We houden van plekken die behoren tot het UNESCO-werelderfgoed. En een stoer fort van de Stelling van Amsterdam kan ons ook altijd bekoren. Deze werelderfgoedwandeling door de Beemster combineert onze voorkeuren. We wandelen door droogmakerij de Beemster. Onderweg maken we een ronde om het imposante fort bij Spijkerboor. Ook dat staat op de werelderfgoedlijst. En de kers op de taart is een start en einde in het pittoreske De Rijp.
Pittoresk De Rijp
De Rijp is in de 13e eeuw gesticht, aan de rand van het vroegere Schermereiland. In die tijd had De Rijp een open vaarverbinding met de zee. Dat bracht veel welvaart in de 16e en 17e eeuw. Veel van de dorpelingen waren haringvissers. De anderen werkten in de vele touwslagerijen en op de scheepstimmerwerven. Als haringvissers hadden ze vooral concurrentie van het ook al zo rijke Enkhuizen. Samen met die plaats beheerste De Rijp de haringvisserij in Nederland. Later, toen de drooglegging van de polders een feit was, schakelden de vissers over op de veel gevaarlijkere walvisvangst. Eind van de 18e eeuw vertrok het laatste schip vanuit De Rijp voor een walvisexpeditie.
Het centrum van De Rijp herbergt nog tal van prachtige monumenten uit die welvarende tijd. Rond de Kleine en de Grote Dam staan prachtige panden. Vooral het Oude Raadhuis is een plaatje. Dit gebouw uit 1630 had op de begane grond De Waag. Daar werden diverse landbouwproducten en het vee gewogen. Het raadhuis is nu een geliefde trouwlocatie. Dat kunnen we ons goed voorstellen!
Al snel verlaten we het centrum en gaan we de drooggemalen polders in. Gelukkig komen we aan het einde van de Werelderfgoedwandeling door de Beemster weer terug in De Rijp. Want dan maken we graag nog een extra lus door dit ware openluchtmuseum. Ook kunnen we daarna onze koffie met appeltaart nuttigen in het Wapen van Munster. Dat etablissement ziet er erg gezellig uit, maar is nu nog gesloten.
Werelderfgoedwandeling door de Beemster
Daarna lopen we op de dijk. Rechts van ons stroomt een riviertje. Linksonder ons ligt het drooggemalen polderlandschap. Dat is te danken aan de beroemdste inwoner die De Rijp heeft gehad: Jan Adriaanszoon Leeghwater. Deze man was een multitalent. Hij ontwierp nieuwe typen molens, hij was de tekenaar van het raadhuis in De Rijp, bouwde carillons, goot klokken en ontwierp de toren van de Nieuwe Kerk in Amsterdam.
Met zijn nieuw ontworpen molens kon Leeghwater de Beemster in 1612 droogmalen. Hij wist tal van investeerders in Amsterdam te vinden die het droogpompen financierden. Ook staken zij geld in de bouw van de ringdijken om het nieuwe land. Met maar liefst 50 windmolens klaarde hij de klus in een paar jaar. Men bedacht een uniek plan om het nieuwe land op te delen in vaste kavels met allemaal dezelfde afmetingen. Iedere kavel was bijna 200 meter breed en bijna 1000 meter lang. Investeerders konden een of meer kavels kopen. Dankzij de vette kleigrond waren de landbouwpercelen zeer geschikt voor het telen van gewassen: de investering bleek in korte tijd terugverdiend. Dankzij dit succes was de naam van Leeghwater gevestigd. Niet alleen in ons land, maar ook over de grens. Hij kreeg vele verzoeken uit het buitenland om zijn kennis te delen bij het droogleggen van meren.
Na de drooglegging lieten de landeigenaren prachtige buitenplaatsen bouwen op het nieuwe land. Die zijn nu allemaal verdwenen. Gelukkig kunnen we nog wel genieten van de fraaie stolpboerderijen die het landschap sieren.
Fort bij Spijkerboor
In de verte doemt het Fort bij Spijkerboor op. Het is een indrukwekkend verdedigingswerk, het grootste van de Stelling van Amsterdam. Op deze plek komen drie rivieren en kanaaltjes samen. Daarom was dit een zwakke plek in de verdedigingsring rond de hoofdstad. Daarom werd besloten tot de bouw van een groot en zwaar bewapend fort. In 1911 was het klaar. De voor die tijd moderne pantserkoepel met dubbelloops kanon doemt boven het maaiveld uit. Ook bijzonder is dat het fort twee verdiepingen telt. Zo konden de soldaten het hele land achter de hoge ringdijk bereiken. Het fort heeft zijn eigenlijke functie nooit gehad. Meteen na de gereedkoming diende het als gevangenis. In 1914 werden er tijdens de mobilisatie zo’n 200 soldaten gelegerd. De Stelling van Amsterdam, staat samen met de Hollandse Waterlinie, ook op de werelderfgoedlijst van UNESCO.
