Een absolute must tijdens je vakantie op Zanzibar is een bezoek aan het betoverende Stone Town, het historisch hart van Zanzibar-stad. Niet voor niets staat de stad al sinds 2000 op de werelderfgoedlijst van UNESCO. Alleen al de wandeling door de smalle straatjes is een culturele belevenis op zich zelf.
De naam Stone Town slaat overigens op het kalksteen waar veel gebouwen uit het prachtige stadje mee zijn gebouwd. Dit kalksteen was afkomstig van de koraalriffen bij Zanzibar. Pas sinds 1830 worden in plaats van kalksteen ‘gewone’ stenen in de bouw gebruikt.
In deze blog hebben we onze top 10 van bezienswaardigheden voor je op een rijtje gezet. Maar eerst nemen we je mee in de geschiedenis van deze oudste Swahili-nederzetting van Oost-Afrika.
Geschiedenis van Stone Town
Wanneer Zanzibar precies is ontdekt, is onduidelijk. Naar verluidt zorgden Arabische handelaren rond 1100 al voor de eerste moskee. Zij noemden de van het vasteland afkomstige bewoners van het eiland ‘zenj’, wat zwart betekent. ‘Bar’ betekent kust. Aangenomen wordt dat de naam Zanzibar daar vandaan komt: kust van het zwarte volk. Maar er zijn ook andere theorieën.
In 1503 veroverden de Portugezen het eiland. Tegen het einde van de 17e eeuw namen de Omani’s geleidelijk het gezag over Zanzibar over. Zij maakten al de dienst uit in de gehele Oost-Afrikaanse kust van Mozambique tot Somalië (ook wel Swahili-kust geheten). Het eiland maakte vervolgens onderdeel uit van het sultanaat Oman.
In de 18e en 19e eeuw werd via Zanzibar veel slaven verhandeld. Nadat de toen regerende sultan Seyyid Said een verdrag had ondertekend om geen slaven meer te verkopen aan landen met een christelijk bewind, kwamen de slaven op de specerijenplantages te werken. De economie van het eiland floreerde.
Hoofdstad van Oman
In 1840 werd Stone Town de hoofdstad van Oman. In deze tijd verrezen er een aantal grote gebouwen in de stad. Steeds meer migranten uit Zuid- en Oost-Azië vestigden zich in Stone Town waardoor er meer variatie in architectuur kwam.
Die variatie zie je onder meer terug in de voordeuren. Zo zie je bij sommige woningen nog steeds prachtig bewerkte houten, arabische deuren met verzen uit de Koran in het hout gekerfd. In het Kiponda-district bij de haven waar veel Indiërs woonden, hebben veel deuren uitstekende, koperen pinnen. In Stone Town waren deze pinnen er puur voor versiering, maar in India waren ze nodig om olifanten te weren.
De invloed van Britse missionarissen werd geleidelijk in de 19e eeuw steeds groter. Uiteindelijk leidde dit in 1873 tot definitieve afschaffing van de slavernij op Zanzibar. In Stone Town sloot de grote slavenmarkt. Op die plek werd de Anglicaanse kathedraal gebouwd.
Onze top 10 bezienswaardigheden van Stone Town
Wandelen door de smalle straten van Stone Town
Het hart van Stone Town is een doolhof (we zijn er enkele keren verdwaald!) van smalle steegjes waaraan woningen, winkels, naaiateliers, bazaars, restaurants, moskeeën, barretjes en kerken gelegen zijn. De meeste straten zijn zo smal dat je er alleen fietsers, wandelaars en brommerrijders tegenkomt.
Tijdens je wandeling door de straten zal vanwege de combinatie van Arabische, Indiase, Europese, Perzische en Afrikaanse bouwstijlen een aantal dingen je opvallen. Als eerder genoemd zijn het onder meer de deuren. Een ander kenmerk is de baraza, een lange stenen bank langs de buitenmuur, die je bij vele van de oudste woningen ziet. Deze verhoogde stoep werd gebruikt als men door zware regenval niet over straat kon lopen.
