Stedentrip naar Salzburg, de geboorteplaats van Mozart
Stedentrip naar Salzburg, de geboorteplaats van Mozart
Op onze doorreis van het Salzburgerland naar Duitsland kwamen we door Salzburg. Vele jaren geleden verloren we ons hart al aan deze vierde stad van Oostenrijk. Opnieuw wist de geboorteplaats van Mozart ons volledig te bekoren. De oude, barokke stad is een van de best bewaarde stadscentra in de Duitstalige wereld. Niet voor niets staat de stad sinds 1997 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. In deze blog vertellen we waarom Salzburg zoveel meer is dan alleen Mozart.
Geschiedenis van de stad Salzburg
Nog vóór de komst van de Romeinen vormden zich nederzettingen op de plek van het huidige Salzburg. De Romeinen voegden de dorpjes samen en noemden het Juvavum. De stad ontwikkelde zich tot een belangrijke stad in de Romeinse provincie Noricum. Aan het einde van de 7e eeuw echter, was er nauwelijks meer iets over van de stad. Dit veranderde toen Sint Rupert uit Beieren bisschop werd van het gebied. Hij noemde de stad “Salzburg” (zoutfort) vanwege het zouttransport op de Salzach-rivier.
Pas aan het einde van de 14e eeuw werd Salzburg onafhankelijk van Beieren. De stad bleef tot 1805 de hoofdstad van een onafhankelijke staat. Deze werd geregeerd door prins-aartsbisschoppen, die rijk werden van de zoutmijnen in het zuiden van de stad. Die rijkdom trok architecten uit Italië en andere Europese landen aan. Zij bouwden de mooiste, religieuze bouwwerken die vandaag de dag nog steeds te bewonderen zijn.
Sinds 1816 is Salzburg een stad in Oostenrijk. Aan het einde van de bezetting door de Nazi’s werd ruim 40% gebombardeerd. Gelukkig bleven de meeste barokke gebouwen gespaard. Struinend door de straten en pleinen in het oude centrum herinnert niets meer aan die periode. Wat overgebleven is, is een prachtige oude stad met mooie pleinen en statige gebouwen. Een plek waar we graag naar terug blijven komen.
De hoogtepunten van Salzburg
Een ideale manier om een eerste indruk op te doen van Salzburg is met een Nederlandse gids van Baja Bikes. Zo leer je de weg door de stad en zie je de belangrijkste hoogtepunten. Wij boeken regelmatig een fietstour bij Baja Bikes. Ze hebben goed materiaal en kennen de mooiste en veiligste route door de stad. In Salzburg gaat er geen Nederlandstalige maar een Engelstalige gids mee. De tour die ze aanbieden heeft als thema ‘the sound of music’. Veel opnames voor de beroemde film vonden namelijk in Salzburg plaats.
In deze blog beschrijven we enkele hoogtepunten die je simpelweg niet mag missen.
Geboortehuis en residentie van Mozart
Zeg je Salzburg, dan zeg je Mozart. De stad ademt deze briljante 18e-eeuwse componist. Aan de Getreidegasse 9 vind je het geboortehuis van Wolfgang Amadeus Mozart. Van 1747 tot 1773 woonde de familie Mozart er. Wolfgang zelf werd er geboren op 27 januari 1756. Het “Hagenauer Haus” is nu een zeer populair museum.
Wat het museum zo bijzonder maakt is de veelzijdigheid. Je vindt er niet alleen exposities over de muzikale werken van dit wonderkind. Het museum neemt je ook mee in de tijdsgeest van toen. Zo maak je kennis met de rest van het gezin en zie je hoe zij leefden. Als liefhebber van zijn muzikale werken vond ik ons bezoek dan ook meer dan de moeite waard! Meer informatie vind je op de website van het museum. Bekijk de virtuele tour als je alvast een voorproefje wilt.
Naast het geboortehuis hoort ook een bezoek aan de Mozart-residentie op het lijstje van Mozart-muziekliefhebbers. In 1773 verhuisden de Mozarts naar het zogenaamde ‘Tanzmeisterhaus’ op de huidige Makartplatz. Het geboortehuis werd namelijk te klein voor het gezin en de concerten. Op de eerste verdieping van de gerestaureerde woning is nu een museum gevestigd. Naast Mozart’s pianoforte vind je hier veel originele documenten en portretten.
Mozart City Tour
Als echte liefhebber van de muzikale werken van Mozart, kun je ook een Mozart City Tour boeken. De tour voert onder meer door het oude centrum. Naast het geboortehuis en de residentie van Mozart doe je dan ook het Mozarteum (conservatorium) aan. En andere plekken die verweven zijn met het leven van Wolfgang. Denk hier bijvoorbeeld aan het slot Mirabell, de Dom en het kerkhof met het familiegraf. Je boekt een tour bijvoorbeeld via Viator.
