Vrijstad Vianen, een mooie uitvalsbasis voor een weekendje weg
Vrijstad Vianen, een mooie uitvalsbasis voor een weekendje weg
Wij houden van vestingsteden. Als we de kans krijgen, proberen we een voor ons onbekende vestingstad te bezoeken. Zo kwamen we ook terecht in Vianen bij Utrecht. En we ontdekten dat deze Vrijstad hartstikke leuk is om te bezoeken. Het is een ideale uitvalsbasis voor een weekendje weg. Want de ligging aan de Lek in het hart van de Nieuwe Hollandse Waterlinie is ideaal.
We ontdekten daarnaast dat Vianen vroeger een Vrijstad was, net als het nabijgelegen Culemborg. Mensen die wat op hun kerfstok hadden of failliet waren gegaan, waren van harte welkom in de Vrijstad. Doordat deze steden autonoom waren, gold het normale recht hier niet. Meestal betrof het kooplieden die in zwaar weer zaten. De uitdrukking “naar Vianen” bestaat nog steeds en betekent failliet gaan.
Wat doe je in en rondom Vrijstad Vianen
Met meer dan 190 rijksmonumenten is Vianen een prachtige stad. Dit wil je zeker niet missen als je Vianen bezoekt:
Grote Kerk
Op het kerkplein staat het standbeeld van Hendrik van Brederode. Het geslacht Van Brederode was belangrijk voor Vianen en zorgde voor een periode van welvaart en bloei van de stad. In de Grote Kerk is dit ook zichtbaar. Er liggen vele Van Brederodes begraven.
Het grafmonument van Reinoud III van Brederode en zijn vrouw Philippote van der Marck is indrukwekkend en uniek in Nederland. Het monument bestaat uit twee lagen: op de bovenste laag liggen Reinoud III van Brederode en zijn vrouw Philippote van der Marck naast elkaar als net overledenen. Op de onderste dekplaat is een lichaam in ontbonden staat afgebeeld.
Stadhuis
De blikvanger in de historische binnenstad is het stadhuis. Een bijzonder gebouw, waarbij het lijkt alsof de grote voorgevel van Namense natuursteen er later tegenaan is gezet. Vroeger werd er ook recht gesproken in het stadhuis. De spreuk op de voorgevel “audi alteram partem” (hoor ook de andere partij) herinnert daar nog aan.
Het stadhuis heeft nu geen officiële functie meer na de opname van Vianen in de gemeente Vijfheerenlanden. Maar bij ons bezoek dient het wel als woning voor een ooievaarsfamilie. Bovenop het kasteel voeden twee ooievaars hun kroost op. Deze familie woont op stand!
De gezellige Voorstraat
In de Voorstraat liggen de bezienswaardigheden voor het oprapen. De statige panden waren ooit woonhuis voor rijke Vianezen. In de diepe achtertuinen stonden achterin de koetshuizen en woningen voor de bedienden. Nu zijn veel van deze gebouwen het domein van gezellige winkels en cafés.
Midden op de Voorstraat staat een immense waterpomp uit 1662. De pomp moest in de 19e eeuw wijken voor het toenemende verkeer. Hij is toen verplaatst naar de tuin van het Rijksmuseum. Sinds 1991 staat de pomp weer op zijn oorspronkelijke plek.
Stadswandeling
Maar Vianen heeft meer verborgen parels om te ontdekken. De beste manier om dat te doen is via een stadswandeling met een gids. Zo leren we van onze stadsgids Hans alles over de rol van de Van Brederodes en het voormalige kasteel Batestein. Ooit was dit een van de mooiste kastelen van Nederland. Bij een brand is het grootste deel van het kasteel verloren gegaan. Alleen de Hofpoort herinnert nog aan die tijd. Deze poort was de toegang tot het kasteel. De Hofpoort was geen onderdeel van de stadsmuur. Ook zien we vlak daarbij de unieke watertoren met open constructie.