De wirwar van steegjes in Stone Town zal niet snel vervelen. Maar om zoveel mogelijk uit je bezoek te halen, kun je het beste de stadswandeling volgen die in het historisch hart van de stad aangegeven wordt. Deze wandeling begint vlakbij het fort en voert vervolgens langs 12 bezienswaardigheden. Bij elk van deze 12 locaties vind je een informatiebord aan de wand waar in het Engels en Swahili interessante wetenswaardigheden te lezen zijn.
Het oude fort
Het oude fort (Arabische fort) is het oudste bouwwerk van Stone Town. Je vindt deze belangrijke toeristische trekpleister vlakbij het House of Wonders en de boulevard langs de zee. Nadat de Arabieren in 1699 de Portugezen hadden verdreven bouwden de Omani het fort.
In de 19e eeuw deed het fort dienst als kazerne, maar ook als gevangenis waar criminelen ter dood werden gebracht. In het begin van de 20e eeuw deed het fort ook dienst als depot tijdens de bouw van de spoorweg die Stone Town verbond met het dorp Bububu.
Tegenwoordig vormt het fort met zijn hoge, bruine muren en kantelen het hoofdkwartier van het internationale filmfestival van Zanzibar. Op de binnenplaats vind je nog enkele overblijfselen van onder meer een Portugese kerk en een ander fort. Daarnaast heb je er enkele kraampjes, een restaurant met lokale gerechten, en een kleine arena waar dagelijks dans- en muziekshows worden gehouden.
Paleismuseum
Het paleismuseum (Beit el-Sahel) was voorheen het paleis van de voormalige sultan. Het is een van de belangrijkste, historische gebouwen van de stad, gelegen aan de zeeboulevard ten noordoosten van het House of Wonders. Het paleis werd gebouwd eind 19e eeuw. Nu is het een museum over het dagelijkse leven van de koninklijke familie.
Op de begane grond is er een expositie over de periode van 1828 tot 1870 waarin het sultanaat handelsverdragen sloot tussen Zanzibar, de Verenigde Staten van Amerika, Groot-Brittannië en Frankrijk. Ook vind je er de memorabilia van prinses Salme, de voormalige Zanzibari-prinses die het sultanaat met haar man ontvluchtte om zich in Europa te vestigen.
De exposities op de 2e verdieping richten zich op de periode van 1870 tot 1896. Dit was de periode waarin sultan Barghash zorgde voor moderne voorzieningen zoals leidingwater en elektriciteit. De 3e verdieping bestaat uit de bescheiden woonruimte van Sultan Khalifa bin Haroub en zijn twee vrouwen, die beiden duidelijk verschillende smaken hadden in meubels.
Bezoek aan de voormalige slavenmarkt
In de 19e eeuw werden ruim 600.000 slaven op de slavenmarkt in Stone Town verhandeld en verscheept. Na de officiële afschaffing van de slavernij op Zanzibar verrees op de markt de Anglicaanse kathedraal. Op het kerkplein vind je nog wel een monument.
Het altaar van de kathedraal staat overigens precies op de plek waar slaven vroeger aan een boom waren geketend. Deze slaven werden met een brandende tak geslagen om hun moed te testen. Degenen die niet huilden of flauw vielen, brachten meer geld op. Op het monument na is er niets wat nog herinnert aan de slavenmarkt. Toch is een bezoek aan het plein en de kathedraal zeker de moeite waard.
House of Wonders
Het House of Wonders (Beit-al-Ajaib) is het grootste en hoogste gebouw van Stone Town, en tevens een van de meest bekende bezienswaardigheden. Deze voormalige residentie van de sultan stamt uit 1883. Restauratie van de woning vond in 1896 na de oorlog tussen de Britten en Zanzibar plaats. Het House of Wonders was het eerste gebouw in Zanzibar met elektriciteit en het eerste gebouw in Oost-Afrika met een lift.
Sinds 2000 is het grote gebouw een museum met twee permanente exposities. Een daarvan gaat over de cultuur in Oost-Afrika en die van Zanzibar en Stone Town in het bijzonder. De andere expositie gaat over Oost-Afrika in zijn algemeenheid. Een ‘mtepe’ (traditionele Swahili-boot) neemt de volledige binnenplaats in beslag. Op de begane grond heb je nog een oude auto die toebehoorde aan president Abeid Karume.
