Net ten oosten van de stad Utrecht ligt ter hoogte van de Biltsche Hoek het landgoed Beerschoten met aangrenzend het bos- en grasgebied van Houdringe, en het Panbos. De drie gebieden vormen samen een aantrekkelijk wandelgebied voor wandelaars van alle niveaus.
De wandeling van het Utrechts Landschap door het 379 hectare grote natuurgebied is met name zo leuk vanwege de afwisseling in het landschap. Zo vind je er vijvers, stromende beken, weiden, zandverstuivingen, soms bijzonder dikke eiken en beuken, en oude, statige boslanen. In het afwisselende landschap komen veel vogelsoorten voor, waaronder diverse spechtensoorten en de bosuil. Ook vind je er eekhoorns, boommarters en enkele soorten vleermuizen.
Houdringe en Beerschoten behoren tot een unieke gordel van landgoederen en buitenplaatsen uit midden 19e eeuw aan de zuidwestzijde van de Utrechtse Heuvelrug. Het Panbos was vroeger in het bezit van een kastelein die er een herberg – ‘t Panhuys – had. Verder waren er vooral kleine akkers, hooibergen en boomgaarden.
Landgoed Beerschoten
Vanaf de 12e tot eind 16e eeuw was Beerschoten een ‘uithof’ van het nonnenklooster in De Bilt. Eind 17e eeuw werd het gebied gekocht door een zeer welgesteld iemand die er een landhuis liet bouwen. In de 19e eeuw nam een adellijke familie het landgoed over. Eind 19e eeuw brandde het landhuis af maar werd snel daarna vervangen door een nieuwe woning in neorenaissancestijl.
In 1966 kocht het Utrechts Landschap het landhuis aan. De omringende tuin kwamen later in particuliere handen. Sindsdien zijn door het Utrechts Landschap diverse delen van het oorspronkelijke park rond het landhuis hersteld en zijn de wandelpaden opgeknapt. Ook de visvijver uit de 18e eeuw is hersteld. De bodem heeft een ondoorlaatbare laag gekregen waardoor het water er nu in blijft staan.
Het Panbos
Het Panbos is een bosgebied dat zijn naam ontleent aan de komvormige bodem waarin water dankzij de ondoorlaatbare laag in de ondergrond bleef staan. Hier dronken de schapen uit. Nadat eind 19e eeuw de ondergrond werd “lek” gestoken zakte het water weg. Sindsdien is er loofbos gaan groeien. Er staan nog steeds bomen uit eind 19e eeuw in het Panbos. De boomsoort die je er het meeste ziet is de grove den. Daarnaast vind je er onder andere de beuk en de inlandse en Amerikaanse eik.
In 1922 werd de Utrechtse Golfclub ‘De Pan’ in het bos aangelegd. Delen van de wandelroute voeren langs de prachtig aangelegde, groene golfbaan.
Houdringe
Houdringe maakte vroeger net als Beerschoten deel uit van het nonnenklooster. Na de Reformatie kwam de grond echter in handen van een rijke koopman. Pas eind 18e eeuw werd op de plek van de door de koopman verbouwde boerderij een landhuis gebouwd. Er omheen werd een tuin in deels de Engelse landschapsstijl en deels in de Franse barokstijl aangelegd.
Een groot deel van het landgoed is inmiddels wandelgebied. In het westelijke deel komen zeer dikke bomen voor. Enkele van de eiken en beuken die inmiddels meer dan twee eeuwen oud zijn, hebben een diameter van meer dan een meter!
De wandeling door Beerschoten, Houdringe en het Panbos
Het Utrechts Landschap heeft vier gemarkeerde wandelroutes uitgezet. De kortste van drie kilometer is die door het Panbos. Deze route is met blauw gemarkeerd. De wandeling door Beerschoten is vier kilometer lang en is rood gemarkeerd. De vijf kilometer lange door Houdringe is wit gemarkeerd. Voor de echte wandelliefhebber is er nog een vierde wandeling. Deze geel gemarkeerde wandeling van 11 kilometer doet zowel Beerschoten, Houdringe als het Panbos aan.
Er zijn drie parkeerplaatsen waar vandaan enkele van de wandelingen beginnen. Vanuit de westelijk gelegen parkeerplaats aan de Soestdijkseweg Zuid beginnen de witte en de gele route. De blauwe en de gele route starten vanuit de oostelijk gelegen parkeerplaats aan de Jozef Israelsweg. Bij de zuidelijk gelegen parkeerplaats aan de Holle Bilt (vlakbij het Van der Valk hotel) starten de meeste routes, namelijk de witte, gele en de rode wandeling. Hier vind je dan ook het informatiecentrum.
Belangrijke tip: wij vinden dat met name de gele route niet altijd goed wordt aangegeven. Soms mis je wat paaltjes of je ziet slechts de witte of rode kleur, terwijl geel vaak (maar zeker niet altijd) een deel van de route deelt met de andere wandelroutes. Om die reden doe je er slim aan om met je smartphone vantevoren een foto te maken van de routekaart. Je weet dan altijd waar je ongeveer moet zijn en welk deel je samenloopt met andere routes.
