In het Musée Ducal, gevestigd in een oud klooster, ontdekken we meer over de lokale geschiedenis en cultuur. De collectie biedt een interessante mix van lokale geschiedenis en internationale kunst. Zo vind je er de islamitische kunstvoorwerpen en de middeleeuwse artefacten die een band hebben met Godfried van Bouillon. Hoewel het museum niet groot is, vinden we de presentatie goed verzorgd en informatief. Het biedt een leuke manier om in korte tijd meer te leren over de culturele rijkdom van dit middeleeuwse stadje.
Brouwerij van Bouillon
Ben je liefhebber van Belgisch bier? Bezoek dan de Brouwerij van Bouillon. Hier word je ondergedompeld in de wereld van Belgisch bier, met behulp van traditionele brouwtechnieken en moderne apparatuur. Je volgt dan als het ware het hele brouwproces, van de selectie van de ingrediënten tot het bottelen van het eindproduct. De gids vertelt je over de geschiedenis van het bierbrouwen in de regio en de unieke kenmerken van de lokale bieren. Aan het einde van de rondleiding kun je verschillende bieren proeven. Een rondleiding is alleen op afspraak. Pas als ze minimaal acht personen hebben, gaat de rondleiding door.
Belvedère van Bouillon
De Belvedère van Bouillon is een 31 meter hoog uitkijkplatform net buiten het centrum. De uitkijktoren biedt een adembenemend panorama over de omgeving. Daarom is de Belvedère voor ons een van de (letterlijke) hoogtepunten van Bouillon. Vanuit het centrum kun je er wandelend naar toe. Je moet daarbij wel de heuvel beklimmen. Gelukkig gaat het wandelpad dankzij de vele haarspeldbochten niet al te steil omhoog. Daarnaast is er ergens halverwege een bankje met een fraai uitzicht waar je indien gewenst kunt uitrusten. We beschrijven de wandeling richting de Belvedère in onze blog over onze wandeling langs de Semois.
Doen en zien in de omgeving van Bouillon
Bouillon is niet alleen een bijzonder interessante bestemming voor een stedentrip, maar ook een ideale uitvalsbasis om de zuidelijke Belgische Ardennen te verkennen. De omgeving biedt talloze mogelijkheden voor outdoorliefhebbers zoals kanoën, fietsen en met name wandelen.
Een bijzondere wandelroute is de ‘Promenade des Échelles’ (Laddertjeswandeling) nabij Rochehaut. Het is een uitdagende tocht met steile klimpartijen en spectaculaire uitzichten die we spoedig op deze reisblog beschrijven. Een andere is de wandeling bij de Tombeau du Géant (Graf van de Reus): een indrukwekkende natuurlijke formatie die een prachtig uitzicht biedt over de Semoisvallei. Het startpunt van beide wandelingen ligt wat verder van Bouillon vandaan waardoor je aangewezen bent op je auto om er te komen. Wil je wat dichterbij Bouillon wandelen, overweeg dan om de wandeling langs de Semois te maken.
Praktische informatie voor je stedentrip naar het Ardense Bouillon
Bouillon is een kleine stad gelegen aan de oevers van de rivier de Semois in het zuiden van België. De stad ligt op ongeveer 12 kilometer van de grens met Frankrijk en 145 kilometer ten zuidoosten van Brussel.
Voor een bezoek aan Bouillon is eigen vervoer veruit de handigste optie. Vanuit het centrum van Nederland bedraagt de afstand ongeveer 350 km, wat neerkomt op een reistijd van circa vier uur, exclusief stops en onvoorziene vertragingen.
Er zijn meerdere stadswandelingen beschikbaar waaruit je kunt kiezen. Zo biedt de website van reisroutes een interessante route van twee uur die je gratis kunt downloaden. Verder heb je op routeyou.com een fraaie route waarbij je ook een deel langs de Semois wandelt. Daarnaast vind je op de site van het toeristische infokantoor van Bouillon een stadswandeling. Deze wordt ondersteund door informatieborden aan de route met meer info over de bezienswaardigheden in ondermeer het Nederlands.
Bouillon leent zich ieder seizoen voor een leuke stedentrip. De lente en herfst vinden wij zelf een fijne periode omdat het er dan niet te warm of te druk is. Ideaal dus om het middeleeuwse kasteel en de historische binnenstad te verkennen. De zomer is daarentegen weer perfect voor buitenactiviteiten zoals kajakken op de rivier de Semois. Houd je van wandelen, overweeg dan om in de herfst te gaan. Door de kleurenpracht van de loofbossen is dit de meest schilderachtige periode.
Het middeleeuwse Bouillon is vooral bekend om het Kasteel van Bouillon: een grote toeristische trekpleister in de regio. Bouillon heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot de tijd van de kruistochten, waarbij Godfried van Bouillon een belangrijke rol speelde.