Stedelijk Museum
Het Stedelijk Museum van Vianen huist in een fraai historisch pand aan de Voorstraat. Na de reformatie diende het gebouw zo’n 150 jaar als rooms-katholieke schuilkerk. In het gebouw herinneren diverse objecten nog aan die tijd.
Het museum heeft een kleine, permanente expositie over de geschiedenis van de stad. Daarnaast is er in een grote ruimte regelmatig een wisselende, tijdelijke expositie. Kijk hiervoor op de website van het museum.
Lekpoort
Als vestingstad was Vianen vroeger volledig ommuurd en kwam men de stad binnen via een van de stadspoorten. De stadsmuur kunnen we op diverse plaatsen nog bewonderen. We ontdekken net buiten de stadsmuur een heel rustig en idyllisch plekje. Van de poorten zien we nu alleen nog de Lekpoort in het verlengde van de Voorstraat.
De Lekpoort diende als gevangenis en uitkijkpost over de omgeving. Bovenin de toren zit de luidklok. In geval van onraad en brand werd die geluid. Als we door de poort lopen, kijken we uit over de uiterwaarden en zien we de Lek liggen.
Paardenmarkt
Al zo’n 750 jaar is de Voorstraat het toneel van een grote paardenmarkt. Het grote bronzen beeld van een stoer Zeeuws trekpaard is jaren geleden vlak voor de markt onthuld. Ook nu is dit hét evenement waar de inwoners naartoe leven. Op de ochtend vinden de paardenkeuringen plaats. In de middag zijn er paardenshows en ringsteekspelen. Traditiegetrouw eet men bij de paardenmarkt oliebollen, paling en erwtensoep.
De paardenmarkt vindt jaarlijks plaats op de woensdag voorafgaand aan de tweede donderdag van de maand oktober.
Fort Everdingen
Vianen was een belangrijke schakel in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Vlakbij de stad liggen twee imposante forten: Fort Honswijk aan de noordkant van de Lek en Fort Everdingen aan de zuidelijke kant van de rivier. Zo konden zij voorkomen dat vijandelijke troepen de Lek overstaken.
Fort Everdingen werd gebouwd rond 1842 en is een zogenaamd torenfort. De militaire functie heeft het fort allang niet meer. Nu heeft het een veel gezelligere bestemming: Bierbrouwerij Duits & Lauret beheert nu het fort. Op het zonnige terras genieten we van een heerlijke bierproeverij.
Een van de medewerkers leidt ons rond in het fort. Zo krijgen we een goede indruk van het machtige complex. We merken dat de dikke muren goed isoleren. Het is er knap frisjes binnen. Bij de wandeling over het fortterrein ontdekken we een kleine natuurcamping. Zonder veel voorzieningen, maar wel heel mooi gelegen.
Wandelen bij Vrijstad Vianen
Het is mogelijk om te wandelen van Vrijstad Vianen naar Vrijstad Culemborg. Dit is een prachtige wandeling langs de oevers van de Lek. Je ziet de vistrappen bij de imponerende sluis van Hagestein. En je eindigt de wandeling in het sfeervolle Culemborg, ooit ook een Vrijstad.
Een andere leuke wandeling is de rondwandeling vanuit Vianen via Hagestein en Hoef en Haag terug naar het beginpunt. Ook deze tocht loopt langs de Lek naar de sluis. Maar je ontdekt tevens het bos langs de recreatieplas Everstein. Tot slot loop je via het dorp Hoef en Haag. Sinds 2015 werkt men aan de ontwikkeling van dit nieuwbouwdorp. Het is geïnspireerd op de lintbebouwing in Hagestein en de vestingachtige dorpjes in de regio.
Meer wandelinspiratie vind je op het overzicht van wandelingen bij Vianen.