Het Freddy Mercury Museum
Op 5 september 1946 zag Freddy Mercury in het hart van Stone Town het eerste levenslicht. De toenmalige zanger van de Britse rockband Queen heette toen nog Farrokh Bulsara. In het ouderlijk huis waar het gezin tot 1963 woonde voordat zij naar Engeland verhuisden, is sinds november 2019 een museum aan de poplegende gewijd. Het Freddy Mercury Museum is niet heel erg groot maar zeker interessant als je (vroeger) net als wij fan was van Queen.
Livingstone’s House
In het noordoosten van Stone Town bevindt zich een klein paleisje van sultan Majid uit 1860. In die tijd was Zanzibar de hub en uitvalsbasis voor veel Europese missionarissen en pioniers die Oost- en Centraal-Afrika verkenden. David Livingstone, een van de meest bekende ontdekkingsreizigers uit die periode, woonde er terwijl hij zijn laatste expeditie in 1866 naar het binnenland van Tanganyika voorbereidde.
Na de onafhankelijkheid en de revolutie werd het gebouw het hoofdkwartier van het Tanzania Friendship Tourist Bureau, de voorloper van de huidige Zanzibar Tourist Corporation.
Oude apotheek
Eind 19e eeuw kwam er in Stone Town een ziekenhuis speciaal voor de armen, maar deed later dienst als apotheek. Het is een van de mooiste gebouwen van Stone Town, met grote bewerkte houten balkons, glas-in-loodramen en neoklassieke stucwerkversieringen. Overigens, de binnenkant van het gebouw is net zo fraai. Je hebt er een overdekte binnenplaats met bewerkte bruggen van de ene naar de andere verdieping.
In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw raakte het gebouw in verval maar werd later gelukkig prachtig gerestaureerd. Tegenwoordig is het Stone Town Cultureel Centrum erin gevestigd, net als een klein museum over de geschiedenis van Zanzibar.
Hamamni Perzische baden
De Hamamni Perzische baden zijn gevestigd in een historisch gebouw aan een van de vele smalle steegjes in Stone Town. De openbare baden zijn gebouwd tussen 1870 en 1888 voor sultan Barghash bin Said. De baden waren tot 1920 in gebruik.
In het gebouw had je verschillende kamers met warme en koude baden, toiletten, een barbier en een restaurant. Warm water werd geleverd door ondergrondse aquaducten. Om van de baden gebruik te kunnen maken moest je entree betalen. Hierdoor waren de baden iets voor de gegoede burgerij.
Je kunt de baden bezoeken maar een deel ervan, waaronder het restaurant, niet meer omdat daar particuliere woningen van zijn gemaakt.
Het Forodhani Park
Tussen de zee en het oude fort en het House of Wonders bevindt zich het Forodhani Park. Het kleine, onlangs gerestaureerde park is een heerlijke plek om na je wandeling langs alle bezienswaardigheden even bij te komen van de warmte. Tegen zonsondergang wordt het er zelfs druk. Zowel de plaatselijke bevolking als toeristen komen er dan naar toe om te genieten van gegrilde vis en andere Zanzibari-recepten.
Praktische zaken
Rondleidingen door Stone Town
Alle bezienswaardigheden liggen op loopafstand van elkaar. Je kunt ze bekijken door de route te volgen als aangegeven in onderstaande foto. Een andere optie is een rondleiding met een gids. Je komt dan bijzonder veel over de cultuur en historie van niet alleen Stone Town maar ook Zanzibar te weten. Naast de historische bezienswaardigheden neemt de gids je ook mee naar de fruit- en specerijenmarkt en diverse curiosawinkels en bazaars. Je kunt een rondleiding boeken bijvoorbeeld bij GetYourGuide of Tripadvisor.
Accommodatie
In Stone Town heb je over het algemeen erg mooie (boutique)hotels in oude maar prachtig gerestaureerde panden. Wij waren zelf bijzonder te spreken over het Antonio Garden Hotel. Tijdens onze vele wandelingen door de oude stad zagen we echter ook andere, zo op het eerste gezicht erg fraaie hotels. Denk bijvoorbeeld aan het Dhow Palace, het Tembo House Hotel of het Mizingani Seafront Hotel.