Vesting Hohensalzburg
Van welke richting je ook komt, je ziet de vesting Hohensalzburg prachtig boven de stad uittorenen. In 1077 begon men met de bouw. In de eeuwen die volgden werd het fort verder versterkt. Zo kwamen er midden 15e eeuw nog vier torens bij. Al die tijd woonden de prins-aartsbisschoppen van Salzburg er. Ten tijde van Napoleon verliet de laatste prins-aartsbisschop de burcht. Midden 19e eeuw maakte Frans Jozef I van Oostenrijk er een kazerne van. Tegenwoordig is het alleen een toeristische attractie.
Met een omvang van 250 bij 150 meter is het een van de grootste middeleeuwse kastelen van Europa. Als je aan de voet van Festungsberg staat heb je daar nog geen idee van. Wij liepen echter via de rondweg omhoog en waren bekaf toen we bij de poort aankwamen. Eenmaal binnen kom je via lange brede gangen uit op een binnenplaats. Pas daar krijg je een goede indruk van de imposante vesting met de metersdikke muren. Het kasteel zelf staat in het midden. Daaromheen liggen de gebouwen die vroeger dienst deden als herberg, werkplaats of wat dan ook.
Musea in de vesting
Vanaf de binnenplaats gaat de beklimming verder door het fort. Er zijn hier ook meerdere exposities over het hoofse leven. Naast het Fort Museum heb je nog andere kleine musea. Wij hebben deze vanwege de tijd helaas over moeten slaan. Wat je niet mag missen echter zijn de luxe ingerichte woonruimtes van de prins-aartsbisschoppen. Ook de gouden zaal en gouden kamer mogen niet aan je bezoek ontbreken.
De beloning voor je klimtocht is zoet: aan de buitenzijde van het fort heb je een adembenemend uitzicht op Salzburg en de Alpen. Strijk tijdens de terugweg neer op een van de terrassen. Doe met een drankje nog even kracht op voor je wandeling en geniet na van je indrukwekkend bezoek aan deze vesting.
Overigens, sinds eind 19e eeuw is er ook een kabelbaan. Tegen betaling kun je het meest steile stuk van de beklimming van de vesting overslaan. Wij hebben dat niet gedaan omdat de wandeling er naar toe al een attractie op zich is. Meer informatie vind je op de officiële website van de Festung Hohensalzburg.
Slot Mirabell
Aan het begin van de 17e liet prins-aartsbisschop Raitenau aan de oever van de Salzach dit paleisje bouwen. De aartsbisschop had namelijk last van jicht en wilde niet meer door de smalle straatjes naar zijn minnares. De bouw van het slot was de oplossing. Raitenau werd later afgezet en gearresteerd. Zijn opvolger herbouwde het slot in weelderige barok stijl.
Het huidige neoklassieke uiterlijk dateert echter van begin 19e eeuw. Het slot werd toen na een brand hersteld en decennia later opgekocht door de stad. Tegenwoordig is het UNESCO-werelderfgoed en een toeristische attractie.
Hoogtepunten zijn de prachtige tuin en de marmeren zaal waar Mozart concerten gaf. Ook zijn hier opnames gedaan voor the Sound of Music. In de film dansen Maria en de kinderen rond de Pegasus-fontein en zingen het lied “Do Re Mi”. Aan het einde van de scène staat de familie Trapp op de trappen van de rozenheuvel.
De Getreidegasse
De Getreidegasse is niet alleen de straat waar je het geboortehuis van Mozart vindt. Het is ook het bruisende hart van de oude binnenstad van Salzburg. Kenmerkend voor de woningen in de Getreidegasse zijn de fraaie deuren. Maar ook de ramen die vanaf de eerste verdieping steeds kleiner worden. Daarnaast zie je geregeld belangrijke data of de namen van voormalige eigenaren in de gevel.
Typerend voor de historische wijk van Salzburg zijn ook de vele woningen met passages. De voor- en achterkant van de gebouwen komen direct uit op verschillende straten. In de arcades of passages kom je kunstgalerijen en winkels tegen. Het heeft wat weg van een bazaar maar dan in barokke stijl. Echt leuk om doorheen te lopen!
Sebastian Kerkhof en het Kapucijnenklooster
Tijdens onze dagelijkse wandeling van Neustadt naar Altstadt passeerden we steeds de begraafplaats met het Mozart-familiegraf. De onderdoorgang er naar toe valt nauwelijks op. We kwamen dan ook per toeval uit op het volledig ommuurde kerkhof. Tegen de wanden van vind je de meest potsierlijke, immens grote gedenkstenen.
In het midden van de begraafplaats staat een kleine kapel. Daaromheen vind je gedenkstenen en graven die niet vermoeden dat welgestelde of beroemde mensen er hun rustplaats hebben gevonden. Toch vind je hier het familiegraf van Mozart. Wolfgang zelf ligt overigens begraven in Wenen.