De belangrijkste bezienswaardigheden in Bouillon die je wat ons betreft niet mag overslaan zijn:
- Kasteel van Bouillon: dit indrukwekkende middeleeuwse fort is de topattractie van de stad. Het biedt een fascinerend kijkje in de geschiedenis. Daarnaast heb je er prachtige uitzichten over de Semois en de stad.
- Roofvogelshow: in het kasteel worden er op gezette tijden spectaculaire demonstraties gegeven met verschillende roofvogels, waaronder adelaars, valken en uilen.
- Hertogelijk Museum (Musée Ducal): dit museum herbergt een indrukwekkende collectie Islamitische en middeleeuwse kunst.
- Brouwerij van Bouillon: hier kun je kennismaken met de lokale biercultuur en diverse Belgische bieren proeven. Een rondleiding gaat overigens alleen op afspraak.
- Belvedère van Bouillon: een 31 meter hoog uitkijkplatform net buiten het centrum met een adembenemend panorama over de omgeving.
Op de stad met het befaamde kasteel na, Vervangen door In de omgeving zijn vooral de vallei van de Semois en het bosrijke heuvellandschap de belangrijkste toeristische trekpleisters. In de lente en zomer biedt de rivier tal van recreatiemogelijkheden. Naast wandelen langs de oevers kun je er dan ook kajakken of kanovaren. Maar het zijn vooral de wandelmogelijkheden waar Bouillon om bekendstaat. Een bijzondere route is de 'Promenade des Échelles' (Laddertjeswandeling) nabij Rochehaut, een uitdagende tocht met steile klimpartijen en spectaculaire uitzichten. Een andere is de wandeling bij de Tombeau du Géant (Graf van de Reus): een indrukwekkende natuurlijke formatie die een prachtig uitzicht biedt over de Semoisvallei.
Het middeleeuwse Bouillon biedt een verscheidenheid aan accommodaties, variërend van campings tot 4-sterren hotels. Hier vind je enkele goede opties:
- Hotel de la Poste - Relais de Napoleon III: een charmant hotel met stijlvolle, grote kamers en uitzicht op de Semois. Wij verbleven in dit prettige hotel en konden met name het uitgebreide, goede ontbijtbuffet waarderen. Het hotel biedt ook een restaurant en café/bar met terras aan de rivier. Uitstekend, smaakvol eten, maar wel aan de prijzige kant.
- B&B Forêt d'Animaux: deze B&B biedt uitzicht op de heuvels, een tuin, gedeelde lounge, terras en bar. Het ontbijt wordt zeer gewaardeerd. Je mag er zelfs een lunchpakket klaarmaken!
- Hôtel Panorama: een 4-sterrenhotel met een volledig uitgeruste spa, binnen- en buitenzwembad, en een terras. Het is een goede keuze voor wie op zoek is naar luxe.
Overige accommodatie in Bouillon.
In Bouillon kun je voor een heerlijke maaltijd terecht bij vele, uitstekende etablissementen. Hier zijn enkele restaurants die doorgaans goede recensies krijgen:
- Restaurant de la Poste: een elegant restaurant in het historische Hotel de la Poste. Het biedt een verfijnde keuken met een mix van Franse en Ardense specialiteiten.
- La Table des Sépulcrines: een stijlvol restaurant gevestigd in een voormalig klooster. Ze bieden een uitgebreide wijnkaart en serveren gerechten met een focus op seizoensgebonden ingrediënten.
- Le Mont Blanc: een gezellig familierestaurant met een warm interieur. Hier kun je terecht voor traditionele Ardense gerechten en Italiaanse specialiteiten in een ontspannen sfeer.
- Le Panorama: gelegen op een heuvel met een adembenemend uitzicht over Bouillon. Dit restaurant combineert een spectaculair panorama met een gevarieerd menu van regionale en internationale gerechten.
- House of Bouillon: een modern restaurant met een industrieel-chic interieur. Het restaurant staat bekend om hun innovatieve gerechten die Belgische klassiekers een eigentijdse twist geven. Ze hebben een uitgebreide selectie aan speciaalbieren.
Deze restaurants bieden een mix van traditionele Ardense keuken, Franse invloeden en moderne gastronomie. Het is aan te raden om vooraf te reserveren, vooral tijdens het hoogseizoen of in het weekend. Vergeet niet om lokale specialiteiten te proberen, zoals wild, Ardense ham, en de beroemde Trappistenbieren van de regio.
Op uitnodiging van Visit Wallonia bezochten we de stad Bouillon. Naast een stadswandeling maakten we twee schitterende wandelingen in de directe omgeving van Bouillon. De inhoud van de blogs naar aanleiding van ons bezoek aan Bouillon hebben wij onafhankelijk en objectief samengesteld op basis van eigen indrukken.