In deze blog nemen we je mee op de gele route, beginnend vanaf het landhuis van Beerschoten met beeldentuin aan de zuidzijde van het natuurgebied.
Deel 1: Beerschoten
Vanuit het informatiecentrum ‘Paviljoen Beerschoten’ lopen we via de beeldentuin naar de prachtige vijver waarna we doorlopen naar de Konijnenberg, een kunstmatige heuvel uit de 18e eeuw waar uit verschillende richtingen vijf boslanen op uitkomen. Hierna nemen we het Paraplulaantje, een nog steeds mooie loofgang van beuken, naar de Goudvissenkom. Dit is de visvijver waar we eerder deze blog over hadden, namelijk de vijver waar het Utrechts Landschap een ondoorlaatbare laag heeft aangebracht zodat er weer water in staat.
Deel 2: Panbos
Na de Goudvissenkom komen we uit in het Panbos. Een klein deel van onze wandeling valt samen met de blauwe route. Maar zodra we eenmaal uitkomen bij de parkeerplaats waar de blauwe route begint en eindigt lopen wij door naar de Knollentuin, de voormalige buitenplaats van de dames Royaards. Tegenwoordig vind je er Gezinskring ‘t Huys, een kleinschalige woon-werkgemeenschap voor kinderen en jongvolwassenen met een ondersteuningsvraag. We komen vervolgens uit bij de grote zandverstuivingen met klinkende namen als de kleine en de grote Sahara.
We vervolgen onze wandeling langs de golfbaan van de Utrechtse Golfclub ‘De Pan’ naar het Heyntjeskamp, een fraai klein natuurgebied daterend uit 1645 met een betrekkelijk grote soortenrijkdom. Je vindt er een gevarieerd bos van dennen, eiken, beuken en berken op voormalig stuifzand. Hierna komen we uit bij het waterpompstation waar drinkwater wordt gewonnen. Door de waterwinning is het grondwaterpeil gezakt wat met name voor de loofbomen in het Heyntjeskamp problemen oplevert.
Deel 3: Houdringe
Prachtige, statige boslanen voeren ons uiteindelijk naar een extensief begrazingsgebied dat niet bemest wordt. Hierdoor komen er plantensoorten op zoals de hoornbloem en jacobskruiskruid die in een dergelijke, arme grond goed gedijen. Vanuit dit gebied heb je een mooi uitzicht op het parklandschap en Huize Houdringe. Ook is vanaf hier universiteitscomplex De Uithof goed te zien. Je vindt er de westelijk gelegen parkeerplaats. De parkeerplaats waar wij deze wandeling zijn begonnen is van hieruit niet meer zo ver weg. In het informatiecentrum kun je vervolgens terecht voor een kopje thee of koffie.
Praktische zaken voor Beerschoten, Houdringe en het Panbos
Wandelen met de hond
In het hele natuurgebied mag je met de hond wandelen, mits aangelijnd. Op een deel van de route mag je hond zelfs los maar houd hem a.u.b. aan de lijn als de hond niet onder appèl is aangezien ook veel hardlopers en ruiters van het bos gebruik maken.
Wandelexcursies onder begeleiding van een gids
In zowel het Panbos als in Houdringe en Beerschoten worden regelmatig door gidsen van het Utrechts Landschap kosteloos wandelexcursies georganiseerd. Tijdens een wandelexcursie worden minder bekende aspecten van het natuurgebied belicht, zoals de ontstaansgeschiedenis, en de flora en fauna. Meer informatie.
Wil je meer genieten van de natuur, maar denk je dat je nog geen goede wandelconditie hebt? Volg dan een online wandeltraining bij gecertificeerd wandeltrainer Wanda Catsman. In korte tijd ben je in staat om langere wandelingen te maken. Je kunt ook het gratis e-book Starten met wandelen downloaden. Het boek geeft je tal van praktische tips, waardoor je meer plezier uit je wandelingen haalt.
Wil je dit wandelgebied samen met iemand bezoeken, maar weet je niet met wie? Wordt klupper en vindt nieuwe mensen om leuke activiteiten mee te organiseren. Klup is een online sociaal platform waarin actieve 50-plussers elkaar kunnen ontmoeten om leuke dingen met elkaar te ondernemen.
Online wandeltraining
Wil je meer genieten van de natuur, maar denk je dat je nog geen goede wandelconditie hebt? Volg dan een online wandeltraining bij gecertificeerd wandeltrainer Wanda Catsman. In korte tijd ben je in staat om langere wandelingen te maken. Je kunt ook het gratis e-book Starten met wandelen downloaden. Het boek geeft je tal van praktische tips, waardoor je meer plezier uit je wandelingen haalt.