Lopend vanaf de begraafplaats richting Altstadt krijg je aan de linkerhand een onderdoorgang te zien. Op zoek naar een mooi uitzichtpunt zijn we deze zijweg een keer ingeslagen. Het brede pad (Kapuzinerberg) zigzagt steil omhoog en komt uiteindelijk uit bij het Kapuzinerkloster. Het bijzondere van de beklimming is de symboliek van het paasverhaal. Pal voordat je bij het kleine klooster aankomt zie je de drie kruizen van Golgotha.
Direct na het klooster heb je een prachtig uitzicht op de oude stad en de vesting Hohensalzburg. Van hieruit loopt een kort wandelpad langs de stadsmuur van Neustadt. Via een smal kronkelend pad tussen de oude huizen door kom je bij de Salzach-rivier. Heb je meer tijd te besteden, maak dan de wandeling vanuit het klooster richting het Mozart Monument. De wandeling leidt uiteindelijk naar het allerbeste uitzichtpunt vanaf de Kapuzinerberg op het Hohensalzburg-fort.
Dagexcursie naar de Obersalzberg in Zuid-Duitsland
Op weg vanuit Salzburgerland naar Salzburg kwamen we door Berchtesgaden bij de Obersalzberg. Berchtesgaden is een klein, pittoresk Duits stadje in Beieren ongeveer 30 km ten zuiden van Salzburg. In de middeleeuwen verwierf het stadje inkomsten uit de productie van tafelzout. Je kunt de zoutmijn van Berchtesgaden nog steeds als toerist bezoeken.
Sinds de eind jaren 30 van de vorige eeuw raakte Berchtesgaden om andere redenen bekend. Als verjaardagscadeau liet de secretaris van Adolf Hitler op 1834 meter hoogte een villa bouwen. Vanwege hoogtevrees vond de nazi-dictator het ‘Kehlsteinhaus’ maar niets. Direct na de tweede wereldoorlog werden de meeste gebouwen afgebroken. Het Kehlsteinhaus (door de Amerikanen Eagle’s Nest genoemd) is echter in oorspronkelijke staat gebleven.
Wij zelf zijn niet naar het Adelaarsnest gegaan. In plaats daarvan hebben we de fantastische Rossfeld Route genomen. Dit is één van de bekendste tolwegen van Duitsland. De Rossfeldstrasse is ruim 15 kilometer lang en gaat al slingerend naar een hoogte van 1570 meter. Onderweg heb je adembenemende uitzichten op onder meer Salzburg en de Oostenrijkse Alpen. Vanaf de vele parkeerplaatsen aan de route zijn diverse wandelingen te maken. Het vrolijk geklingel van de koeienbellen maakte de Salzburgerland-ervaring voor ons helemaal compleet!
Stedentrip naar Salzburg: praktische zaken
Beste tijd voor een bezoek aan Salzburg
De beste maanden voor een bezoek aan Salzburg zijn mei en september. Het is er dan behaaglijk warm met relatief weinig neerslag. Vanwege de ligging ten noorden van de Alpen valt er in de zomer redelijk wat regen. Zo ook toen wij er waren. Op de dag van aankomst was het eerst drukkend warm. ‘s Avonds hadden we echt noodweer. De volgende dag was het gelukkig droog en konden we genieten van het terrasleven.
Vervoer naar en in de stad
Salzburg is goed te bereiken zowel per vliegtuig, trein als auto. Kom je met je eigen auto, dan heb je een vignet voor de snelweg nodig. In de maanden oktober tot en met april moet je auto winterbanden hebben.
De beste manier om Salzburg te verkennen is te voet. Dit geldt met name voor de Altstadt (de oude stad). Ook kun je, geheel in stijl, je door een rijtuig met twee paarden laten vervoeren. Een andere mogelijkheid is de (trolley)bus of de taxi. Met eigen auto kan natuurlijk ook maar is niet altijd even makkelijk. Parkeerkosten vallen overigens mee.
Een uitstekende optie, ten slotte, is om een fiets te huren. Salzburg heeft meer dan 100 kilometer aan fietspaden. Met dit vervoermiddel ben je doorgaans sneller dan met bus, auto of te voet. Wil je geen fietstour bij Baja Bikes.maar gewoon een fiets huren, dan kan dat bijvoorbeeld ook bij Radsport Wagner of Road Bike Rental.
Accommodatie in Salzburg
Er is voldoende aanbod van accommodatie in Salzburg. Kom je zoals wij met de auto kies dan een verblijf met eigen parkeergelegenheid. De laatste keer verbleven wij in het Best Western Plus Amedia. Prima, comfortabel hotel in Neustadt maar wel een eindje lopen naar het oude centrum.