We wandelen over een graswal in een grote boog rond het fort. Door de vele regen die er vannacht is gevallen, is de grond drassig. Daarnaast hebben de schapen met hun ranke pootjes de grond omgewoeld. Door de modder banjerend slingeren we rond het fort. Helaas kunnen we het fort niet in. Pas in april opent het fort zijn poorten, tot eind september. Jammer dat we het missen, want er schijnt veel te zien in en rond het fort.
Door het boerenland
Als we het rondje langs het fort hebben gelopen, merken we dat we volgens de routebeschrijving een stukje te ver zijn gegaan. We kunnen weliswaar op dit punt een afkorting van de route nemen, maar we gaan voor het volledige rondje. Dat betekent een stukje teruglopen. Daar merken we een metalen loopplank op. We lopen nu door de weilanden van de Beemster. Ook dit stuk is op sommige punten nog drassig van de vele regen vannacht.
Na een tijdje bereiken we de asfaltweg. Langs de jachthaven gaan we. Eerst stampen we de vele modderplakaten van onze schoenen, inmiddels zijn ze niet meer toonbaar. Gelukkig is de laatste grasdijk richting De Rijp beter begaanbaar. Langs de rietkragen en het water lopen we terug naar het dorp. Regelmatig schrikken de watervogels in het riet van ons. Luid kwetterend en kwakend vliegen ze weg.
We komen langs een alleraardigste nieuwbouwwijk. De huizen hebben de stijl van de woningen in het oude deel. Diverse kanaaltjes met bruggetjes lopen tussen de woningen door. Aan de rand van de wijk zijn de padelbanen allemaal in gebruik. De naastgelegen tennisbanen zijn leeg. Padel lijkt als sport het traditionele tennis compleet te overvleugelen. In het dorp maken we nog een extra rondje, zo leuk vinden we De Rijp. En tot slot doen we ons tegoed aan een lekkere kop koffie met een smakelijk stukje appeltaart. Vaste prik bij onze wandelingen. Het is een heerlijke afsluiting van onze werelderfgoedwandeling door de Beemster!
Alle informatie over de Werelderfgoedwandeling door de Beemster
Deze route is 12 kilometer lang. Ongeveer de helft daarvan loop je over onverharde paden. Die kunnen drassig zijn na regenval. Eventueel kun je de route inkorten bij het fort. Dat staat duidelijk aangegeven in de routebeschrijving van de Werelderfgoedwandeling door de Beemster.
Op de website van Wandelzoekpagina vind je een gratis routebeschrijving en gps-track. Die laatste is niet echt nodig, want de beschrijving is duidelijk genoeg.
De route start bij het Toeristisch Overstap Punt (TOP) Graft-De Rijp. Dat ligt aan het Wollandje in De Rijp. Daar is ook een parkeerplaats. Op donderdag vindt er de weekmarkt plaats, dan kun je het beste parkeren aan het Westeinde.
Met buslijn 305 kom je vanaf Amsterdam Centraal aan op het Wollandje. Daar is het een klein stukje lopen naar het TOP en het startpunt van de route.
In De Rijp vind je diverse horecagelegenheden voor een hapje en een drankje. Zoals Het Wapen van Munster aan de Grote Dam. Je komt hier langs bij zowel het begin als het einde van de wandeling. Een andere leuke suggestie in het dorp is Koffie & Lekkers, ook op de route. In dit café werken mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het fortcafé van het Fort bij Spijkerboor is op de zondagen van mei tot en met september geopend.
De Rijp is een prima plek om een weekend te verblijven. Om bijvoorbeeld deze wandeling te maken of een fietstocht door de Beemster. De beste plek om te overnachten is bij het B&B Het Oude Postkantoor, in de leuke Rechtestraat. Een geweldig onderkomen in hartje centrum en een ongeëvenaarde service van de gastheren valt je ten deel.
Bij de ronde om het fort bij Spijkerboor en het stuk daarna door de weilanden zijn honden helaas niet toegestaan.
Een Werelderfgoed is een gebied of een bouwwerk dat uniek en onvervangbaar is in de wereld. UNESCO Werelderfgoederen kunnen zowel natuurlijk als cultureel zijn.
Voor elk UNESCO Werelderfgoed in ons Koninkrijk komt er een Werelderfgoedwandeling beschikbaar. Op Wandelzoekpagina vind je het complete overzicht.
