Het witte stadje Thorn: een groot openluchtmuseum

Het witte stadje Thorn in Midden-Limburg heeft voor ons een speciale betekenis. Achtentwintig jaar geleden vroeg ik hier namelijk mijn vriendin ten huwelijk. Gelukkig zei ze “ja”. Inmiddels hebben we ons zilveren huwelijksfeest alweer achter ons liggen. Op de terugweg vanuit Zuid-Limburg was het een mooi moment om terug te gaan en herinneringen op te halen. Maar natuurlijk ook om te genieten van de bijzondere sfeer in dit karakteristieke stadje.

Geschiedenis van het witte stadje Thorn

Zo rond 990 stichtte graaf Ansfried een klooster voor benedictinessen, de abdij van Thorn. Dat klooster groeide uit tot een wereldlijk stift (een klooster voor adellijke dames). Uiteindelijk werd Thorn zelfs een mini vorstendom. Tot het Land van Thorn behoorden Thorn, Ittervoort, Haler, Grathem, Stramproy, Baexem en Ell. Het staatje had een eigen rechtspraak en sloeg een eigen munt. Met de komst van de Fransen in 1794 kwam hieraan een einde. De adellijke dames ontvluchtten daarom de stad. Veel gewone burgers trokken toen in de door hen achtergelaten grote huizen.

Onder de Fransen kreeg Thorn zwaar te lijden. De Fransen voerden al snel een belasting in. De hoogte van de belastingaanslag werd bepaald aan de hand van de omvang van de ramen. De veelal arme bevolking kon deze niet opbrengen. Om het bedrag te beperken, metselde men de ramen dicht. Men kalkte daarna de huizen wit om bouwsporen (“littekens van de armoede”) te verbergen.

De hoogtepunten van het witte stadje Thorn

Eigenlijk is het wandelen door het gezellige centrum van Thorn een hoogtepunt op zich. Je waant je in een groot openluchtmuseum met prachtige monumentale panden in het wit. Lopend over de met maaskeien geplaveide straatjes geniet je iedere minuut. We lichten er toch enkele bezienswaardigheden uit:

Sint-Michaëlskerk

De kerk markeerde ooit het begin van het stadje. Het oudste gedeelte van de kerk stamt uit de 10 eeuw. Het interieur stamt uit de 18e eeuw. Eind 19e eeuw is de abdij door Pierre Cuypers, bekend van het Centraal Station en het Rijksmuseum in Amsterdam, gerestaureerd.

Vrijwel het gehele interieur van de kerk heeft een fraaie barokstijl. Deze stijl is vrij zeldzaam voor Nederlandse kerken. Bijzonder zijn de diverse altaren en grafmonumenten in de kerk. Daarnaast zijn er twee grote crypten in de kerk.

Gemeentemuseum Land van Thorn

Hier vind je allerlei historische voorwerpen uit de boeiende geschiedenis van het witte stadje Thorn. Een bijzonder object is Panorama Thorn. Dit is een handgemaakte driedimensionale weergave van het witte stadje op een schaal van 1:100. Bij een bezoek aan het museum kun je een audioset krijgen voor een rondwandeling door het stadje Thorn. Zo krijg je alle informatie over de vele bezienswaardigheden van de stad. Om meer gevoel te krijgen bij de bijzondere geschiedenis van Thorn kun je het beste eerst het museum bezoeken en daarna de stadswandeling met audioguide maken.

Kanunnikhuizen

In Thorn bevindt zich een aantal kanunnikhuizen. Zij waren de woningen van de geestelijken van het kapittel van Thorn. De meest bijzondere ligt aan de Hofstraat 5. Opvallend zijn de puntgevel en de drie ingemetselde kanonskogels. Deze kogels vormen een herinnering aan de Vrede van Munster. Hier woonde onder meer de kanunnikes Clara Elisabeth van Manderscheidt-Blanckenheim.

Daarnaast liggen aan de Hoogstraat (nummers 2 tot en met 10) en de Wijngaard (nummers 5, 7, 9 en 12) nog meer fraaie Kanunnikhuizen. Bij de meeste woningen is een klein informatiebordje met details over de woning en haar bewoners.

Mariakapel

Zo rond 1673 liet Clara Elisabeth van Manderscheidt-Blanckenheim een bijzondere kapel bouwen aan de rand van Thorn: de Mariakapel of Kapel onder de Linden. In de loop der eeuwen is de kapel telkens uitgebreid. Nu bestaat de kapel uit drie onderdelen. Het is een veel bezochte kapel die een mooi interieur heeft. Nog steeds organiseren gemeenten uit de omgeving regelmatig processies naar deze fraaie kapel.

Begijnhof

Het begijnhof van Thorn vormde het woongebied voor de begijnen. Zij waren in dienst bij de adellijke stiftdames van de abdij en deden voor hun huishoudelijke werkzaamheden, ziekenverzorging. Daarnaast moesten zij bidden voor de rust van de overleden stiftdames.

Het begijnhof was gevestigd in een pand van 1772. Het begijnhof werd ook wel Pottenhuis genoemd. Dit kwam omdat vroeger hier de pottenbakkerij van de abdij van Thorn was. Toen in 1795 de Fransen de stiftdames hadden verjaagd, kwam een einde aan de abdij en ook aan het werk van de begijnen. Je vindt het begijnhof aan de Kloosterberg 1.

Grote Hegge

Iets buiten Thorn, gelegen aan de Waterstraat 9, staat De Grote Hegge. Dit is een monumentale herenhoeve die ook wel bekend is onder de naam Hof van Thorn. De geschiedenis van het landgoed gaat terug tot 1389. Maar hiervan zijn geen delen bewaard gebleven. Ook van de gracht die vroeger om het herenhuis lag, is niets meer te zien.

Het complex is nu een rijksmonument. Delen van het gebouw worden nu gebruikt als restaurant en zalencentrum. Vlakbij de herenhoeve ligt het watergebied De Grote Hegge. Deze recreatieplas is ontstaan door grindwinning.

Wijngoed Thorn

Sinds 2001 heeft Thorn een heuse wijngaard. Deze ligt iets buiten de stad. De wijngaard heeft inmiddels een oppervlakte van ruim 6,5 hectare. Wijngoed Thorn produceert verschillende kwaliteitswijnen zoals , Pinot Gris, Riesling, Pinot Noir en Frühburgunder.

Midden in het historische centrum van Thorn ligt het proeflokaal van Wijngoed Thorn. De wijnen van de Maasvallei zijn heerlijk en kunnen de concurrentie met de wijnen uit Frankrijk zeker aan.

Wandelen rondom het witte stadje Thorn

Rondom Thorn kun je diverse mooie wandelingen maken, kort of lang, door de fraaie natuur. Enkele van de wandelingen voeren door België. Zo kun je een heerlijke wandeling maken over het schiereiland Kollegreend naar “Het eind van België”. Dit is het meest noordoostelijk punt van België. De terugweg gaat langs de Witbeek, naar het dorp Kessenich en door het prachtige natuurgebied ’t Vijverbroek.

Zelf hebben we een mooie, afwisselende wandeling gemaakt langs de vele kapelletjes in de omgeving van Thorn. Het verslag van die wandeltocht vind je in deze aparte blog.

Overnachten in het witte stadje Thorn

Een uitstekend hotel, midden in het sfeervolle centrum is het hotel La Ville Blanche. Vanuit de deur van je hotel geniet je gelijk van de sfeer die Thorn heeft. Zoek je iets anders? Kijk dan op het overzicht van hotels in Thorn.