Fietsen rondom Vrijstad Vianen
Voor de ware fietsliefhebber is de Jan Blankenroute ideaal. Deze route leidt je door het gebied waar de waterwerken van Ingenieur Jan Blanken het landschap bepalen. Onderweg zie je prachtige forten, de Hollandse polders en de mooiste vestingsteden. Deze knooppuntenroute is 76 kilometer lang.
Vind je de Jan Blankenroute te lang, kies dan voor de Waterwerkenroute van 30 kilometer. Boven- en onderlangs de Lek fiets je door het hart van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Deze tocht komt ook langs de historische steden Vreeswijk en Culemborg.
Dit zijn andere mooie fietsroutes vanuit Vianen.
Eten en drinken in Vrijstad Vianen
Op de Voorstraat liggen diverse gezellige terrassen. Bij FLINN winkelcafé kun je op het terras lekker uitblazen. In de winkel vind je onder andere leuke woonaccessoires. Bovendien zit de VVV van Vianen ook in dit pand. Dus bij een kop koffie met wat lekkers doe je gelijk inspiratie op voor een leuke activiteit in de stad.
Schuin tegenover FLINN ligt Zas en Fratzen. Dit is ons favoriete lunchplekje. Binnen of lekker gezellig op het terras verwent men je met de lekkerste gerechten. We zagen diverse gezelschappen genieten van een uitgebreide high tea. Zag er heerlijk uit!
Zeker bij mooi weer is dineren bij Mamma Mia een feest. Op het mooiste terras van Vianen, aan het water, geniet je van heerlijke en authentieke Italiaanse gerechten. De attente en vriendelijke bediening maakt een bezoek tot een feest.
Voor een culinaire topervaring ga je naar restaurant De Vrijstad. Het restaurant biedt diverse tongstrelende verassingmenu’s aan. Werkelijk een belevenis om hier een avond verwend te worden.
Overnachten in Vrijstad Vianen
De bekendste accommodatie in Vianen is ongetwijfeld hotel Van der Valk, gelegen langs de A2. Vanaf hier ben je in ongeveer 5 minuten in het centrum van de stad. Verder kun je vooral kiezen uit Bed & Breakfasts in Vianen of de nabije omgeving. Dit is het overzicht van leuke accommodaties in en rond Vianen.
Bereikbaarheid en parkeren
Vianen ligt vlakbij de snelwegen A2 en A27. Met de auto is Vianen dus perfect te bereiken. En de centrale ligging maakt uitstapjes naar bezienswaardigheden in de omgeving gemakkelijk. In het centrum geldt een blauwe zone en is parkeren toegestaan tot maximaal 1,5 uur. Je kunt je auto daarom het beste buiten het centrum gratis parkeren. Dit kan bijvoorbeeld op de P1 aan de Kanaalweg. Een andere mogelijkheid is de P2 op de Zomerdijk. Vanaf beide parkeerplaatsen loop je in een paar minuten naar het centrum.
Maar in plaats van de auto is het veel leuker om met de boot naar Vianen te komen. De stad ligt daarvoor ideaal aan het Merwedekanaal en de Lek. Er is een passantenhaven, dichtbij het centrum. Daarnaast is er een jachthaven met plaats voor 80 boten. Meer informatie over de havens van Vianen.
De regio Utrecht verder ontdekken
Omdat Vianen zo centraal in de regio Utrecht ligt, is het een perfecte uitvalsbasis voor uitstapjes in de omgeving. De cultuurliefhebber kan bijvoorbeeld diverse prachtige kastelen of musea bezoeken. Maar natuurlijk vind je er ook de mooiste wandel- en fietsroutes. Inspiratie voor de leukste activiteiten in de regio Utrecht vind je op de website van regio Utrecht.
Verantwoording: op uitnodiging van Visit Utrecht Region bezocht grijsopreis.nl Vianen om de stad beter te leren kennen. Deze uitnodiging heeft geen invloed op de inhoud van de blog. Onze reisverhalen zijn altijd onafhankelijk en objectief.
